අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 416 (සන්තිකේ නිදානය)
නන්ද කුමරු සහ ජනපද කල්‍යාණි පෙම් යුවළ. 03
සැළකිය යුතුයි.
නන්ද කුමරු පිළිබඳව ලියවෙන මෙම විස්තරය ඉදිරියේදී ලිවිය යුත්තක් වුවත් නන්ද කුමරුගේ කතාව ලියා අවසන් කලයුතු නිසා මෙලෙස එළිදක්වන්නට සිත්වුනා. එම නිසාම මෙම කොටසට අයත් යම් ස්ථාන, විහාර, පුද්ගල චරිත මෙම මොහොත වනවිට බුදුරජාණන් වහන්සේට මුණ නොගැසුණ මම ඔබට විස්තර නොකළ කරුණු විය හැකියි. ඒ ඒ කරුණු ඔබට සවිස්තරව ඉදිරියේදී විස්තර කිරීමට හැකිවේවි!.
නන්ද ස්ථවිරයන් වහන්සේ සිවුරු හැර යාමට තීරණය කිරීම
නන්ද කුමරුන්ව පැවිදි කරනු ලැබුවත් ඔහුගේ සිත සෑම ක්ෂණයක් පාසාම ජනපද කල්‍යාණිය වෙත දිව ගියා. බුදුරජාණන් වහන්සේගේ පාත්‍රය රැගෙන තථාගතයන් වහන්සේ සමග රජ මාලිගයෙන් නික්මෙන අවස්ථාවෙහි නන්ද කුමාරයා බුදුරජාණන් වහන්සේ සමග යන්නේ යයි අසා අඩක් පීරූ කෙස් ඇතිව ජනේලය වෙතට දුවවිත් ඒ අතරින් බලා “ස්වාමීනි! වහාම එනු මැනවයි” යන ජනපද කල්‍යාණිය කියන ලද වචන සිතෙහි දෝංකාර දෙන්නට වුනා. එයම සිහිකරමින්, කලකිරුණා වූ ඔහු ඇල්මක් නැතිව සුදුමැලි පඬුවන් පැහැ ඇතිව නහර ඉල්පී ගිය සිරුර ඇතිව දුකෙන් කල් ගෙවන්නට වුණා. ලෞකික ජිවිතයේ හැටි එහෙමයි.
පසුකාලයක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත්නුවර දෙව්රම් වෙහෙර නම් වූ අනේපිඬු සිටාණන් පූජාකරන ලද අරමෙහි වැඩ වසන කාලයේ මෙලෙස අකමැත්තෙන් පැවදි කරනු ලැබූ ආයුෂ්මත් නන්ද හාමුදුරුවෝ බොහෝ භික්‍ෂූනට “ඇවැත්නි, මම මෙම සස්නෙහි නො ඇලුණෙමි. එහෙත් බඹසර රකිමි. සසුනෙහි නොඇලුණ මා හට බඹසර උසුළන්නට නො හැක්කෙමි. ශික්‍ෂාව හැරැ පියා ගිහිබවට පෙරැළෙන්නෙමි”යි දන්වන්නට වුනේ තව දුරටත් තම ආදරවන්තිය වූ ජනපද කල්‍යාණිව නිරන්තරයෙන් සිහියට නැගෙන නිසා වන්නට ඇති. එවැනි අති රූමත් ස්ත්‍රියකගෙන් වෙන්වීම පුරුෂයෙකුට මහා අභියෝගයක් මෙන්ම කල නොහැක්කක් බව බුදුරජාණන් වහන්සේද වරෙක දේශනාකොට තිබෙනවා. ස්ත්‍රියකගේ රූපය, සිනහව, කතාව, ගායනය, පමණක් නොව හැඩීම පවා පුරුෂයන් බන්ධනයට ලක්කරන බව පුරුෂ බන්ධන සුත්‍රයේ සඳහන්. එහෙත් ඒ සියල්ලම අමතක කරනු ලැබුවත් ඇයගේ පහස නම් තම පුරුෂයාට කිසිවිටකත් අමතක කල නොහැක්කක් බව එම සුත්‍ර දේශනාවෙහිම සඳහන්.
මේ බව දන්නා නිසාමදෝ ඒ මහාකාරුණිකයාණන් වහන්සේ ඇයගේ පහසට පෙරම මංගල දිනයෙහි නන්ද කුමරාව ආරණ්‍ය වෙත ගෙන ගොස් මහණ කරනු ලැබුවත්, අනෙකුත් නිමිති සටහන් තව දුරටත් ඔහුට බඹසර දිවියකට ඇරයුම් කලේ නැහැ.
මෙලෙස වැඩි කලක් ගතවීමට පෙරම එක් දිනක් මෙය කණවැකුණු මහණෙක් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙත එළඹිය. එළඹැ සකසා වැඳ, “වහන්ස, භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ මාතෘ වූ සුළුමවුපුත් ආයුෂ්මත් නන්ද තෙමේ බොහෝ භික්‍ෂූනට “ඇවැත්නි, මම් සස්නැ නො ඇලුණෙමි, බඹසර සරමි. බඹසර උසුළන්නට නොහැක්කෙමි. ශික්‍ෂාව හැරැ පියා ගිහිබවට පෙරැළෙන්නෙමි”යි කිය කියා යන පුවත සැළ කොට සිටියා.
“උපාය කුසලෙන” යනුවෙන් හික්මවිය හැකි පුද්ගලයන් දමනය කිරීමේ උපායෙහි දක්‍ෂ වූ සමර්ථ වූ භාග්‍යවත් බුදුරජාණන් වහන්සේ මේ ගින්න නිවීම සඳහා ගත්තේ අමුතුම පියවරක්. හරියටම මහ ඇණයකින් කුඩා ඇණයක් ගලවන වඩුවකු මෙන්ම, තෙල් පානයක් සමග ශරීරයට කිරි පොවා වමන විරේචන මගින් සිරුරේ දොස් කිපීම් නසන වෛද්‍යවරයකු මෙන් ද දිව්‍යාංගනාවන් දක්වා ජනපද කල්‍යාණියට ඇලුණු සිත බැහැරට ගෙන, චෝදනා කිරීම් ආදියෙන් දිව්‍යාංගනාවන්ට ඇලුණු සිත ද විරාගී බවට පමුණුවා, මනාව සමථ-විදර්ශනා භාවනාවන්ට යොමු කරවා ආර්ය මාර්ගයෙහි පිහිටුවා . “යෝනිසො පටිපජ්ජිත්‍වා භවෙ චිත්තං උදබ්බහී” යනුවෙන් උදයව්‍යය (ඇතිවන – නැතිවන) දන්නා නුවණින් මනාව සමථ විදර්ශනාදී විසුද්ධ ප්‍රතිපදාවට අවතීර්ණකොට භව සංසාර මඩෙහි ගිලුණු ඔහුගේ සිත ආර්ය මාර්ගය නම් අතින් ගොඩට ගෙන නිවන නම් ගොඩබිමෙහි පිහිටුවීම සඳහා මේ සුදුසු කාලය බව දැන උන්වහන්සේව තමන්වහන්සේ වෙත කැඳවනු ලැබුවා.
උපකාර වූ මුලාශ්‍ර
නන්ද සූත්‍රය – ඛුද‍්දකනිකාය – උදානපාළි – නන්‍දවග‍්ගය