අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 420 (සන්තිකේ නිදානය)
රාහුල කුමාරයා 03
රාහුල කුමරු පැවිදි කිරීම.
ඉහතින් කී ආකාරයට සක්විති කිරුළටද හිමිකම් කියා පාන දෙතිස් මහාපුරුෂ ලක්ෂණයෙන් හෙබි, රූපශ්‍රීයෙන් ද, ප්‍රපාතවත් භවෙන්ද අගතැන්පත් වූ, පියපුතු දෙපළගේ ගමන බාහිර ලෝකයට පෙනුනේ ඒ විදිහට. රාහුල කුමරුන් හා සමග වඩින භාග්‍යවතුන් වහන්සේව අට්ටකතා ආචාරීන් වහන්සේලා විස්තතර කරනු ලැබුවේ “සවස්යාමයෙහි මැණික් ගුහාවකින් නික්මී ගොදුරට පිළිපන් කේශර සිංහයකු මෙන් වුණා.” යනුවෙන් ගොදුරු සොයමින් යන සිංහරාජයෙකුට බුදුරජාණන් වහන්සේ සමාන කරමින්. එය සත්‍යයක්. උන්වහන්සේ මේ රැගෙන යන්නේ තවත් ගොදුරක් සංසාර සාගරයෙන් එතෙර කරවීමට. එපමණක් නෙවෙයි තව බොහෝ අය සිටිනවා ගොදුරු කරගැනීමට. ඒ අය සියලුදෙනාම භාරතය තුල විසිර ගිහින්. බුද්ධත්වයෙන් පසු මේ ගත වෙන්නේ දෙවැනි වසරයි. තවත් අවුරුදු හතලිස් තුනක කෙටි කාලයක් තුල ඉලක්කමින් ගණනය කල නොහැකි කාල පරිච්චේදයක් තුළ පාරමී පිරූ ඒ සිහිනයේ අවසාන ගොදුර දක්වා සසරෙන් එතෙර කරවිය යුතු අභියෝගය උන්වහන්සේ අභියස.
ආරාමය ඉදිරියට වැඩමකළ උන්වහන්සේ මෙලෙස සිතන්නට වුණා ‘මේ කුමාරතෙමේ අන් අයගේ දැනුවත් කිරීම මත පියසතු යම් ධනයක් කැමැත්තේද, ඒ ධනය සසරට ඇතුළත්ය. දුක්සහිතය. එබැවින් මොහුට බෝමැඩදී ලද සප්තවිධ ආර්‍ය්‍ය ධනය දෙමි. ලොකෝත්තර දායාදයට ඔහු හිමියකු කරමි. ඉන්පසු ඒ මහා කාරුණිකයන් වහන්සේ ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍ර මහරහතන් වහන්සේට ආමන්ත්‍රණයකරනු ලැබුවා. ආමන්ත්‍රණය කොට, “තෙන හි ත්‍වං සාරිපුත්ත රාහුලං කුමාරං පබ්බාජෙහි”යි වදාරනු ලැබුවා. යම්හෙයකින් මේ රාහුල කුමාරයා දායාද ඉල්ලාද, එහෙයින් ඔහුව ලොකොත්තරදායාද ප්‍රතිලාභය පිණිස පැවිදිකරත්වා’ යන්න එහි කෙටි අර්‍ත්‍ථයයි..
සාරිපුත්‍ර මහරහතන් වහන්සේ කියන්නේ අපේ බුදුහාමුදුරුවන්ගේ දකුණු අත වගේ සිටි අග්‍රශ්‍රාවක. අන්‍යයන් අතරින් ඒ වගකීම පැවරුවේ උන්වහන්සේට ඒ හින්දාම වන්නට ඇති. ඒ අවස්ථාවේ සාරිපුත්තයන් වහන්සේට යම් ප්‍රශ්ණයක් සිතට පැමිණියේ එතරම්ම විනය කරණු පිළිබඳව සැළකිලිමත් වූ නිසා. උන්වහන්සේ මෙහෙම හිතනවා. (මෙහි ගරුභාවය පිළිබඳව සළකා පාලි වාක්‍යයත් එහි තේරුමත් සඳහන් කරනවා.)
“ඉදානි යා සා භගවතා බාරාණසියං තීහි සරණගමනෙහි පබ‍්බජ‍්ජා ච උපසම්පදා ච අනුඤ‍්ඤාතා” භාග්‍යවතුන් වහන්සේ බරණැස්නුවරදී සරණාගමනින් (තිසරණයෙහි පිහිටා ) සිද්ධ කරගන්න පැවිද්දත් උපසම්පදාවත් අනුදැන වදාරලා තිබෙනවා.
“තතො යස‍්මා උපසම‍්පදං පටික‍්ඛිපිත්‍වා ගරුභාවෙ ඨපෙත්‍වා ඤත‍්තිචතුත්‍ථෙන කම‍්මෙන උපසම්පදා අනුඤ‍්ඤාතා” ඉන්පසු කාලයක දී භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඒ උපසම්පදාවේ ගරු භාවය ගැන හිතලා තිසරණ ගමනයෙන් දෙන උපසම්පදාව ප්‍රතික්ෂේප කරලා ඤත්තිචතුත්ථ කර්ම කියන කර්ම වාක්‍යයකින් උපසම්පදාව අනුදැන වදාරනවා.
“පබ‍්බජ‍්ජා පන නෙව පටික‍්ඛිත‍්තා” නමුත් සරණාගමනයෙන් සිද්ධ කළ පැවිද්ද කවදාකවත් ප්‍රතික්ෂේප කළේ නෑ.
“න පුන අනුඤ‍්ඤාතා” නැවත එය අනුදැන වැදෑරුවෙත් නෑ. උපසම්පදාව ප්‍රතික්ෂේප කළා නමුත් පැවිද්ද අනුදැන වදාරනවා.
“තස‍්මා අනාගතෙ භික‍්ඛූනං විමති උප‍්පජ‍්ජිස‍්සති” නමුත් අනාගතයේ භික්ෂුන් වහන්සේලාට මේ පිළිබඳ සැක සංකා උපදින නිසා
“අයං පබ‍්බජ‍්ජා නාම පුබ‍්බෙ උපසම‍්පදාසදිසා” මේ තිසරණ සරණ වූ පැවිද්ද මුලින් උපසම්පදා කළා හා සමානයි කියලා කියනවා.
“කිං නු ඛො ඉදානිපි උපසම්පදා විය කම‍්මවාචාය එව කත‍්තබ‍්බා උදාහු සරණගමනෙහී”ති.” එහෙමනම් මේ කාලයේ කලයුත්තේ කිමෙක්ද? රාහුල කුමාරයාව උපසම්පදා ව කර්‍මවාක්‍යයෙන්ම කළ යුතුද, නැතහොත් සරණා ගමනයෙන්ම කළයුතුදැ’යි උන්සේට විමතියක් ඉපදුනා. ඒ නිසා ධර්‍ම සේනාධිපති වූ ශාරීපුත්‍රස්ථවිරයන් වහන්සේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ අදහස දැන භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ලවා නැවත ප්‍රව්‍රජ්‍යාව අනුදන්වාලනු කැමතිව ‘ස්වාමීනි’ මම කෙසේ රාහුල කුමරු පැවිදි කරම්දැ’යි විචාරනු ලැබුවා. ඒවෙලාවේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ නිදානයෙහි මෙ කාරණයෙහි දැහැමිකතා කොට භික්‍ෂූන් අමතා “මහණෙනි, මම සරණ ගමනයෙන් හෙරණ පැවිද්ද අනුදනිමි. මහණෙනි, මෙසේ පැවිදි කළ යුතු ය. පළමු කොට කෙස් රැවුල් බැහැර කරවා කසාවත් හඳවා උතුරුසඟසිවුර එකස් කරවා භික්‍ෂූන්ගේ පා වඳවා උක්කුටිකයෙන් හිඳුවා ඇඳිලි ගන්වා ‘මෙසේ කියව’ යි කිය යුතු ය. ‘බුදුන් සරණ යමි. දහම් සරණ යමි. සඟුන් සරණ යමි. දෙවනුව ද බුදුන් සරණ යමි. දෙවනුව ද දහම් සරණ යමි. දෙවනුව ද සඟුන් සරණ යමි. තෙවනුව ද බුදුන් සරණ සරණ යමි. තෙවනුව ද දහම් සරණ යමි. තෙවනුව ද සඟුන් සරණ යමි යි. මහණෙනි, මේ තුන් සරණගමනයෙන් හෙරණ පැවිද්ද අනුදනිමි” යි වදාරනු ලැබුවා.
ඉන්පස්සේ මහාමෞද්ගල්‍යායන ස්ථවිරතෙමේ රාහුල කුමරුගේ හිසකෙස් සිඳ කසටවත් දී තිසරණයේ පිහිටවනු ලැබුවා. . මහාකාශ්‍යප ස්ථවිරතෙමේ අවවාදාචාර්‍ය්‍ය වූවා. එහෙත් යම්හෙයකින් ප්‍රව්‍රජ්‍යාව හා උපසම්පදාව උපාද්ධ්‍යායයා මුල්කොට ඇත්තීද එහෙයින් උපාද්ධ්‍යායතෙමේ අධිපතිවනවා. ආචාර්‍ය්‍යතෙමේ අධිපති නොවනවා. එහෙයින් “අථ ඛො ආයස්මා සාරිපුත්තො රාහුලකුමාරං පබ්බාජෙසි”යි කියනලදී. මෙහිදී සාරිපුත්ත මහරහතන් වහන්සේ උපාද්ධ්‍යායන් වහන්සේ වුණා.
උපකාර වූ මුලාශ්‍ර
රාහුලවත්ථුකථා මහවග්ග අටුවාව මහාඛන්‍ධක වර්‍ණනාව