ධර්ම ගරුත්වය
තෙමසක් වස් වසා පවාරණය කළ භික්ෂූන් හට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මහණෙනි, කිම ඉවසිය හැකිද? කිම යැපිය හැකිද? කිම වෙහෙස නැතිව මග ආවාහුද? පිණ්ඩපාතය නොලැබී ක්ලාන්ත වූයේද,
සීලකථා | සමාධිකථා |පඤ්ඤකථා | විමුත්තිකථා | විමුත්තිඤාණදස්සනකථා
සීලකථා යනු සිව්පිරිසිදු ශීලයයි. සමාධිකථා විදර්ශනාව පාදක කොටගත් අෂ්ට සමාපත්තියයි. පඤ්ඤකථා යනු ලොව්තුරා නුවණයි. විමුත්තිකථා යනු ආර්ය ඵලයයි. විමුත්තිඤාණදස්සනකථා යනු මාර්ග ක්‍ෂණයෙහි හෝ ඵලක්‍ෂණයෙහි ප්‍රතිලාභ
විරියාරම්භකථා | වීර්යාරම්භ කථා
ආරද්ධවිරියො දැඩිව ගන්නා ලද වීර්යය ඇත්තේ සම්පූර්ණ වූ කායික චෛතසික වීර්යය යන අර්ථයි. යම්කිසි භික්‍ෂුවක් ගමනෙහි දී උපන් ක්ලේශයෝ පැමිණෙන්නට නො දේද? සිටීමෙහි උපන් ක්ලේශය
අසංසග්ගකථා | සංසර්ගයන්ගෙන් වෙන්වු කථා
මෙම පස් වැදෑරුම් සංසර්ගයන්ගෙන් වෙන් වූයේ, ශ්‍රවණ සංසර්ගය (ශබ්දයෙහි ඇලීම), දර්ශන සංසර්ගය (දැකීමෙන් ඇලීම), සමුල්ලාප සංසර්ගය, (මිථ්‍යා විතර්කයන්හි ඇලීම) සම්හෝග සංසර්ගය (සම්භෝගයෙහි ඇලීම), කාය සංසර්ගය
පවිවේකකථා | හුදෙකලාව පිළිබද කථා
කාය පවිවේකය, චිත්ත පවිවේකය, උපධි පවිවේකය යන මේ තුන් පවිවේකයන්ගෙන් සමන්විත වූයේ යනුයි. කාය පවිවේකය එක්වන්ව යයි, හුදෙකලාවම සිටියි. හුදෙකලාවම නිදයි. හුදෙකලාවම පිඬු පිණිස හැසිරෙයි.
සන්තුට්ඨිකථා | ප්‍රත්‍ය සන්තෝෂ කථා
ප්‍රත්‍ය සන්තෝෂයෙන් සමන්විත වූයේ, ඒ සන්තෝෂය වනාහි දොළොස් ආකාර වෙයි. කෙසේද යත්, යථාලාභ සන්තෝෂ යථා බල සන්තෝෂ, යථා සාරුප්ප සන්තෝෂ යනුවෙන් තෙපරිදිය. පිණ්ඩපාතාදියෙහි ද මෙසේය.
අප්පිච්ඡකථා | අල්පේච්ඡ කථාව
දැඩි කැමැත්තෙන් වෙන්විය. තණ්හාව නැත්තේය. යම්හෙයකින් ඔහුගේ සිත තුළ ක්ලේශ මාත්‍ර වූද කැමැත්තක් නම් නැත්තේද. මොහු සියලු ආකාරයෙන් ප්‍රහීණ වූ තෘෂ්ණා ඇති රහතන් වහන්සේ කෙනෙක්මය.
දශකථා වස්තු
අප්පිච්ඡකථා ය, සන්තුට්ඨිකථා ය, පවිවේකකථා ය, අසංසග්ගකථා ය, විරියාරම්භකථා ය, සීලකථා ය, සමාධිකථා ය, පඤ්ඤකථා ය, විමුත්තිකථා ය, විමුත්තිඤාණදස්සනකථා යි, මේ දශකථාවස්තූහු යි. ප්‍රතිපන්නකයෝ නම්,
ප්‍රතිපන්නකයෝ නම්,
තමන්ට හිත පිළිපන්නේ අනුන්ට හිත බවට නො පිළිපන්නේය. අනුන්ගේ හිත බවට පිළිපන්නේ තමන්ට හිත පිණිස නො පිළිපන්නේය. තමන්ට ද අනුන්ට ද හිත බවට පිළිපන්නේය. තමන්ට
කෝමාරභච්ච ජීවක වෙදදුරු
භාග්‍යවත් බුදුරජානන් වහන්සේ රජගහනුවර කලන්‍දකනිවාප නම් වූ වේළුවනවාරාමයෙහි වැඩ වාසය කරණ සේක. ඒ කාලයෙහි වේසාලි නගරය සමෘද්ධ වූයේ ද සැපතින් පිරී ගියේ ද වේ. බොහෝ