Ape Budu Hamuduruwo 72

අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 72

 ධම්මදස්සී භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ බුද්ධවංශ කතාව 

බුද්ධවංසපාළියේ මෙලෙස  සංෂිප්ත කොට සදහන් වෙනවා.

’’ධම්මදස්සී’’ ශාස්තෲන් වහන්සේගේ උපන් නුවර ’’සරණ’’ නම් වී. පියතෙම ’’සරණ’’ නම් රජය. වැදූ මව් තොමෝ ’’සුනන්‍දා’’ නම් වූවාය.

ඒ බුදුරජතෙම බුදුවන්ට පෙර අවුරුදු අට දහසක් ගිහිගෙයි විසී. ’’අරජ’’ ය, ’’’විරජ’’ ය, ’’සුදස්සන’’ ය යන උතුම් ප්‍රාසාද තුණක් වූහ.

මනාකොට සරසන ලද පිරිවර අඟනෝ තුන් දහසකි. බිරින්ද ’’විචිතොලි’’ නම් වූවාය. පුත් තෙම ’’පුඤ්ඤවඩ්ඪන’’ නම් වී.

පුරුෂොත්තමවූ ධම්මදස්සී බුදුරජතෙම සතර පෙර නිමිති දැක, පහයෙන් මහබිනික්මන් කෙළේය. සත් දවසක් මුළුල්ලේ ප්‍රධාන වීර්‍ය්‍යය කෙළේය.

මහාවීරවූ, මිනිසුන්ට උතුම්වූ, ධම්මදස්සී නරදෙටු තෙම, බඹහු විසින් අයදනා ලද්දේ, ’’මිගදාය’’ නම් උයනෙහිදී දම්සක් පැවැත්වූ සේක.

ධම්මදස්සී ශාස්තෲන් වහන්සේට, ’’පදුම’’ ද, ’’ඵුස්සදෙව’’ ද යන අග්‍රශ්‍රාවකයෝ දෙදෙනෙක් වූහ. උපස්ථායක තෙම ’’සුනෙත්ත’’ නම් වී.

’’ඛෙමා’’ ද, ’’සච්චනාමා’’ ද යන අග්‍රශ්‍රාවිකාවෝ දෙදෙනෙක් වූහ. ඒ භාග්‍යවත්හුගේ බෝරුක ’’රත්කරව්’’ ගස යයි කියනු ලැබේ.

’’සුභද්ද’’ ද, ’’කටිසභ’’ ද යන අග්‍ර උපස්ථායකයෝ දෙදෙනෙක් වුහ. ’’සාලියා’’ ද, ’’වලීයා’’ ද යන අග්‍ර උපස්ථායිකාවෝ දෙදෙනෙක් වුහ.

’’අසම සමවූ ඒ බුදුරජහුද අසූ රියනක් පමණ උසය. දස දහස් ලෝදාහි තෙදින් ඉතා බැබලී.

හොඳින් මල් පිපුණු සල් ගසක් මෙන්ද, අහසෙහි විදුලිය මෙන්ද, ඉර මුදුන් වේලෙහි හිරු මෙන්ද, මෙසේ ඒ බුදුරජතෙම බැබලූ සේක.

අසම තෙද ඇති ඒ බුදුරදුන්ටද (සියලු සත්ත්‍වයන් හා) සමවූ ජීවිතයක් විය. පසැස් ඇති උන්වහන්සේ අවුරුදු ලක්‍ෂයක් ලෝකයෙහි වැඩ සිටි සේක.

අහසෙහි හිරු සඳු දෙදෙනො මෙන් ආලෝකය දක්වා, ශාසනය පිරිසිදු කොට ශ්‍රාවකයන් සහිතවූ ඒ බුදුරජතෙමේද පිරිනිවි සේක.

මහාවීරවූ ධම්මදස්සී බුදුරජතෙම ’’කේසාරාම’’ යෙහිදී පිරිනිවි සේක. එහිම ඒ උතුම් දාගැබ තුන් යොදුනක් උස්වී. (හෙවත් තුන් යොදුනක් උසට බඳින ලදී.)

 

Ape Budu Hamuduruwo 71

අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 71

 

ධම්මදස්සී බුදුහාමුදුරුවෝ 02
සක්දෙවූ රජ ලෙසින් පැමිණ නියත විවරණ ලැබූ අප මහා බෝසතාණෝ.

එදා ධම්මදස්සි බෝසතුන් වහන්සේත් සමග පිරිවර ස්ත්‍රී හැර  කෙළ ලක්ෂයක් පිරිවර පැවිදි වුනා. උන් වහන්සේ දුෂ්කරක් ක්‍රියා කලේ සතියක් පමණයි. උන් වහන්සේගේ බුද්ධත්වයට පෙර වළඳන අවසාන දානය වන මිකිරිබත්  පුජා කරනු ලබන්නේ සංසාරය පුරා පසු පස පැමිණි උන්වහන්සේගේම බිරිඳ විචිකොලි දේවියමයි. ඉන් අනතුරුව ඩෙබර වනෙහි දිවා විහරණය කොට සවස් කාලයෙහි සිරිවඩ්ඪ නම් ගවපාලකයා දුන් අටතණමිට ගෙන බිම්බිජාල බෝධිය වෙත පැමිණ  තෙවරක් පැදකුණු කොට පෙරදිග බලා බෝරුකට පිට දී තෙපනස් රියන් තණ ඇතිරි අතුරා පර්යංකය වැළඳ චතුරංග වීර්ය්‍යාධිෂ්ඨාන කොට මරබල පරදා ත්‍රිවිද්‍යාව උපදවා සර්‍වඥතාඥාන ප්‍රතිවේධයෙන් උතුම් බුදු බවට පැමිණ බෝමුල වැඩ හිඳිමින් උදන් අනා සත්සතියක් බෝමුල සමවත් සුවයෙන් කල් ගෙවා අටවන සතියේ බ්‍රහ්ම ආරාධනයෙන් කාහට පළමු ව දහම් දෙසන්නේ දැයි සලකන සේක් තමන් සමග පැවිදි වූ කෙළ ලක්‍ෂයක් පිරිසගේ හේතු සම්පත් දැක අටළොස් යොදුනක් එක් දවසකින් ම ගෙවා ඉසිපතන මිගදායට පැමිණ ධර්මචක්‍රය ප්‍රථම වරට කරකවනු ලැබුවා. එහිදී කෙළ ලක්‍ෂයක් භික්ෂුන් වහන්සේලාහට  ප්‍රථම ධර්මාවබෝධය වුනා.

පසු කලෙක “නගර” නම් නුවර සංජය නම් රජ කාමයන්හි ආදීනව ද නෛෂ්කර්මයන්හි ක්ෂේම බව දැන සෘෂි පැවිද්දෙන් පැවිදි වුණා. ඒ සමගම ඔහුගේ පිරිවර ද නව කෙළක් ඔහු සමග පැවිදි වුණා. ඒ සියලුම දෙනා පංචාභිඥා අෂ්ට සමාපත්තිලාභීන් බවට පත්වුණා. ඉන් පස්සේ ධම්මදස්සි බුදුරජාණන් වහන්සේ ඔවුන්ගේ උපනිශ්‍ර සම්පත් හඳුනාගෙන අහසින් වැඩ  සංජය තාපසයාගේ ආශ්‍රමයට ගොස් අහසේ සිට ඒ තාපස වරුන්ගේ අදහස් පරිදි  බණ දේශණා කොට දහම් ඇස උපදවනු ලැබුවා. ඒ උන් වහන්සේ විසින් කරන ලද දෙවන ධර්මාවබෝධය වුණා.

තවත් දිනක  සක්දෙවිදු දස දසබලයන් වහන්සේ ගෙන්  බණ අසනු රිසිව උන්වහන්සේ වෙත ගියේ ද එකල අසූ කෙලකට තෙවන  ධර්මාවබෝධය වුණා.

ඒ කාලේ අප මහා බෝසතාණන් වහන්සේ සක් දෙව්  රජව දෙව්ලොව  දෙවියන් පිරිවරා අවුත් දිව්‍යමය ගඳින් මලින් දිව්‍ය තූර්ය වාදනයෙන් ද  තථාගතයන් වහන්සේට පුද පූජා කරනු ලැබුවා. ඒ ශාස්තෲන් වහන්සේ ඔහුට මතු ගෞතම නම්න් බුදු වන්නේ යැයි නියත විවරණ දී වදාරනු ලැබුවා. ඒ තූර්ය නාදය  දස දහසක් සක්වළ දක්වා විහිදුනා. තමන් බුදුවන බවට නියත විවරණ දුන් පසුව ඇතිවන ප්‍රීතිය වැනි  ප්‍රීතියක් මොන යම් දිව්‍ය තලයක සිටියත් ලබන්නට බැරැව ඇති.  යම් විදියකින් ධම්මදස්සි බුදුරජාණන් වහන්සේ වෙතින්  ධර්මය අවබෝධ කර ගැනීමට නොහැකි වුනොත් මතුකල්හී ගෞතම බුදුරජාණන් වහන්සේගෙන් ධර්මය අවබෝධ කළ හැකි යැයි සිතා දෙවිවරු උදම් ඇනුවා.   සැනසුම් සුසුම් හෙළුවා සාධුකාර දුන්නා.

 

Ape Budu Hamuduruwo 70

අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 70

 

අධිකරණ ව්‍යවහාර පුස්තකයන් හි තිබූ අධාර්මික ව්‍යවහාර අතුරුදහන් කරමින් මෙලොවට බිහිවූ
ධම්මදස්සී බුදුහාමුදුරුවෝ
01.

අත්ථදස්සී බුදුරජාණන් වහන්සේ පිරිනිවන් පාලා අන්තර් කල්පයක් ගත වූවායින් පස්සේ අපරිමිත ආයුෂ ඇති සත්ත්වයින් පිරිහී ගොසින් මිනිසුන්හට වසර ලක්ෂයක පරමායුෂයට පැමිණි කාලයේ ලෝකලොකතර, ලෝකමල නසාලන ලොවට එකම නායක වූ ධම්මදස්සි නම් ශාස්තෘන් වහන්සේ ලොව පහළ වුනා. උන් වහන්සේත් අනෙකුත් බුදුරජාණන් වහන්සේලා මෙන් ඊට පෙරභවයේ වැඩසිටියේ තුසිත දෙවුලොව. නිසිකල පැමිණිවිට දේවාරාධනය පිළිගෙන පස්මහ බැලුම් බලා දෙව්ලොවින් චුතව සරණ නම් නුවර සියලු ජනයාට සරණ වූ සරණ නම් රජුගේ අගමෙහෙසිය වුණ  සුනන්දා දේවියගේ කුස තුළ පිළිසිඳ ගත්තේ දෙවියන්ගේ සාදුකාර මැද්දේ.

ඒ සරණ නුවර සරණ කියලා මනස්කාන්ත මල් වලින් පිරුන උයනක් තිබුණා.  ධම්මදස්සි බෝසතාණන් වහන්සේ දසමස් ඇවෑමෙන්  සරණ උයනේ වර්ෂාවෙන් පිරුණ අන්ධකාර රාත්‍රියක පෑයූ පුන්සඳක් මෙන්  මෙලොවට මවුකුසින් බිහි වුණා. ඒ මහා පුරුෂයාණන් වහන්සේ මව් කුසින් බිහි වන කොටම හරි පුදුම දෙයක් වුණා . එනම් අධිකරණ ව්‍යවහාර පුස්තකයන් හි තිබූ අධාර්මික ව්‍යවහාර  ඉබේටම අතුරුදහන් වුනා. ධාර්මික ව්‍යවහාර  පමණක් ශේෂ වුණා. ඒ කියන්නේ ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ උපත ලබන මොහොතේ ම මිනිසුන් බොහෝ සිල්වත් ගුණවත්වූ බවක්. ඒ නිසාම උන්වහන්සේට නම් තබන දිනයෙදී  රැස් වූ බ්‍රාහ්මණ පිරිස උන්වහන්සේට ධම්මදස්සී කියාම නම් තබනු ලැබුවා.

උන් වහන්සේ වෙනුවෙනුත්  විශේෂ ප්‍රාසාද තුනක් අරජ, විරජ, සුදස්සන කියලා ඉදිවුනා. උන්වහන්සේ වසර අටදහසක්ම එලෙස කම්සැප විඳිමින් එම මාලිගාවන් තුල ගත කලා. විචිකොලි දේවිය ප්‍රමුඛ දහසකට අධික ස්ත්‍රීන් උන් වහන්සේට උපස්ථාන කළා. කොතරම් කාමභෝගී ජීවිතයක් ගත කළත් පෙර සසරෙහි  පුරුදු පුහුණු කරනු ලැබූ අධිෂ්ඨාන සහ පාරමී බලයෙන් සතර පෙර නිමිති දුටු දිනයෙම ගිහිගෙයින් නික්මීමට තීරණය කලත්  එයට බාධාවන අයුරින්ම විචිකොලි දේවිය පුඤ්ඤවඩ්ඪන පුතුව මෙලොවට බිහිකලෙත් එදිනමයි. මේ වනතෙක් ලියු සෑම බුදුවරයෙකුට වගේ  ඒ බාධාව අබිනික්මන දිනයෙහිම පැමිණියේ සැලසුම් කල දෙයක් විලසමයි. එහෙත් රාත්‍රී නින්දෙන් පිබිදුන බෝසතාණන් වහන්සේ දුටු නළගනන්ගේ විකාර රූප දැක හටගත් සංවේගය ඇතිවම අබිනික්මනට සිත එකඟ කරගත්තා.

හරිම පුදුම දෙයක් වුනේ. ඒ සිතූ සැණින්ම උන්වහන්සේගේ සුදර්ශණ ප්‍රසාදය අහසට නැග සිවුරඟසෙන් පිරිවරා දෙවුවිමනක් ලෙස ගොස්  රත්කරව්  (බිම්බිජාල, කුරවක) රුක් මුල බෝධිය සමීපයෙහි බැස සිටියා. මා ලියනා මෙම ලිපි පෙළේ මාලිගාව සමගින් ම අභිනික්මනේ යෙදුනු තුන්වැනි බෝධිසත්වයින් වහන්සේයි මේ. බෝධිසත්වයන් වහන්සේ මාළිගාවෙන් එලියට වඩින විටම මහා බ්‍රහ්මයා කසාවත් ඇතුළු පිරිකර පුජා කරනු ලැබුවා. උන්වහන්සේ ඒ කසාවත් පැළඳ පැවිදිව පැහැයෙන් බැස ඊට නුදුරින් රැඳී සිටියා. ප්‍රාසාදය නැවතත් අහසින් ගොස් බෝරුක මැදිකොට අහසින් බිමට බැස පොළවෙහි පිහිටියා. ඒ වනවිටත් ඒ ප්‍රාසාදය තුල අගබිසව හැර අනෙකුත් පරිවාර ස්ත්‍රීන්ගෙන් පිරී පැවතියා. ඒ සියලූම දෙනාද ප්‍රාසාදයෙන් නික්ම ගොස් අඩගව්වුවක් දුරින් රැඳී සිටියා. එහිදී එහි සිටි ස්ත්‍රීන්ද ඔවුන්ගේ සේවිකාවන්ද හැර සියලු පුරුෂ පක්ෂය උන්වහන්සේ අනුව යමින් මහණ වුනා. තවත් බුදුවරයෙකුගේ විශ්මිත අබිනික්මන දුරේ නිධානයේ එලෙස සටහන් වුනා.

 

Ape Budu Hamuduruwo 69

අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 69

 

පරසතු මලින් පුදනු ලැබූ
අත්‍ථදස්සී බුදුහාමුදුරුවෝ
03

 අත්‍ථදස්සී භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ බුද්ධවංශ කතාව බුද්ධවංසපාළියේ මෙලෙස  සංෂිප්ත කොට සදහන් වෙනවා.

’’අත්‍ථදස්සී’’ ශාස්තෲන් වහන්සේගේ (උපන්) නුවර ’’සෝභන’’ නම් වී. පියතෙම ’’සාගර’’ නම් රජය. වැදූ මව ’’සුදස්නා’’ නම් වූවාය.

ඒ බුදුරජතෙම අවුරුදු දස දහසක් (බුදුවන්ට පෙර) ගිහිගෙයි වාසය කෙළේය. ’’අමරගිරිය’’ ය, ’’සුරගිරි’’ ය, ’’ගිරිවාහන’’ ය යන උතුම් ප්‍රාසාද තුණක් වූහ.

මනාව සරසන ලද පිරිවර අඟනෝ තිස් තුන් දහසකි. ප්‍රසිද්‍ධවූ බිරින්ද ’’විසාඛා’’ නම් වූවාය. පුත් තෙම ’’සෝන’’ නම් වී.

(අත්‍ථදස්සී) ජිනරාජතෙම සතර පෙර නිමිති දැක, අස් යානයකින් මහබිනික්මන් කෙළේය. නොඅඩුවූ අටමසක් මුළුල්ලේ ප්‍රධාන වීර්‍ය්‍යය කෙළේය.

මහාවීරවූ, මහා යසස් ඇති අත්‍ථදස්සී නරදෙටු තෙම, බඹහු විසින් අයදනා ලද්දේ, ’’අනොම’’ නම් උයනෙහිදී දම්සක් පැවැත්වූ සේක.

අත්‍ථදස්සී ශාස්තෲන් වහන්සේට, ’’සන්ත’’ ද, ’’උපසන්ත’’ ද යන අග්‍රශ්‍රාවකයෝ දෙදෙනෙක් වූහ. උපස්ථායක තෙම අභය නම් වී.

’’ධම්මා’’ ද, ’’සුධම්මා’’ ද යන අග්‍රශ්‍රාවිකාවෝ දෙදෙනෙක් වූහ. ඒ භාග්‍යවත්හුගේ බෝරුක ’’සපු ගස’’ යයි කියනු ලැබේ.

’’නකුල’’ ද, ’’නිසභ’’ ද යන අග්‍ර උපස්ථායකයෝ දෙදෙනෙක් වුහ. ’’මකිලා’’ ද, ’’සුනන්දා’’ ද යන අග්‍ර උපස්ථායිකාවෝ දෙදෙනෙක් වුහ.

’’අසම සමවූ ඒ බුදුරද තෙමේද අසූ රියනක් උස්විය. (මල් පිපුනු) සල් ගසක් මෙන්ද, පුන්සඳ මෙන්ද බබලයි.

ඒ (අත්‍ථදස්සී) බුදුරජුන්ගේ පියවින්වූ නොයෙක් කෝටි සිය ගණන් රශ්මීහු උඩද, යටද (සහිත) දස දිශාවල යොදුනක් තැන් ඒ කාලයෙහි පැතිරෙත්.

නරදෙටු, සියලු සත්ත්‍වයන්ට උතුම්වූ නුවණින් යුත්, පසැස් ඇති ඒ (අත්‍ථදස්සී) බුදුරජද අවුරුදු ලක්‍ෂයක් ලෝකයෙහි වැඩ සිටි සේක.

ඒ බුදුරජද අසමවූ ආලෝකයක් දක්වා දෙවියන් සහිත ලෝකයන් බබලවා, උපාදානයන්ගේ ගෙවීයාමෙන් (හෙවත් දර දැවී යාමෙන්) ගින්නක් මෙන් (නිවී) අනිත්‍ය බවට පැමිණි සේක.

අත්‍ථදස්සී ජිනවර තෙම ’’අනෝමාරාමයේ’’ දී පිරිනිවි සේක. ඒ ඒ පෙදෙස්වල ධාතු පැතිරීම වී.

තුදුස්වන බුද්ධවංස වර්ණනාව සමාප්තයි .

 

Ape Budu Hamuduruwo 68

අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 68

පරසතු මලින් පුදනු ලැබූ
අත්‍ථදස්සී බුදුහාමුදුරුවෝ
02

අත්ථදස්සි බුදුරජුන්ගේ අගසවුවරුන්හට බුදුන් හමුවීම.

සුචන්දක නුවර ශාන්ත රාජ පුත්‍රයාද උපශාන්ත  පුරෝහිත පුත්‍රයාද හොඳම යහළුවෝ. හරියටම සැරියුත් මුගලන් මහරහතන් වහන්සේලාගේ සසර පුරා පැමිණි මිත්‍රත්වය මෙනි. ඒ අත්ථදස්සි බුදුහාමුදුරුවන්ගේ අනාගත අගසවු දෙදෙනායි. ඔවුන් දෙදෙනාම ත්‍රිවේදයෙහි කෙල පැමිණිලයි සිටියේ. එහෙත් ඔවුන්ට ඒ තුලින් යම් සාරයක් සොයාගැනීමට නොහැකිව සිටියේ. ඒ සසර දුකෙන් එතෙර වීමටය. එම නිසාම ඔවුන් නුවර සතර දොරටුවෙහි පණ්ඩිත විශාරද මිනිසුන් සතරදෙනකු නතරකලා. නවත්වලා “ඔබලා යම් පණ්ඩිතයෙකු , මහණෙකු , හෝ බමුණෙකු දුටුවොහොත් අපට දන්වන්න” යනුවෙන් කිවා. ඒ අතර තුර තමයි අත්ථදස්සි බුදුහාමුදුරුවෝ සුචන්දක නුවරට වැඩම කලේ. දොරටුවේ රැකවල්ලා සිටි පණ්ඩිත විශාරදයන් කලේ බුදුහාමුදුරුවෝ ඇතුළු පිරිස එහි නතර කරවාගෙන විගසින් රාජපුරැෂයන් යවා උන්වහන්සේලාගේ වැඩම කරවීම දැනුම් දීමයි. ඒ කල්ප ගණනක් පෙරුම්පෙරූ තවත් අගසව්වරු දෙනමකගේ ප්‍රීතිමත්ම මොහොත. සසර පුරාවට මග බලාගෙන සිටි මොහොත. ඔවුන් දුවගෙන පැමිණියේ දසදහසක් වූ මහා පිරිවරත් සමගින්. ඔවුන් ප්‍රථමයෙන් කලේ බුදුහාමුදුරුවෝ ඇතුළු පිරිසට දනට ආරාධනය කිරීමයි. ඊට පස්සේ දින හතක්ම එක දිගටම අසමසම මහදන් දුන්නා. 

ප්‍රථම සන්නිපාතය.

එලෙස සතියක්ම දන් දීලා සත්වෙනි දින මුළු නුවර වැසියන් සමගින් බණ ඇසුවා. එදා අටානුලක්ෂයක්  ඒහි  භික්ෂු පැවිද්දෙන් පැවිදි භූමියට පැමිණිලා රහත් භාවයට පත්වුනා. ඒ පිරිසට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පාමොක් දේශණා කරනු ලැබුවා. එය උන්වහන්සේගේ ප්‍රථම සන්නිපාතයයි.

දෙවැනි සන්නිපාතය.

අත්ථදස්සි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සිය පුත්‍ර රත්නය වන සේල තෙරුන්ට ධර්මය දේශණා කරන අතරතුර අටාසුදහසක් පහදවා ඒහි භික්ෂුභාවයෙන් පැවිදි කරවා රහත්කොට පාමොක් දේශනා කරනු ලැබුවා. ඒ  දෙවැනි සන්නිපාතයයි.

තෙවැනි සන්නිපාතය.

එදින නවම් පොහෝදිනයක්. ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මහාමංගල සමාගමයෙහි දෙවුමිනිසුන්ට දම්දෙසා හැත්තා අටදහසක් රහත් කරවා පාමොක් දේශණා කරනු ලැබුවා. ඒ තෙවැනි සන්නිපාතයයි.

නියත විවරණ ලබා ගැනීම.

ඒ කාලේ අප මහා බෝසතාණෝ වැඩ වාසය කලේ චම්පක නම් නුවර. උන්වහන්සේ සුසීම නම් ලෝකසම්මත මහාසාර බ්‍රාහ්මණයෙක්. උන් වහන්සේ සියලු ධනය දීන අනාථ දුගිමගී යාචකයනට දන්දී හිමවත සමීපයට ගොස් පැවිදිව පඤ්චාභිඥා අෂ්ට සමාපත්ති උපදවා මහා සෘද්ධි මහානුභාව ඇතිව මහජනතාවට කුසලාකුසල ධර්මයන් ගේ නිරවාද්ය සාවද්‍ය බව දක්වා බුද්ධෝත්පාදය බලාපොරොත්තු වෙමින් සිටියා. ඒ කාලේ අත්ථදස්සි ලෝක නායකයානෝ ලොව සුදස්සන මහා විහාරයේ අට පිරිස් මැද ධර්ම වර්ෂා වස්වමින් හිටියේ. අප මහා බෝසතාණන් වහන්සේත් ඒ ශ්‍රාවකයන් අතර ධර්මය අසමින් සිටයා. ඒ අකාලික වූ ධර්මය අසා සිතේ ඇතිවුණු සතුට උතුරා ගලා ගොස් උන්වහන්සේ මහා සෘද්ධි සමාපත්තියෙන් දෙව්ලොවට වැඩම කොට දිව්‍යමය මදාරා පරසතු මල් නෙලා ගෙනවිත් තමන් ආනුභාවය දක්වමින් දෘශ්‍යමාන ශරීරයෙන් සතර දිසාවට චාතූර්දීවීපික මහා මේඝයක් මෙන් විසුරුනු ලබමින් මදාරා මල් කුඩයක්  දසබලයන් වහන්සේට පූජා කරනු ලැබුවා. ඒ දිව්‍යමය මල්වල සුවඳ මුළු නුවරම පැතිරෙන්න ඇති කියලා මට හිතුනේ මීට ඉහත කියවා තිබූ කතාවක දෙවිවරුන් පැලද පැමිණි මල් ඔටුන්නක් නිසා මුලු නුවරම සුවඳවත් වූ  කතාවක් මතක් වෙලයි. හැකි විටක ඒ කතාව ලියන්නම්. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අප මහා බෝසතාණන් වහන්සේට මතු ගෞතම නමින් ලොවෙහි  බුදු වන බව නියත විවරණ දී වදාරනු ලැබුවා.

දෙවු මිනිසුන්ගේ සාදුකාර හඬ නැවතත් දස දහසක් සක්වල දක්වා පැතිර ගියා. දසපාරමී මෙනෙහි කිරීමේදී මහ පොළොව කම්පා වුණා. අත්ථදස්සි බුදු හාමුදුරුවන්ගෙන් යම් විදියකින් ධර්මය අවබෝධ කර ගැනීමට නොහැකි වුනොත් තවත් බුදුවරයෙක් මතුවට අප වෙනුවෙන් සිටින බව දැක දෙව්මිනිසුන් සතුටු වුණා. සමහරවිට අපිත් ඒ අතරෙ ඉන්න ඇති. ඒත් තාමත් සංසාරේ.

 

Ape Budu Hamuduruwo 67

අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 67

 

පරසතු මලින් පුදනු ලැබූ
අත්‍ථදස්සී බුදුහාමුදුරුවෝ
01

පියදස්සී බුදුරජාණන් වහන්සේ  පිරිනිවන්පා වර්ෂ ලක්ෂයක් පමණ  ගත වූවායින් පස්සේ උන්වහන්සේගේ සසුනත් ක්‍රමක්‍රමයෙන් අතුරුදහන් වුනා. ඒ සමගම මිනිසුන්ගේ ආයුෂඅවුරුදු දහය දක්වා පිරිහී නැවත අසංඛ්‍ය දක්වා පැමිණ වර්ෂ  ලක්ෂයක් දක්වා ආයුෂ අඩුවන්නට වුණා. ඒ කාලේ  අත්ථදස්සි නම් බුදුරජාණන් වහන්සේ ලොව පහළ වුණා. උන්වහන්සේත් පෙරුම් පුරමින් පැමිණ අවසානයේ තුසිත දෙව්ලොව ඉපිද ඉන් චුතව පරම ශෝභන, ශෝභන  නම් නුවර  රජුගේ අග බිසව වූ සුදස්සන දේවියගේ  කුස තුල පිලිසිද දස මසක් ඇවෑමෙන් සුචින්ධන  උයන්හි  මවුකුසින් බිහිවුනා. එතෙක් කල් දෙවියන්ගේ ආරක්ෂාව නිතැතින්ම  ලැබුණා.

මේ මහා පුරුෂයන් වහන්සේ උපන් දා  සිටම රජ පරම්පරාවට සිරිකත වඩම්මනු ලැබුවා. බොහෝ කල් සැඟව ගිය කුල පරම්පරා ගත මහා නිධාන මතු වන්නට වුණා. ඒ නිසා රජ පෙළපතට ඇතුළු බොහෝ අයට ධනහිමිත්වය ලැබී සිටුවරුන් ධන කුවේරයින් බවට පත් වුණා. ඒ නිසාම නම් තබන දිනයේ ඒ බෝසතාණන් වහන්සේට අත්ථදස්සී කියා නම් තබනු  ලැබුවා. ඒ මහා නිධාන සියලු යස ඉසුරු  සහිතව කම්සැප මැද වැඩිවියට  පැමිණි උන්වහන්සේ  අවුරුදු දස දහසක් කල් ගිහිගෙදර  ගත කළා.

අමරගිරි සුරගිරි ගිරිවාහන නම් පරම සිත්ගන්නා තුන්පහයක් උන්වහන්සේටත් හිමිවුණා. උන්වහන්සේත් සතර පෙර නිමිති දැක විශාඛා දේවිය සේන කුමාර නම් පුතු ලැබූ දින සුදස්සන නම් අස් රජුගේ පිට නැගී මහබිනික්මන් කරනු ලැබුවා. උන් වහන්සේ අනුව යමින් නව කෙළක් පුරුෂයෝ මහණ වුණා. ඒ මහා බෝසතාණන් වහන්සේ ඒ වනවිටත් ඔවුන් පිරිවරා අටමසක් ප්‍රධාන වීර්ය කොට අවසන් කරලයි තිබුනේ.  එදා වෙසක් පුන් පොහෝ දිනකයක්. සම්පූර්ණ ශරීරය ප්‍රදර්ශනය කරමින් සිටි සුචින්දර නම් නාගිනියට පිදීම පිණිස මහජනයා විසින් ගෙනෙන ලද රන්පාත්‍රය සහිත වූ මී කිරි මී කිරි බත් පුදන ඒ ජනයා විසින් උන්වහන්සේට පුජා කරනු ලැබුවා.

එය වැළඳීමෙන් අනතුරුව සිය ගණන් තරුණ තරුණයන් සමලංකෘත තරුණපාල වනයෙහි දහවල් දවස ගෙවා සවස ධම්මරුචි නම් නාගයා විසින් දෙන ලද අට තණමිට ගෙන සපුබෝධිය වෙත පැමිණ තෙපනස් රියන් පුළුලැති කුස ඇතිරි අතුරා පර්යංකය වැළඳ සම්බෝධියට පැමිණ සියලු බුදුවරයන් වහන්සේලාට ආචීර්ණ උදම් අනා බෝරුක අසලම සත් සතිය ගතකොට බඹුගේ ධර්මායචනය පිළිගෙන තමන්වහන්සේ සමග පැවිදි වූ නවකෙළක් භික්ෂුන් හට ආර්ය ධර්මාවබෝධයට සමතැන් දැක අහසින් ගොස් අනෝම නුවර අසළ වූ අනෝම උයනෙන් බැස දම්සක් දේශනාව පවත්වනු ලැබුවා. එදින කෙළ ලක්ෂයක් දෙනාට  පළමු ධර්මාවබෝධය වුණා

නැවත ලෝනා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ දෙවුලෝ චාරිකාවේ හැසිරෙමින් දහම් දෙසද්දී කෙළ ලක්ෂයක් දෙනාට ධර්මාවබෝධ වුණා. එය දෙවැනි ධර්මාවබෝධයයි.

යම් කලෙක අත්ථදස්සී භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අප භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කපිලවස්තුපුරයට වැඩමකොට ධර්ම දේශණා කලාක් මෙන් ශෝභන නගරයට වැඩම කොට ධර්ම දේශණා කරනු ලැබුවා.  එවරත් කෙළ ලක්ෂයක් දෙනාට ධර්මාවබෝධය වුනා. ඒ තෙවැනි ධර්මාවබෝධයයි.