Ape Budu Hamuduruwo 146

අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ (අවිදුරේ නිධානය) 146

 

ත්‍රිවිධ මහා කෝලාහල

බෝසතාණන්වහන්සේ තුසිත දෙව් ලොව වාසය කරන කාලයේ අපේ මනු ලොව බුදුන් වහන්සේ පහළ වීම පිළිබද ආන්දෝලනයක් ඇති වුනා. ලෝකයෙහි එලෙස ප්‍රධාන වශයෙන් මහා ආන්දෝලන තුනක් ඇතිවෙනවා. එය මහා කෝලා හල නොහොත් තුන් කෝලා හල යනුවෙනුත් හඳුන්වනවා.

ත්‍රිවිධ මහා කෝලා හල

1.ලෝක විනාශ වීමේදී ඇතිවෙන ආන්දෝලනය,

2.බුදුන් වහන්සේ නමක් ලොව පහළ වීමේදී ඇතිවෙන ආන්දෝලනය,

3.සක්විති රජ කෙනෙක් පහළ වීමේදී ඇතිවෙන ආන්දෝලනය වශයෙන්.

ලෝක විනාශයේ ආන්දෝලනය

ලෝක විනාශයට වසර දහසක් තිබිය දී (සමහර තැන ලක්ෂයක් වශයෙන්ද සඳහන් වනවා) ලෝකබ්‍යුහ නම් කාමාවචර දෙවියෝ හිස කෙස් විසුරුවා හැඩූ මුහුණින් යුතුව අතින් කදුළු පිසමින් රතු වස්ත්‍ර හැද ඉතා අප්‍රියජනක වෙස් ධරමින් මිනිසුන් අතර හැසිරෙමින් මෙසේ දන්වනු ලබනවා.

නිදුකාවරුණි,මෙයින් වසර දහසක් ඇවෑමෙන් ලෝක විනාශය වන්නේය. මහමුහුද සිදී යන්නේය. මේ පොළොව හා මහා මේරු පර්වත රාජයා දැවී විනාශ වන්නේය.

නිදුකාවරුණි,

1.මෛත්‍රීය වඩව්.

2.පීඩිතයන් කෙරෙහි දයාව දක්වව්.

3.සුඛිතයන් කෙරෙහි සතුටු වව්.

4.ලෝක ධර්මයෙහි මැදහත් වව්.

5.මව්පියන්ට උවැටන් කරව්.

6.කුල දෙටුවන්ට ගරු කරව්. මේ ලෝක විනාශයේ ආන්දෝලනයයි.

බුද්ධ ආන්දෝලන​ය

බුදුන් වහන්සේ ලොව පහළ වීමට වසර දහසක් තිබියදී ලෝක පාලක දෙවිවරු, නිදුකාවරුණි, මෙයින් අවුරුදු දහසක් ගත වූ පසු බුදුන් වහන්සේ ලොව පහළ වන්නේය යි ඝෝෂා කරමින් ලොව පුරා ඇවිදිනවා. මේ බුද්ධ ආන්දෝලනයයි.

චක්‍රවර්ති ආන්දෝලනය

සක්විති රජ ලොව පහළ වීමට සියවසක් තිබියදී දෙවියෝ ජනයිනි,මෙයින් සියවසක් ගිය පසු සක්විති රජෙක් පහළ වන්නේය යි ඝෝෂා කරමින් ඇවිදිනවා. මේ සක්විති ඝෝෂණයයි.

මේ ත්‍රිවිධ ඝෝෂණ අති මහත් වනවා. මුළු මහත් සක්වල දක්වාම පැතිරෙනවා. මෙසේ බුද්ධ ඝෝෂණය ඇසු දෙවියෝ ඒ බෝධිසත්වයන් වහන්සේ වැඩ වසන්නේ කොහේදැයි සොයන්නට වනවා. ඉන්පසුව සියලු සක්වල දෙවියෝ එක්රැස්ව අසවල් සත්ත්වයා බුදු වන්නේයැයි නියම වශයෙන් දැන ඔහු වෙත එළඔ ආයාචනා කිරීම විශ්වයේ තවත් ධර්මතාවයක් මත සිදුවන ක්‍රියාවලියක්. එසේ කරන්නේද බෝසතාණන් වහන්සේ හට දෙව්ලොවින් චුතවීමේ පෙර නිමිති පහළ වූ පසුවයි.

දෙව්ලොවින් චුතවීමේ පූර්ව නිමිති පස

අපි මරණයට පත්වන්නට පෙර මෙදිනට මනුලොවින් චුතවනවා යනුවෙන් පූර්ව වැටහීමක් නැහැ. ඒත් දෙවියනට එහෙම නොවෙයි. දෙව්ලොවින් චුතවීමට දින හතකට පෙර ප්‍රධාන පූර්ව නිමිති පහක් උපදිනවා. ඒවා මෙලෙසයි.

  1. පැළඳ සිටින දිව්‍යමය මල් මැලවෙයි.
  2. වස්ත්‍ර කිලිටි වෙයි.
  3. කිහිලිවලින් දහඩිය ගලයි.
  4. ශරීරයේ ප්‍රභාෂ්භාවය නැති වී දුර්වර්ණ වෙයි.
  5. ඔවුන්හට තම දෙව් අසුන තව දුරටත් ප්‍රිය නොවේ.

මෙහි පැළඳ සිටි මල් වශයෙන් හඳුන්වන්නේ ඔවුන් දෙව්ලොව පිලිසිදගත් දිනයේ පළදින ලද මල්මාලයි. ඒවා හැටහත්දහසකට අධිකයි. ඒ විතරක් නෙවෙයි. අවුරුදු පනස්හත්කෝටියක් පරනොවී පවතියි. එදිනට ඒවා මැල වෙන්නට පටන්ගනී. වස්ත්‍රද එලෙසමයි. ඒවාත් කිලිටි වන්නට පටන් ගැනේ. උපතේ සිට මේ දක්වා දෙවියන්ට උණුසුමක් හෝ සීතක් දැනෙන්නේ නැත. එහෙත් පූර්ව නිමිති සමග ඒ තත්ත්වය වෙනස් වී ශරීරයෙන් බින්දු බින්දු වශයෙන් දහදිය ගැලීමට පටන්ගනී. දෙව් දුවරු උපතේ සිට වයස දහසයට පැමිණියවුන් ලෙසද දේවපුත්‍රයන් විසි වයස් පැමිණි අය මෙන්ද පෙනෙයි වටෙහෙයි. එහෙත් අවසාන දින කිහිපය තුල මෙම තත්ත්වය වෙනස් වෙයි. ඔවුන්ගේ ප්‍රභාශ්වර භාවය දුරු වී දුර්වර්ණ වීමට පටන් ගනී. තාරුණ්‍යජවය ගිලිහි ක්ලාන්ත ස්වභාවය හටගනී. එතෙක් කලක් ඔවුනට දෙව්ලොව ගැන කලකිරීමක් ඇතිවන්නේ නැත. එහෙත් අවසාන දින කිහිපයේ ඔවුනට තම ආසනයේ භවනේ ඇලීමක් නැති වී යයි. ඔවුන් බියට පත්වෙයි. ක්ලාන්ත වෙයි. ඒ නිසාම මෙවැනි අවස්ථාවල ඔවුන්ගේ සිත සැනසීමට සක්දෙවිඳු ඔවුන්ව නන්දන උයනට රැගෙන යන බව පවසයි. එහි අසිරිය දැක ඔවුන්ගේ සිතෙහි බිය කල කිරීම පහව යයි. ඉන් අනතුරුව සක්දෙවිඳු ඔවුන්හට මනුලොවට ගොස් නැවතත් පින් දහම් කොට මෙහි එන ලෙස දන්වයි. මෙය ඒ පංචාකාර පූර්ව නිමිති පිළිබඳව කෙටි හැඳින්වීමකි. එලෙස සිත සාදාගන්නා දෙවිවරු නන්දන උයනේ සිට දෙව්ලොවින් චුත වෙයි. එහෙත් බෝසත්වරු එලෙස බිය නොවෙයි. 

 

Ape Budu Hamuduruwo 145

අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ (අවිදුරේ නිධානය) 145

 

සදෙව්ලොවේ පරසතු ක්‍රීඩාව

පරසතු, අසාවතී මල්ගස් වලට සාත්තු කරන දෙවිවරු

දෙව්ලොවදී සෑම අවශ්‍යතාවයක්ම සිතුපමණින් ඉටුවෙනවා කියලා හිතුවට එහෙම වෙන්නෙත් නැහැ. දෙව්ලොව ආසාවතී නමින් අති රමණීය මල් වැලක් තියනවා. එහි මල් හටගැන්විම පිණිස දෙවිවරු වර්ෂ දහසක් පමණ උපස්ථාන කරනවා කියනවා. පරසතු පිපෙන කාලයට එක් වසරක් උපස්ථානයට යනවා. ඒ කියන්නේ එහෙත් මල්ගස්වලට සාත්තු කරන්න ඕනේ. ඒ සම්බන්ධව බුදුහාමුදුරුවෝ මෙහෙම කියනවා.

සියක් යොදුනක් සුවඳ විහිඳුවන පරසතු මල්

මහණෙනි, යම් කාලයක තාවතිංස දෙවියන්ගේ පරසතු මල්ගස කොබෝලීල පඩුපැහැ වේද එවිට මහණෙනි, තව්තිසා දිවියයෝ සතුටු වෙති. පරසතු ගස දැන් පඩුපැහැ ගැන් වී ඇත. තව නොබෝ කලකින්ම හරිත පැහැ වන්නේය. යම් කලක තාවතිංසා දෙවියන්ගේ පරසතු රුක කොබෝලීල හරිත පැහැගැනීමේදී අළුත් මොට්ටු හටගනී. මල් මොට්ටු හටගනී. මල් කැකුළු ඇතිවේ. එවිට තව්තිසා වැසි දෙවියෝ සතුටු වෙති. පරසතු රුක දැන් මල් කැකුළු හටගනී. නොබෝ කලකින් පිපුණු මල් ඇතිවන්නේය. මහණෙනි පරසතු රුක මල්පිපුණු විට පනස් යොදුනක් පැහැය විහිදුවන්නේය. සියක් යොදුනක් සුවද විහිදෙන්නේය. මෙය පරසතු ගසේ ආනුභාවයයි.

මල් නෙලන දෙව්ලොව මදනළ

පරසතු යනු මල්පිපුණු කල මෙහි ගසට නැගීමක් හෝ කෙක්කක් ගෙන අතු පාත් කිරීමක් හෝ මල් දෑතින් නෙලාගැනීමක් හෝ මල් එකතුකර පැසකට දැමීමක් හෝ කරනු ලබන්නේ නැත. ඒ සියල්ල සිදු කරනු ලබන්නේ සුවිශේෂ වාතයකිනි. හරිම පුදුමයි මල් නෙලන වාතයක් නැගී මල් නැටියෙන් සිදියි. පිළිගන්න වාතයෙන් පිළිගනී. අතුරන වාතයකින් කර්ණිකා කේසර කොල ඉවත්කර අතුරයි. ප්‍රවේශ කරන වාතයෙන් සුධර්මා දේවසභාවට ප්‍රවේශ කරයි. අමදින වාතයකින් පරමල් අස්කරයි.

පරසතු ක්‍රීඩාව

සුධම්ම සභාව මැද ධර්මාසනය වෙයි. යොදුනක් පමණ දිග රුවන් අසුනෙහි ඉහළින් යොදුන් තුනක් පමණ සේසතක් දරයි. ඉන් අනතුරුව සක්දෙව් රජුට ආසනය අතුරනු ලබයි. ඉන්පසු දේවපුත්‍රයින් තිස්තුන් දෙනාද, අනතුරුව මහේසාක්‍ය දෙවියන් සහ අනෙකුත් දෙවියන්ට මල්කර්ණිකාම ආසන වෙන්කරයි. දෙවියෝ දේවසභාවට පිවිස හිඳගනිති. ඉන්පසු මල්රේණු උඩට නැගී ඉහළ මල්කෙමිවල වැදී වැටෙමින් දේවතාවන්ගේ තුන්ගවූ පමණ වූ ශරීර මතට වටේ. එම විචිත්‍ර වර්ණ මල් රේණු ඔවුන්ගේ ශරීර මතට පාවී විත් වැටෙමින් විචිත්‍ර වර්ණයෙන් සිතුවම්කල කලෙකමෙන් බබලනු ලබයි. මෙසේ ඔවුන් පරසතු ක්‍රීඩා රසානුභාවය සදහා රැස් වෙයි. මාසයේ අටවන දිනවල දෙව්ලොව මහා ධර්ම දේශනාවක් වෙයි. එය පැවැත්වෙන්නේ මිට ඉහත ලිපියේ කි පරිදී සුධර්මා දේව සභාවේදීය. පවත්වන්නේ සනංකුමාර මහා බ්‍රහ්මයා හෝ සක්දෙවිදුන් හෝ ධර්මකථික භික්‍ෂුවක් හෝ ධර්ම කථික අන්‍ය දිව්‍ය පුත්‍රයෙක් හෝ විසින්.

ඔබ ගැන ලියන දෙවිවරු

පක්‍ෂයේ අටවක දිනවල සිව්වරම් රජුන්ගේ අමාත්‍යවරු ද තුදුස්වක දිනවල වරම් දෙවිවරුන්ගේ පුත්‍රයෝ ද……………….. පෞර්ණමී දිනවල සතරවරම් දෙවිවරුද නික්මී රන්පතක් හා දෑහිගලක් ගෙන ගම් නියම්ගම් රාජධානිවල සැරිසරයි. අසවල් ස්ත්‍රිය හෝ පුරුෂයා හෝ බුදුන් සරණ ගියේ දහම් සරණ ගියේ සඟුන් සරණ ගියේ පන්සිල් රකී. මාසයේ පෙහෙවත් රකී. මව්පිය උපස්ථානය කරයි. අසවල් තැන උපුල් අත් සියයක මල්කලයක් පුජා කළා.පහන් දහසක් දැල්වූවා. අකල් දහම් දෙසුම් පැවැත්වුවා.ජත්‍ර වේදිකා, මුදුගරාදිවැට, ගර්භ වේදිකා,සීහාසන,සීහ සෝපාන,කරවන ලදී.ත්‍රිවිධ සුචරිත ක්‍රියා පුරන ලදී.දසකුසල දහම්වල යෙදිණි.මේ ආදිය දෑ ගිගුලෙන් රන්පතෙහි ලියාගෙන ගොස් පංචසිඛ දෙවියන්හට දෙනු ලබයි. පංචසිඛ දෙව්පුත් මාතලී දෙව් පුත්ට දෙයි. මාතලී දෙව්පුත් ඒවා එකතුකොට සක්දෙව් රජුට දෙයි. පින් කරන්නෝ අඩු නම් පොත් කුඩා වෙයි. මහජනයා පමාවෙන් වාසය කරයි. අපාය පිරෙයි. සදෙව් ලෝ හිස් වේ යයි ඔහු නොසතුටු වෙයි. පොත් ලොකු වන්නේ නම් එය දැක මහජනයා අප්‍රමාදයෙන් වාසය කරයි. සතර අපාය හිස් වේ. සදෙව්ලෝ පිරෙන්නේය. බුදු සසුනෙහි පින් කොට පැමිණි කල්හි මහ පින්වතුන් පෙරටුකොට නැකත් කෙළි ලබමු යයි සතුටු වෙයි. ඒ පොත් රැගෙන සක්විති රජ කියවයි. ඔහුගේ ස්වභාවික ශබ්දයෙන් කියනවිට දොළොස් යොදුනක් දුර ඇසෙනවලු. උස්හඬින් කියනාවිට යොදුන් දහසක් සියලු දෙව් නගර වසා පැතිරේ.මෙසේ දෙවිවරු ධර්මශ්‍රවණය සඳහා රැස්වෙනවා. මෙයට පවාරණය ගැනීම සඳහා රැස්වීම කියලත් කියනවා.

 
 
 
 

Ape Budu Hamuduruwo 144

අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ (අවිදුරේ නිධානය) 144

 

දෙව්ලොවෙහි ධර්ම කථික සනඞ්කුමාර බ්‍රහ්මරාජයා

මිට පෙර ලිපියෙහි සුධම්ම සභාවට දෙවිවරු රැස්වෙන කාරණා හතරක් කිවා. එයින් එකක් තමයි ධර්මශ්‍රවණය. මෙතැන් සිට ඔබ හට කියවන්නට ලැබෙන්නේ දෙව්ලොව එලෙස ධර්මය දේශණා කරනු ලබන ප්‍රධාන ධර්මකථිකයන් අතර අග්‍රස්ථාන වන සනඞ්කුමාර බ්‍රහ්මරාජයා පිළිබඳව.

දෙව්ලොව දෙවිවරුත් අපවගේම සතර පෝයට සිල්ගන්නවා. එවැනි අවස්ථාවල ඔවුන් සුධම්ම සභාව වෙත පැමිණෙන්නේ ධර්මශ්‍රවණය සඳහා. එය හරිම අසිරිමත් අවස්ථාවක්. මිට පෙර කී පරිදී එවැනි අවස්ථාවල එම ශාලාව අල්පේශාක්‍ය මහේශාක්‍ය දෙවිවරුන්ගෙන් පිරියනවා. සාමාන්‍ය දෙවිකෙනෙකුගෙන් අවම වශයෙන් ගව් දොළහක්වත් ආලෝකය විහිදෙනවා කියනවා. පුණ්‍යමය ශක්තිය වැඩි මහේශාක්‍ය දෙවිවරුන්ගෙන් ආලෝකය ගව් සියයක් දක්වාත් විහිදෙනවා. ඒ වර්ණ අපි දන්නා වර්ණ නෙවෙයි. ඒව වර්ණ වලින් අපේ ඇසට හසුවෙන්නෙත් බොහෝ සුළු ප්‍රමාණයක්. එවැනි දෙවිවරු රැස්වූ ඒ ශාලාවෙන් කොතරම් දුරට රශ්මිධාරා විහිදෙන්න ඇතිද කියා දැන් ඔබට හිතේවි. එහෙත් ඒ රශ්මිධාරාත් පරදවන මොහොතක් එනවා. ඒ තමයි සනඞ්කුමාර බ්‍රහ්මරාජයා දම්සභාවට වඩින අවස්ථාව

දෙවියන්ගේ දිව්‍ය ප්‍රභාස්වරය මැඩළන සනඞ්කුමාර බ්‍රහ්මරාජයාගේ ආලෝකය

යම් කලෙක්හි සනඞ්කුමාර බ්‍රහ්මරාජයා තව්තිසා දිව්‍ය ලෝකයෙහි පහළ වන්නේද, එකල්හි මහත් ශරීරයක් මවාගෙනයි පහළ වෙන්නේ. ඊට හේතුවන්නේ බඹහුගේ යම් ඒ ප්‍රකෘති ශරීරයක් වේද, එය තව්තිසා වැසි දෙවියන්ගේ ඇස්වලින් දක්නට නොහැකි වීමයි. ඒ විතරක් නෙවෙයි ඔහුගේ යම් ප්‍රකෘති වර්ණයක් වේද එයත් තව්තිසා වැසි දෙවියන්ගේ ඇස්වලින් දක්නට නොහැකි වීමයි. ඒනිසා සනඞ්කුමාර බ්‍රහ්මතෙමේ තව්තිසා වැසි දෙවියන් අතර පහළවේද, ඒ බ්‍රහ්මතෙමේ අන් දෙවියන් තමාගේ ශරීරයේ පාටින්ද යසසින්ද මැඩපවත්වා ඊට වැඩි ආලෝකයකින් වර්ණයකින් බබලමින් තමයි පහලවෙන්නේ. හරියටම රත්රන් රූපය යම්සේ මනුෂ්‍ය රූපය ඉක්මවා වැඩියක් බබලාද, එපරිද්දෙන්ම යම් කලෙක සනත් කුමාර බ්‍රහ්මතෙමේද ශරීර පාටෙන් යසසින් අනිත් දෙවියන් මැඩපවත්වා වැඩියකින් බබලනවා.

ඒ වගේම යම් කලෙක සනඞ්කුමාර බ්‍රහ්ම තෙමේ තව්තිසා වැසි දෙවියන් අතර පහළවේද, එකල්හි, ඒ පිරිසෙහි කිසි දෙවි කෙනෙක් ඔහුට වැඳීමක් හෝ දැක හුනස්නෙන් නැගී සිටීමක් හෝ ආසනයක් දීම කරනුලබන්නේ නැහැ. සනඞ්කුමාර බ්‍රහ්මතෙමේ යම් දෙවියෙකුගේ ආසනයක හිඳීමට කැමැති වන්නේද ඒ දෙවිහුගේ ආසනයෙහි සනඞ්කුමාර බ්‍රහ්මතෙමේ අසුන්ගනු ලැබේවා යයි සිතමින් ඒ සියලු දෙවියෝම නිශ්ශබ්දව අත්දෙක එකට තබා වැඳගෙන ආසනවලම හිඳිනව. ඒ වගේම සනඞ්කුමාර බ්‍රහ්ම තෙමේ යම් දෙවියෙකුගේ ආසනයෙහි හිඳගන්නේද, ඒ දෙවි තෙමේ මහත්වූ සතුටක් ලබනවා. එය හරියටම අලුත රාජ්‍යයෙන් අභිෂෙක කරනලද ඔටුණු පළන් ක්ෂත්‍රිය රජෙක් මහත්වූ ප්‍රීතියක් ලබන්නේද, මහත්වූ සැපයක් විඳින්නේද, එපරිද්දෙන්ම සනඞකුමාර බ්‍රහ්මතෙමේ යම් දෙවියෙකුගේ ආසනයෙහි හිඳීද, ඒ දෙවිතෙමේ මහත්වූ ප්‍රීතියක් ලබනවා. ඒ වගේම මහත්වූ සැපයක් විඳිනවා

එය තවදුරටත් සුත්‍ර දේශනාවේ මෙලෙස විස්තර වෙනවා.

එලෙස සනඞ්කුමාර බ්‍රහ්මතෙම ඖදාරික (මහත්) ශරීරයක් මවාගෙන පංචසිඛ දිව්‍ය පුත්‍රයා මෙන් කුමාර වෙසයෙන් තව්තිසා වැසි දෙවියන් අතරෙහි පහළ වනු ලබනවා. ප්‍රථමයෙන්ම කරනුලබන්නේ ඔහු අහසට නැඟී පිහිටීමක් නැති ආකාශයෙහි පලක්බැඳ සිටීමයි. කෙසේදයත්, බලවත් පුරුෂයෙක් මනාකොට වස්ත්‍රාදියෙන් අතුරනලද ආසනයෙක්හි හෝ සමවූ භූමියක හෝ පලක් බැඳ හිඳින්නේද, ස්වාමීනි එපරිද්දෙන්ම සනඞ්කුමාර බ්‍රහ්ම තෙමේ අහසට පැනනැඟී පිහිටීමක් නැති අහසෙහි පලක් බැඳ, තව්තිසා වැසි දෙවියන්ගේ යහපත් පැහැදීම දැනගෙන මේ අදහස් ඇති ගාථාවලින් සතුට ප්‍රකාශ කරනු ලබනවා.

“පින්වත්නි, ඉන්ද්‍රයා (ශක්‍රයා) ප්‍රධානකොට ඇති තව්තිසා වැසි දෙවියෝ තථාගතයන් වහන්සේටද, ධර්මයටද, සංඝයාටද නමස්කාර කරමින් ඉතා ප්‍රීතිමත් වෙත්මය.”

“(ජනයෝ) සුගතයන් වහන්සේ කෙරෙහි බඹසර (උතුම් හැසිරීම) රැක මේ දෙව්ලොවට (ඉපදීම් වශයෙන්) පැමිණියාවූ වර්ණවත්වූද යසස් ඇත්තාවූද අලුත් දෙවියන් දක්නාහුය.

“ඒ දෙවතාවෝ වර්ණයෙන් (පාටින්) ද, යසසින්ද ආයුෂයෙන් වෙන දෙවියන් ඉක්මවා බබළත්. මහා ප්‍රඥා ඇති තථාගතයන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවකයෝ මේ දිව්‍ය ලෝකයෙහි විශේෂ බවට පැමිණියාහුය.”

“ඉන්ද්‍රයා (ශක්‍රයා) ප්‍රධානකොට ඇති තව්තිසා වැසි දෙවියෝ මේ කාරණය දැක තථාගතයන් වහන්සේටද, ධර්මයටද, සංඝයාටද නමස්කාර කරමින් වඩාත් සතුටුවෙත්.”

බ්‍රහ්ම ස්වරය

මෙලෙස ධර්ම දේශණය ආරම්භ කරන්නා වූ සනඞ්කුමාර බ්‍රහ්මයාගේ ශබ්දය අංග අටකින් යුක්තවනවා.

  1. පීඩාවක් නැතුව මනාකොට නික්මෙන විස්සට්ඨ නම් ස්වරයද,
  2. වහා අර්ථය අවබෝධ කරන්නාවූ විඤ්ඤේය නම් ස්වරයද,
  3. මෘදු ගුණ යුක්තවූ මඤ්ජු නම් ස්වරයද,
  4. ඇසීමට මිහිරිවූ ස්වර්ණය නම් ස්වරයද,
  5. එක ඝනවූ බින්දු නම් ස්වරයද,
  6. නොවිසිර පවත්නාවූ අවිසාරී නම් ස්වරයද,
  7. ගැඹුරුව නික්මෙන ගම්භීර නම් ස්වරයද,
  8. මිහිරිවූ නින්නාදී නම් ස්වරයද යන අටයි.

මෙලෙස සනඞ්කුමාර බ්‍රහ්මතෙමේ පිරිසේ ප්‍රමාණයට ශබ්ද නගයි. බ්‍රහ්ම රජහුගේ ඝෝෂාව පිරිසෙන් පිටතට නොයයි. යමෙකුගේ ස්වරය මෙසේ අංග අටකින් සමන්විත වේද ඒ ස්වරය බ්‍රහ්ම ස්වරයයි කියනු ලබයි.

ඉන්පසු සනඞ්කුමාර බ්‍රහ්මතෙමේ ආත්මභාව (ශරීර) තිස්තුනක් මවාගෙන, තව්තිසා වැසි දෙවියන්ගේ වෙන වෙනම ආසනයන්හි පලක් බැඳ හිඳ තව්තිසා වැසි දෙවියන්හට ධර්ම දේශණා කිරීම අරබනවා.

දිව්‍යමය ඇසද රවටන සනඞ්කුමාර බ්‍රහ්මරාජයාගේ පුණ්‍යමය ශක්තිය

ඉන්පසු සනඞ්කුමාර බ්‍රහ්මතෙමේ ආත්මභාව (ශරීර) තිස්තුනක් මවාගෙන, තව්තිසා වැසි දෙවියන්ගේ වෙන වෙනම ආසනයන්හි පලක් බැඳ හිඳ තව්තිසා වැසි දෙවියන්හට ධර්ම දේශණා කිරීම අරබනවා. සනන් කුමාර බ්‍රහ්මයා විසින් ධර්ම දේශානාකරන කල්හි ඒ ඒ දෙවියන් මෙසේ සිතනවා. මගේ ආසනයේ වැඩ ඉන්න සනන් කුමාර බ්‍රහ්මරජයාම තමයි හැමෝටම කතා කරන්නේ. ඇත්තෙන්ම හැමෝටම හිතෙන්නේ ඔහු මගේ ආසනයේ හිඳගෙන ධර්ම දේශනය කරනවා කියලා. ඇත්තටම ඔහු සියලු ආසනවල පෙනී සිටයත් තමන්ගේ ආසනයේ ඇති රෑපය ඇරෙන්නට අනිත් ආසනවල රූප ඔවුනට පෙනෙන්නේ නැහැ. “එක් දෙවියෙකු කථාකරන විට මවනලද සියලු දෙවියෝම කථාකරනු ලබනවා. එක් දෙවියෙකු නිශ්ශබ්දව සිටින කල්හි (අනිකුත්) සියලු දෙවියෝම නිශ්ශබ්ද වෙනවා. දෙවියන්ගේ ඇසටත් මෙවැනි දේ හසුනොවන්නේනම් අප ගැන කුමන කතාද?

අවසානයේ සනන් කුමාර බ්‍රහ්මතෙම එක් එක් කොටස් ශරීර අකුලුවා සක් දෙවිඳුගේ ආසනයෙහි හිඳ තව්තිසා වැසි දෙවියන්ට කතා කරනුලබනවා.

මෙම පින්වත් ධර්මදේශනයේ සිත අලවාගත් සනඞ්කුමාර බ්‍රහ්ම රාජයා විසින් නිතර භාවිතා කල ගාථා රත්නයක් සූත්‍ර දේශනා වල දකින්නට ලැබෙනවා. එනම්

“ඛත්තියො සෙට්ඨො ජනෙතස්මිං,

යෙ ගොත්තපටිසාරිනො;

විජ්ජාචරණසම්පන්නො,

සො සෙට්ඨො දෙවමානුසෙ’ති”

“ජන සමූහයා අතර ගෝත්‍රය සිහිපත් කරවන්නාවූ යම් කෙනෙක් වෙත්ද, ඔවුන් අතුරෙන් ක්ෂත්‍රිය ගෝත්‍ර ඇත්තේ ශ්‍රේෂ්ඨ වෙයි. අෂ්ට විද්‍යාවන්ගෙන් හා පසළොස් චරණ ධර්මයන්ගෙන් යුක්තවූ යමෙක් වේද, දෙවි මිනිසුන් කෙරෙහි හෙතෙම ශ්‍රේෂ්ඨ වේ” යනුයි.

Ape Budu Hamuduruwo 143

අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ (අවිදුරේ නිධානය) 143

 

ශක්‍ර භවන සහ සුධම්ම දේව සභාව

බුද්ධවංශ කතාවෙහි නිතර කියවෙන චරිතයකි දෙදෙව්ලොවට අධිපති ශක්‍ර දේවයාණන්ගේ චරිතය. ඔහුට ඒ මහා බලපරාක්‍රමයෙන් යුතු ඒ තනතුර ලැබුවේ ඔහු කල සමාජ සත්කාර ව්‍යාපෘති නිසාමයි. දෙව්ලොව යන්නට පෙරුම් පුරන ඔබට ඒ නිසාම එය කෙටියෙන් මෙහි ලියන්නට සිතුනා.

ශක්‍ර දෙවිඳු

ශක්‍ර දෙවිදු මිට පෙර ආත්මභාවයේ මගධ රට මචල ගමේ “මඝ” නම් මාණවකයෙක්. පණ්ඩිත වූ ව්‍යක්ත වූ ඔහුගේ හැසිරීම බෝධිසත්ව චර්යාව හා සමාන වුනා. ඔහු යහළුවන් තිස්තුන් දෙනෙකු හා එක්ව තමා ජිවත් වූ පෙදෙසට යහපත් බොහෝ කටයුතු කළා. තමාම නුවනින් පරික්ෂාකොට ගම මැද මහජනයා රැස්වන තැන තිබු විශාල කසළ ගොඩක් දෙඅතින්ම බැහැරකොට එම ස්ථානය රමණීය ස්ථානයක් බවට පත්කරනු ලැබුවා. ටික දිනකට පස්සේ එහිම විශාල මණ්ඩපයක් කළා. පසුව කල්යත්ම එහිම විශාල ශාලාවක්ද ඉදිකරනු ලැබුවා. එතැනින් නතරවුණේ නැහැ. ගමින්ද නික්මගොස් ගව්වක්ද අඩ යොදුනක්ද, ගව් තුනක්ද සැරිසරා තම සහායකයන්ද සමග විසම තැන් සම කරනු ලැබුවා. ඒ සියලුම දෙනා එකච්ඡන්දයෙන් ම ඒ ඒ තැන් බලා පාලම් දැමිය යුතු තැන් පාලම්ද, මණ්ඩප, ශාලා, වැව්පොකුණු, මල් ගස් මල් ආදිය අවශ්‍ය ඒ ඒ තැන්වල ඒ ඒ දේ අවශ්‍ය පරිදි තනා බොහෝ පුණ්‍යක්‍රියා සිදුකොට මරණින් පසු තාවතිංස භවනෙහි තම සගයන් තිස්තුන් දෙනාත් සමගින් උපන්නා. මෙය දීර්ඝ ලස්සන කතා පුවතක්. සමහරවිට කල්වේලා ලැබුනොත් මෙම ලිපි පෙළෙම ඉදිරියේදී විස්තර සහිතව කියවීමට ලැබේවි.

ශක්‍ර දෙවිදුගේ යසස

සක්දෙවිඳුගේ මාළිගාව හැඳින්වුයේ “වෛජයන්ති ප්‍රාසාදය” යන නමින්. වෛජයන්ති ප්‍රාසාදය යොදුන් සත්සියයක් උසයි. එහි කොඩි යොදුන් තුන්සියයක් උසයි. වෛජයන්ති රථය නොහොත් සක්දෙවිඳුගේ නිල රථයේ දිග යොදුන් එකසිය පනහකි. මැද රථපඤ්ඡරය යොදුන් පනහක්. රථ සන්ධිය සිට ශීර්ෂය දක්වා යොදුන් පනහක්. පසුපස කොටස යොදුන් පනහක්. එහි පර්යංකය ප්‍රමාණයෙන් යොදුනක්. යොදුන් තුනක් වූ සේසතක් එහි මුදුනේ සවිකර තිබෙනවා. එකම විය ගසේ අජානිය අශ්වයෝ දහසක් බැඳ තිබෙනවා. එහි දජය යොදුන් දෙසිය පනහක් උසයි. වාතයෙන් ඒ දජය සෙලවනවිට පංචමහා තුර්ය භාණ්ඩ වාදනය කරන්නාක් මෙන් මහා ශබ්දයක් පිටවෙනවා. ඒ නිසාම ඔහු පැමිණි විට තම පරිවාර සේනාව “අපි දැන් කාට බයවෙමුද? අප රජතුමා පැමිණ ඉන්ද්‍ර්ඛිලයක් මෙන් සිටගෙන සිටි යනුවෙන් එකිනෙකා උද්දාමයෙන් කතා කරන්නට වෙනවා.

ඒ විතරක් නෙවෙයි. ඔහුගේ දිව්‍යමය හස්තියාද, දිව්‍යමය වෘක්ෂයන් දහසකින් ගැවසීගත් නන්දන වනය, චිත්තලතා වනය, ඵාරුසක වනය, මිස්සක වනය, යොදුන් සියයක් උසයි. පරසතු රුක යට යොදුන් සැටක් දිග යොදුන් පනහක් පළල, යොදුන් පහළොවක් උස ජයසුමන මල්වල වර්ණයට සමාන පඬුපුල් අස්න පිහිටා තිබෙනවා. එහි මොලොක්බව නිසාම හිඳගත්තා වූ ශක්‍ර දෙවිදුන්ගේ සිරුරෙන් හරි අඩක්ම ගිලෙනවා. කෝටි දෙසියපනහක් පමණ වූ දෙවියන් කන්‍යාවියන් තුන් යොදුන් සේසත් දරනු ලබනවා. සතරවරම් රජදරුවෝ එහි ශක්‍ර දේවේන්ද්‍රයාගේ පරිවාරකයෝ ලෙසින් දොරටුව ළඟ සිටිනවා. සක්දෙවිඳු මහා සෘද්ධි ඇත්තෙක්. මහානුභාව ඇත්තෙක්.

සුදම් දේව සභාව.

සක්දෙවිදුට අයත් තවත් විශාල මන්දිරයකි දේව සභාව රැස්වෙන සුධම්ම දේව සභා ශාලාව. සුධම්මා දේව සභාවට නම ලැබුණු එක ගැනත් ලස්සන පසුබිම් කතාවක් තියෙනවා. සමහරවිය ඔබ දන්නවත් ඇති. ඉදිරියේදී කියවන්නට ලැබේවි.

එහි බිම නිමවී ඇත්තේ පලිගු වලින්. මිණිමුවා ඇණය. රුවන්මුවා මැටිය. රිදීමුවා ටැමිගැටි සහ එක්කොට බැදීම්ය. පබලුමය ව්‍යාල රූපය. සත්රුවන් මුවා ගෝපාන සීස (කැණිමඩල මුදුන) පැතිපාසක මුවවිටිය. නිල්මැණික් ගඩොල් පියසිය. රුවන්මුවා පියසි පටය. රිදීමුවා කොත්ය. දිග පළලින් යොදුන් තුන්සියයක්. වටේට යොදුන් නවසියයකි. 

සක්දෙව් රජ සුධම්මා දෙව් සභාවේ යොදුනක් වූ රන් පලගෙහි හිදිමින් සිටිනවා. තුන් යොදුන් සේසත් දරනු ලබන දෙවියන් දේව කන්‍යාවියන් කෝටි දෙසියපනහක් ඔහුව පිරිවරා සිටිනවා. මෙබදු වූ සුධම්මා සභාවෙහි ධතරට්ඨ නම් ගාන්ධර්ව රජ කෝටි ලක්‍ෂයක් ගාන්ධර්ව දේවතාවන් විසන් පිරිවරමින් කෝටි ලක්‍ෂයක් රන්මුවා පලක ද රන් සැත් ද ගන්වාගෙන පෙරදිසායෙහි බටහිර බලා දෙ දෙව්ලොව දෙවියන් පෙරටු කොට සිටිනවා. විරූපාක්ෂ රජ කෝටිලක්ෂයක් නාගයන් පිරිවරමින් බටහිර දිශාවෙහි පෙරදිග බලා දෙව්ලොව දෙවියන් පිරිවරමින් ඉන්නවා. විරූළ්හක කුම්භණ්ඩ රජ කෝටි ලක්‍ෂයක් කුම්භණ්ඩ දෙවියන් පිරිවරා කෝටි ලක්‍ෂයක් මිණිමුවා පලක සහ රන් සැත් ගන්වාගෙන දකුණු දිසාවෙහි උතුරු දෙස බලා දෙ දෙව්ලොව දෙවියන් පෙරටු කොට හුන්නේය. වෙස්සවණෝ යක් රජු කෝටි ලක්‍ෂයක් යකුන් පිරිවරා කෝටි ලක්‍ෂයක් පබළු පලක ද රන්සැත් ද ගෙන්වාගෙන උතුරු දිසාවෙහි දකුණු බලා දෙදෙව්ලොව දෙවියන් පෙරටු කොට සිටිනවා. ඔවුන්ට පිටුපසින් අනෙකුත් දෙවිවරුන් ඔවුන්ගේ බලපරාක්‍රමය අනුව රැස්වී සිටිනවා.

මෙහි රැස්වෙන්නේ පහත දැක්වෙන සතරාකාර අවශ්‍යතා සපුරාලීමටය

  1. වස් විසීම් සංග්‍රහය සඳහා.
  2. වස්පවාරණ සංග්‍රහය සඳහා
  3. ධර්මශ්‍රවණය සඳහා
  4. පරසතු ක්‍රීඩාව සඳහා යන කරුණු මතය.

වස් වසන භික්ෂුන් වහන්සේලාගේ ආරක්ෂාවද, වස් පවාරනයද, වස් එළඹෙන දිනයෙහි මෙන් වස් පවාරණ පොහොය දිනයෙහි ද රැස්ව අද කොහාට ගොස් කාගේ සමීපයෙහි පවරන්නෙමුදැයි සාකච්ඡා කරනු ලබනවා. එහි දෙව් රජ වූ සක්‍රයා පුවගු දිවයිනේ මහා විහාරයෙහි ම බොහෝ සෙයින් පවාරණය කරනවා. සෙසු දෙවිවරු පරසතු ආදී දිවමල් ද දිව සදුන් සුණු ද ගෙන තම තමා මනාප තැන්වලට පවාරණය කිරීමට කතිකා කරගන්නවා.

 
 

Ape Budu Hamuduruwo 142

අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ (අවිදුරේ නිධානය) 142

 

ඔබද යායුතු දෙවුලොව අපේ සක්වලෙහි පවතින ලෝක බුදු ඇසින්

අප සක්වලෙහි සත්ත්වයන් වාසය කරන ලෝක 31 එකක් පවතින බව අපේ බුදුහාමුදුරුවන් දේශනා කොට තිබෙනවා. ඒ ලෝක තිස්එක ප්‍රධාන කොටස් තුනකට බෙදාදක්වනවා. ඒ කාම ලෝකය, රූප ලෝකය, අරූප ලෝකය වශයෙන්. කාම ලෝකයට ලෝක එකොළහක් අයත්. ඒ තමයි අප ජිවත් වන පෘථිවිය, සතර අපාය සහ කාමාවචර දිව්‍යතල වලට අයත් දිව්‍යලෝක සය. ඒ සියල්ලේ එකතුව 11 ක් වෙනවා. ඊට අමතරව රූපාවචර සහ අරූපාවචර නමින් බ්‍රහ්මලෝක විස්සක් තිබෙනවා. මේ සියල්ලම එක් වුනහම ලෝක විසිඑකක් වෙනවා.

කාම ලෝකයත් ප්‍රධාන කොටස් දෙකකට බෙදෙනවා. ඒ කාම සුගතිය සහ කාම දුගතිය වශයෙන්. අපි ජීවත්වන පෘථිවියයි ඊට ඉහලින් ඇති කාමාවචර දිව්‍යතල හයටයි කියනවා කාම සුගතිය කියලා. සතර අපායට කියනවා කාම දුගතිය කියලා. අප මහා බෝධිසත්වයන් බුද්ධත්වය සඳහා මනු ලොවට වඩින්නේ ඉහතින් දැක්වූ දිව්‍යතල සයෙන් එකක සිටයි. ඒ දිව්‍ය තලයට කියනවා තුසිත දෙව්ලොව කියලා. අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ ලිපිපෙලේ දෙවන කොටස ඇරඹෙන්නේ එතැනින්. ඒ නිසා මෙතැන් සිට ඒ දිව්‍යතල සයට අයත් පොදු සැප සම්පත් ගැන කෙටි විස්තරයක් ගෙනෙනවා

කාමාවචර දිව්‍යලෝක සය

චාතුම්මහාරාජිකය,

අප හොඳින් දන්නා හඳුනන 1.ධ්‍රැතරාෂ්ට්‍ර, 2.විරෑඪ, 3.විරෑපාක්‍ෂ හා 4.වෛශ්‍රවණ(කුවේර) සතරවරම් දෙවිවරුන්ගේ සහ දෙව්රජ දරුවන්ගේ රාජ්‍ය සතර මෙම දෙව්ලොව පිහිටා ඇති බැවින් මෙයට චාතුම්මහාරාජික දෙව්ලොව කියා කියනවා. දෙව්ලොව වාසය කරන සත්ත්වයන් “දේව” වශයෙන් හඳුන්වන්නේ ඔවුන් රූපාදියෙන් බබළන නිසයි. සෑම දෙවිකෙනේකුගේම ප්‍රභාෂ්වරභාවය අවම වශයෙන් ගවු දොළහක්වත් දුරට පැතිරෙනවා කියලයි කියන්නේ. ඒ ඒ දෙවියන්ගේ පුණ්‍ය ශක්තිය මත මෙය එයටත් වඩා බොහෝ දුර විහිදිය හැකියි. චතුර්මහාරාජික දෙවිවරු මහාමෙරු පර්වත මධ්‍යයෙහි වාසය කරනවා. ඔවුන් අතර පර්වතවාසීහු ද ආකාශස්ත වාසින්ද සිටිනවා. ඔවුන්ගේ පරපුර චක්‍රාවාට පර්වතය දක්වා විහිදෙනවා.

මේ දිව්‍ය ලෝකයට අධිපති වන්නේ ශක්‍ර දේවේන්ද්‍රයා මේ දිව්‍ය ලෝකයේ ඉන්න දෙවියන්, මිනිස් ලෝකයේ මිනිසුන් සිදු කරන හොඳ වැඩ, නරක වැඩ, කුසල් අකුසල් දෙස දිවැස් හෙළාගෙන බලා ඉන්නවා. ඒ වගේම බුදුරජාණන් වහන්සේගේ කාලයේ දී මේ දිව්‍ය සමූහයා සූත්‍ර දේශනා පවා අසන්නට මනුෂ්‍ය ලෝකයාට පැමිණිලා තිබෙනවා. නැගෙනහිර දිශාවට අධිපති වන්නේ ධෘතරාෂ්ඨ දෙවියන්, දකුණු දිශාවට විරූඪ දෙවියන්, බස්නාහිර දිශාවට විරූපාක්ෂ දෙවියන් හා උතුරු දිශාවට වෛශ්‍රවණ දෙවියන් අධිපති වෙනවා. මේ දිව්‍ය ලෝකයේ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පියා ලෙස හඳුන්වන්නේ විශ්ව කර්ම දිව්‍ය රාජයා.

දේව නිකායන්.

බ්ඩ්ඩාපදෝසික, මනෝපදෝසික සීත වලාහක දෙවියෝද උෂ්ණ වලාහක දෙවියෝද අබ්භවලාහක දෙවියෝද වැස්සවලාහක දෙවියෝද චන්දිම හා සූරිය දේවපුත්‍රයෝ ද චාතුම්මහාරාජික දේව ලෝකයෙහිම වාසය කරනවා. ඒ චාතුම්මහාරාජිකයන්ගේ ජීවිතයයි.

‘ඛිඩ්ඩාපදෝසික’ කියන්නේ චතුර්මහාරාජිකයේ ජීවත්වෙන සෙල්ලමින් කල්ගෙවා ආහාර ගන්නට බැරිවීමෙන් චුතවෙන විශේෂ දේව කොට්ඨාශයකට කියන නමක්. ඔවුන් වෙලාව ඉක්මවා යනතුරු ක්‍රීඩා කරමින්, විනෝද වෙමින්, එහිම ඇලෙමින්, ඒ තුළම වාසයකර සිහි මුලාවීම නිසා ඒ දෙවිවරු ඒ දෙව්ලොවෙන් චුතවෙනවා. 

‘මනෝපදෝසික’ කියන්නේ වේලාව ඉක්මවා යනතුරු එකිනෙකා දෙස කිපුණු සිතින් බලගෙන ඉන්නා දේව කොට්ටාසයක්. ඔවුන් වේලාව ඉක්මවා යනතුරු එකිනෙකා දෙස කිපුණු සිතින් බලාගෙන ඉන්න කොට එකිනෙකාගේ සිත් දූෂ්‍ය වෙලා යනවා. එකිනෙකාගේ සිත් දූෂ්‍ය වීමෙන් කය ක්ලාන්ත වෙනවා. සිත ක්ලාන්ත වෙනවා. එතකොට ඒ දෙවිවරුත් ඒ ලෝකයෙන් චුත වෙනවා.

චාතුම්මහාරාජික දෙව්ලොව ආයුෂ

මනුෂ්‍ය ලෝකයේ අවුරුදු 50ක් චාතුම්මහාරාජික දෙව්ලොවට එක් දිනයක්. එවැනි දින 30ක් එහි මාස එකක්. එවැනි මාස 12ක් එහි දිව්‍ය වර්ෂ 1ක්. එවැනි දිව්‍ය වර්ෂ 500ක් චාතුමහාරාජික දෙවියන්ට ආයුෂ වනවා. එය අප ලොව මනුෂ්‍ය ආයුෂ වර්ෂ ප්‍රමාණයෙන් වර්ෂ අනූ ලක්‍ෂයක් වැනි දීර්ඝ කාලයක්. බුද්ධ පරිනිර්වාණයෙන් පසුව මෙම දිව්‍ය ලෝකයේ ගෙවී තිබෙන දිව්‍යලෝක කාලය තවමත් දින පනස් ගණනක් පමණයි.

මනුලොව සිට දෙව්ලොව දක්වා දුර ප්‍රමාණය.

දිව්‍ය ලෝක අතරින් පහළින් ම පිහිටා තිබෙන්නේ චාතුර්මහාරාජික දිව්‍ය ලෝකයයි.. මනුෂ්‍ය ලෝකයේ සිට යොදුන් හතළිස් දෙදහසක්(42000) දුරින් මේ දිව්‍ය ලෝකය පිහිටා තිබෙන්නේ. එතැන් සිට යොදුන් 42 000 බැගින් දුරකින් අනෙක් දිව්‍ය ලෝක පිළිවෙළින් ඉහළට පිහිටා තිබෙනවා යනුවෙන් සඳහන්ව තිබෙනවා.

තාවතිංසය

මඝමානවකයා ඇතුළු යහළුවන් තිස්තුදෙනා බොහෝ පුණ්යකර්ම කොට උපන් දෙවු ලොව යන අර්ථයෙන් තාවතිංසය නොහොත් තව්තිසා දිව්‍ය ලෝකය නමින් ද හඳුන්වනවා. චාතුර්මහා රාජිකයේ සිට යොදුන් හතළිස් දෙදහසක් දුරින් තාවතිංසය පිහිටා තිබෙනවා. ඉතා විශාල සැප සම්පත් තිබෙන මෙම දිව්‍ය ලෝකයට අධිපති වන්නේත් ශක්‍ර දේවේන්ද්‍රයන්මයි. ඒ නිසා ඔහුට දෙදෙව් ලොවට අධිපති ශක්‍ර දෙවිඳු කියලාත් කියනවා. ඔවුන්ද පර්වතවාසීහු ද ආකාශස්ථයෝ ද වනවා. ඔවුන්ගේ පරපුර ද සක්වල ගල දක්වා පැතිර පවතිනවා. අප ගෞතම බුදුරජාණන් වහන්සේගේ මෑණියන් වන මහා මායා දේවිය කළුරිය කරලා, තාවතිංසය දිව්‍ය ලෝකයේ මාතෘ දිව්‍ය රාජයෙක් ලෙසයි උපත ලබා තිබෙන්නේ. එතුමන්ට ධර්ම දේශනා කරන්නට පවා බුදුරජාණන් වහන්සේ එහි වැඩම කළා. ඒ වගේම දරුවනේ, බුදුරජාණන් වහන්සේ හත්වැනි වස් කාලය ගත කර තිබෙන්නේත් තව්තිසා දිව්‍ය ලෝකයේ. ඒ වස් තුන්මාසයේ මාතෘ දිව්‍ය රාජයා ඇතුළු දිව්‍ය සමූහයකට උන්වහන්සේ අභිධර්මය දේශනා කොට තිබෙනවා. ඒ කාල සීමාවේ බුදුරජාණන් වහන්සේට උපස්ථාන කර තිබෙන්නේත්, දෙවිවරු. තව්තිසාවේ ඉන්නා දෙවියන්ගේ ස්වරූපය, නැතිනම් ලස්සන රූපශ්‍රීය ලිච්ඡවී රජ දරුවන්ගේ රූපයට සමාන වන බව බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කොට තිබෙනවා. සිළුමිණි සෑය, පරසතු වෘක්ෂය, සහ පරසතු වෘක්ෂය පාමුල ඇති පණ්ඩුකම්බල ශෛලාසනය පිහිටා තිබෙන්නේත් තව්තිසාවේ. මනුෂ්‍ය ලෝකයේ අවුරුදු 100ක් තාවතිංස දෙව්ලොවට එක් දිනයක්. එම දින 30ක් මාස එකකි. එවැනි මාස 12ක් එහි දිව්‍ය වර්ෂ 1ක් වෙනවා. එවැනි දිව්‍ය වර්ෂ 1 000ක් චාතුමහාරාජික දෙවියන්ට ආයුෂ වනවා. එය මනුෂ්‍ය වර්ෂ ප්‍රමාණයෙන් වර්ෂ 3 60 00 000 කි. බුද්ධ පරිනිර්වානයෙන් පස්සේ තාවතිංස දිව්‍ය ලෝකයේ ගෙවී තිබෙන කාලය දින විසි ගණනක්.

යාමය

තව්තිසා දිව්‍ය ලෝකයේ සිට යොදුන් හතළිස් දෙදහසක් ඉහළින් යාමය දිව්‍ය ලෝකය පිහිටා තිබෙනවා. යාමය දිව්‍ය ලෝකයේ අධිපති “සූයාම’ නම් දිව්‍ය රාජයා. යාමයෙහි වාසය කරනවා කියන්නේ කිසිම දුකකින් තොරව ජීවත් වනවා යන්නයි. මෙහි ඉපදීම බොහෝ දුෂ්කර වුවද එයින් චුත වීම එතරම් කෙටි කලකින් සිදු නොවෙයි. මනුෂ්‍ය ලෝකයේ වසර දෙසීයක් යාමයේ එක දිනයයි. බුද්ධ පරිනිර්වානයෙන් පසුව යාමය දිව්‍ය ලෝකයේ ගෙවී තිබෙන කාලය දින දහතුනයි.

තුසිතය

තමන් ලැබූ සැප සම්පත් නිසා ඉතා සතුටින් ජීවත්වනවා යන්න තුසිතය යන්නෙහි අර්ථයයි. සතුටු වන දෙවියන් සිටින දිව්‍ය ලෝකය තුසිතයයි. යාමයේ සිට යොදුන් හතළිස් දෙදහසක් දුරින් පිහිටා තිබෙන තුසිතයට අධිපති ‘සංතුසිත’ දිව්‍ය රාජයාය. ‘සංතුසිත’ කියන්නේ සැම විටම සතුටින් සිටීමයි. අනෙක් දෙවිවරුන්ට වඩා සුවිශේෂී අයයි මෙහි වාසය කරන්නේ. ලෝකයෙහි ධර්මයෙන් පෙළහර පානා පිනැතියන් පහළ වන පුණ්‍ය භූමිය තුසිතයයි. තෙවන ධර්ම සංගායනාවේ මුලසුන හෙබවූ මහාමොග්ගලීපුත්තතිස්ස මහා රහතන් වහන්සේද අටුවාචාරී බුද්ධඝෝසයන් වහන්සේද මෙහි ඉපදීමට පෙර අත් භවයෙහි තුසිතයෙහි වැඩ සිටි බව සදහන්ය. සිදුහත් බෝසතාණන් වහන්සේ මේ ලෝකයට පහළ වීමට පෙර තුසිත දිව්‍ය ලෝකයේ ‘ශ්වේතකේතු’ නම් දිව්‍ය පුත්‍රයෙක්වයි උපත ලබා සිටියේ. මිනිස් ලෝකයේ අවුරුදු හාරසියයක් තුසිත දිව්‍ය ලෝකයේ එක දිනයයි. එවැනි මාස 12ක් එහි දිව්‍ය වර්ෂ 1ක් වනවා. එවැනි දිව්‍ය වර්ෂ 4000ක් එහි අයුෂයි. .(මනුෂ්‍ය වර්ෂ 57,60,00000) බුද්ධ පරිනිර්වාණයෙන් පසු එහි ගෙවී තිබෙන කාලය දින හයයි.

නිම්මාණරතී

ප්‍රකෘතියෙන් පිළියෙළ වූ අරමුණට වඩා වැඩියෙන් රමණය කරනු කැමති විටෙක කැමති පරිදි ඒ සම්පත් මවාගෙන රමණය කෙරෙති යි නිම්මාණරති නම් වනවා. තමන් උදෙසා නිර්මාණය වූ සම්පත්වලට ඇලීමෙන් වාසයකරන දිව්‍ය සමූහයා වෙසෙන ස්‌ථානය නිම්මාණ රතියයි. මෙම දිව්‍ය ලෝකයෙහි අධිපති වන්නේ “සුනිම්මිත ” දෙවියන්ය. මනුස්ස ලෝකයෙන් අවුරුදු 800 ක් මෙම දිව්‍ය ලෝකයට එක දවසයි. එවැනි අවුරුදු 8000 ක් එහි ආයුෂය. එය මනුස්ස අවුරුදු වලින් බිලියන දෙකයි මිලියන තුන්සිය හතලිහයි. විශාඛා උපාසිකා වැනි මහා පිනැතියන් මෙම දිව්‍ය ලෝකයෙහි උපත ලැබූ බව සඳහන්ය.

පරනිම්මිත වසවත්තී

අනුන් විසින් නිමවන ලද අර්ථය පරිනිම්මිත යන්නෙන් ලැබේ. යම්කිසි දෙවියෙක්‌ අනුන්ගේ දිව්‍ය සම්පත් තමන් අතට ගෙන සැප විඳී නම් ඔවුන් පරනිම්මිත දෙව්වරුය. මෙම දිව්‍ය ලෝකයෙහි අධිපති වන්නේ ” වසවත්ති ” දිව්‍ය රාජයාය. මනුස්ස ලෝකෙන් අවුරුදු 1600 ක් මෙම දිව්‍ය ලෝකයට එක දවසයි. එවැනි අවුරුදු 16000 ක් මෙම දිව්‍ය ලෝකයට ආයුෂය. එය මනුස්ස අවුරුදු වලින් බිලියන නමයයි මිලියන දෙසිය දහසයක් වෙනවා.

අපරිමිත මගඵල ලාභී පිනැතියන්ගේ භූමි වූ මෙම දිව්‍ය තල වත්මන් සසර අසරණ සත්ත්වයන්ට සිත පිහිටුවා ගත අභයස්ථාන ලෙස මෙම භූමි අපිට පෙන්වන්න පුලුවන්. බුදුරජාණන් වහන්සේ සද්ධා සීල සුත චාග පඤ්ඤා වැඩීමෙන් , දියුණු කිරීමෙන් මෙම දිව්‍ය තලයන්හි උපදින්න පුලුවන් බවත් එම දිව්‍ය තලයන් පිළිබඳ මෙනෙහි කිරීම දේවතානුස්සති භාවනාවක් හැටියටත් පෙන්වලා දුන්නා. සනඞකුමාර වැනි උසස් බ්‍රහ්මයන් ඇතැම් දිව්‍ය තල වලට පැමිණ ධර්ම සාකච්ඡා කරන අයුරුද දකින්න ලැබෙනවා. එවැනි දහම් කථා අසමින් මගඵල ලාභී දෙවියන් ඇසුරෙහි වාසයද සැපයක්මය.