අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 298 (සන්තිකේ නිධානය)
සාසනයේ සත්වැනි රහත් භික්ෂුව, යසකුල පුත්‍රයා 04
යසකුල පුතු අරහත්වයට පැමිණීම,
සිටුවරයා දැන් දැන් තම පුතු මෙතැනට පැමිණේවි යැයි බලාපොරොත්තුවෙන් සිටියේ මව මාලිගයේ වැළපෙන බව යලි යලිත් සිහියට නැගෙන බැවින්. යසකුල පුත්‍රයා තම පියාණන් හට නොපෙන්වා අතුරුදන් කිරීමෙන් බුදුරජාණන් වහන්සේ කාරනා දෙකක් බලාපොරොත්තු වුනා. එකක් තමයි පියාණන් හට ධර්මය දෙසීම සහ පියා හා සංවාදයෙන් පසුව නැවත යසකුලපුත්‍රයට මාලිගයට යාමට සිතක් පහල නොවීමට අවශ්‍ය පරිසරය සැකසීමට. ඒ උපක්‍රමය අතිශයින්ම සාර්ථක වුනා. පියාහට දෙසනු ලබන දර්මය ශ්‍රවණය කරමින් සිටි යසකුල පුත්‍රයා හට තමා මොහොතකට පෙර අවබෝධකොටගත් ආර්‍ය්‍යභූමිය පිලිබන්ධව තව තවත් ප්‍රඥාව වැඩිදියුණු වෙන්නට පටන් ගත්තා. සිත තුල තාෂ්ණදෘෂ්ටි වශයෙන් අල්ලා ගෙණ සිටි ආශ්‍රවයන් කෙරෙන් සම්පුරණයෙන්ම මිදුන. අප දහම තුල ආශ්‍රව කියා හඳුන්වන්නේ මෙම දීර්ඝ සංසාරය තුල චිත්ත සන්තානය තුල පල්වෙමින්, පැසවමින්, එයටම ලොල් වෙමින් එයින්ම මත් වෙමින් රැගෙන පැමිණි කෙලෙස් ගොන්නටයි. පුද්ගලයාට සසර තුල නැවත නැවත උපතක් ඇති කර දෙන නිමක් නොපෙනෙන මරු කතරක් හා සමාන සංසාරයට ඇද දමන මෙම දර්මතා කාමාශ්‍රව, භවාශ්‍රව, දිට්ඨාශ්‍රව හා අවිද්‍යාශ්‍රව යනුවෙන් සතර වැදෑරුම් වනවා. මෙය ක්ෂයවීම සොතාපත්ති ඵලයෙන් පටන්ගෙන අරහත්වයේදී සම්පුර්ණයන්ම පහව යනවා. එදා ඒ සියලු ආශ්‍රව යසකුල පුත්‍රයා කෙරෙන් දුරුවුනා කියලා බුදු ඇසට පෙනුනා. ඔහු තව දුරටත් පෙර ගිහි කල්හි මෙන් − ගිහි වී – කම්සැප විඳීමට නුසුදුසු ම ය යන බව හැඟී “මම ඒ සෘද්ධිය දැන් හැර ලන්නෙම් නම් යෙහෙකැ” යි සිතා නොපෙනීමට සලස්වා සිටි යසකුල පුත්‍රයාව තම පියාණන් හට පෙනීමට සැලස්වූවා.
යසකුල පුතු පියාණන් හට නැවත දර්ශණය කරවීම.
අනේ ඒ වෙලාවේ තමයි සිටුතුමාට තමා අසලින්ම අසුන්ගෙන සිටි තම පුත්‍රයාව දුටුවේ. දැක, “පුත්‍රය, නුඹගේ මවු තුමිය මහත් වූ ශෝකයෙන් වැළපෙනවා. විලාප දෙනවා. වැඩිවෙලාවක් යන්නට පෙර ළය පැලී මියයාවී. ගෙදර යන්න එන්න.” ආයාචනය කරමින් ඇයද සිටියා.
යසකුලපුත්‍රයා නිහඬවම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙත නෙත් යොමුකලා. එවිට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සිටුතුමා හට මෙලෙස ප්‍රශ්ණයක් යොමුකළේ ඒ වනවිටත් ඔහු යම් පමණකට දර්මය අවබෝධකොට සේඛ භාවයට පැමිණි සිටි නිසා ඔහුගේ මුවින්ම ඔහුටම පිළිතුරු ලබා දෙන්නට.
භාග්‍යවතුන් වහන්සේ:
සිටුවරය, යසකුලපුත්‍රයා විසින්, ඔබ විසින් මෙන්, (පළමු කොට) සෙඛඤාණයෙන් ද, සෙඛදස්සනයෙන් ද ආර්‍ය්‍යසත්‍යධර්‍මය දක්නා ලද්දේ ය. දක්නා ලද පරිදි දන්නාලද පරිදි ඒ ආර්‍ය්‍යභූමිය ප්‍රත්‍යවෙක්‍ෂා කරන්නා වූ ඒ යසකුලපුත්රයාගේ සිත තෘෂ්ණාදෘෂ්ටිවශයෙන් නො ගෙණ ආශ්‍රවයන් කෙරෙන් මිදුනේ ය. ගැහැවිය, එබැවින් යසකුලපුත්‍ර තෙමේ පෙර ගිහිකල මෙන් ගිහිබවට හැරී කම්සැප විඳින්නට දැන් සුදුස්සෙක් වේ දැ?”
සිටුතෙම,
“ස්වාමීනි, සුදුසු නො වේ ම ය.”
භාග්‍යවතුන් වහන්සේ,
“ගැහැවිය, යසකුලපුත්‍රයා විසින් යට තුන්මග නුවණින් ද යට තුන්මග දැක්මෙන් ද චතුස්සත්‍ය ධර්මය, ඔබ විසින් මෙන්, දක්නා ලද්දේ ය. දුටු පරිදි දත් පරිදි ඒ ආර්‍ය්‍යභූමිය ප්‍රත්‍යවෙක්‍ෂා කරන්නා වූ ඔහුගේ සිත තෘෂ්ණාදෘෂ්ටි වශයෙන් නො ගෙණ ආශ්‍රවයන්ගෙන් මිදුනේ ය. ගැහැවිය, යස කුලපුත්‍ර තෙමේ පෙර ගිහිකල මෙන් ගිහි වී කම්සැප විඳින්ට නුසුදුසු ම ය.”
සිටුතෙම,
“යම් සේ යසකුලපුත්රයාගේ සිත උපාදාන රහිත ව ආශ්‍රවයන් ගෙන් මිදුනේ ද, ස්වාමීනී, යසකුලපුත්‍රයාහට එය ලාභයකි. ස්වාමීනි, යස කුලපුත්‍රයා විසින් ඒ මනා සේ ලද්දකි. ස්වාමීනි, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පසුමහණ වූ යසකුලපුතු සමග අද මාගේ බත ඉවසන සේක්වා.” භාග්‍යවතුන් වහන්සේ නිශ්ශබ්දභාවයෙන් එම ඉල්ලීම ඉවසා වදාරනු ලැබුවා.
යසකුල පුතුන් ඒහිභික්ඛු පැවිද්ද සහ ඒහි භික්ඛු උපසම්පදාව ලැබීම
භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඔහුගේ ආරාධනය පිළිගත් පසු හුනස්නෙන් නැඟිට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ හට සකසා වැඳ පැදකුණු කොට සිටුවරයා මාලිගය වෙත ඉක්මණින්ම පියනැගුවේ මෑණියන් හට මෙම සුභ පණිවිඩය රැගෙන යාමටත් දානමය කටයුතු සැකසීමටත් යන බලාපොරොත්තු සිත තුල දල්වාගෙන. පියා යනතෙක් බලා සිටි යසකුල පුත්‍රයා භාග්‍යවතුන් වහන්සේට පැදකුණු කරමින් මෙලෙස පැවිද්ද ඉල්ලා සිටියා.
යසකුල පුත්‍රයා :
“ස්වාමීනි, මම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙතින් පැවිද්ද ලබන්නෙමි. උපසම්පදාව ලබන්නෙමි”
භාග්‍යවතුන් වහන්සේ :
“මහණ, එව. ධර්මය මොනවට දෙසන ලද්දේ ය. මොනවට දුක් කෙළවර කිරීම පිණිස බ්‍රහ්මචර්‍ය්‍යයෙහි හැසිරෙව” යි වදාරනු ලැබුවා. බුදුන්ගේ ඒ වචනය ම ඒ ආයුෂ්මත්හුහට උපසම්පදාව වුවා. එම වදන පිටවීමත්‌ සමග ම කෙස්‌ රවුල්‌ දැගුල්‌ පමණ වි අටපිරිකර දරණ සැට වයස්‌ පිරි තෙරුන්වහන්සේ කෙනෙකු මෙන් පෙනී සිටියා. මෙසේ ලබන්නා වූ පැවිද්දට හා උපසම්පදාවට “ඒහිභික්ඛු පැවිද්ද යයි ද, ඒහි භික්ඛු උපසම්පදාවය” යි ද කියනු ලබනවා. හිසකේ රැවුළු කැපීමක් නැති ව, සිවුරු දීමක් නැතිව, සික පද සමාදන් කරවීමක් නැති ව, සිදු කරන ඒ පැවිද්ද ලොවුතුරා බුදුවරයකුගෙන් මිස අනෙකකුගෙන් නො ලැබිය හැක්කක්. ඉන්පසු
යස තෙරුණුවෝ තමාගේ පිළිවෙත්‌ පිරිම නැවත සිහිකර බලා උදන්‌ අනනසේක්‌ ඒහිභික්‍ෂුභාවයට පෙර අවස්ථාව දක්වමින්‌ මේ ගාථාව පවසනු ලැබුවා.
”’සුවිලිත්තෝ සුවසනො සබ්බාභරණභූසිතො
තිසෙසා චිජ්ජා අජ්‍ඣගමිං කතං බුදධස්ස සාසනං”.
එහි “සුවිලිත්තෝ” යනු සුන්දරවූ කොකුම්‌ සඳුන්‌ ආලේප කරගැනීමෙන්‌ සුවඳ වත්‌ වූ ශරීරාවයව ඇති වූයෙමි යන්නයි. “සුවසනො” යනු ඉතා යහපත්‌ මහාර්ඝ වූ කසී සළු හදින පොරවන අයෙක්‌ වීමි. යන්නයි. “සබ්බාභරණභූසිතො” ශීර්ෂා භරණාදී සියලුම ආභරණවලින්‌ අලංකාරවත්‌ වූ යෙමි.
“අජ්‍ඣගමිං” යනු අවබෝධ කරගත්තෙමි. ත්‍රිවිද්‍යාව ලැබූවෙමි.
ඒත් සමගම ලොකයෙහි රහතුන් ගණන සත් දෙනෙක් වුණා.
යසකුලපුත්රයාගේ පැවිද්ද මෙසේ කියා අවසන්.