අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 280 (සන්තිකේ නිධානය)
ප්‍රථම මාර්ගඵලලාභී කොණ්ඩඤ්ඤ මහරහතන් වහන්සේ පිළිබඳව ඔබ නොදත් කරුණු 05
පිරිනිවීම
මෙසේ මහජනයාට අවවාද කොට මහා ජනයා බලා සිටියදී ම අහසට නැග එහිම අතුරුදන් වූ කොණ්ඩඤ්ඤ මහරහතන් වහන්සේ මන්දාකිනී විල අසලින් මතු වුනේ තත්පර කිහිපයකින්. එහි බැස එම විලෙන්ම පැන් පහසු වී සිවුරු හැඳ පෙරවා උත්තරාසංග කොට, ශයනාසනය නවා තබා ඵලසමාපත්තියෙන් යාම තුන ඉක්මවා හිමිදිරි කාලයේ ම පිරිනිවන්පානු ලැබුවා. තෙරුන් වහන්සේන්ගේ පරිනිර්වාණයත් සමග හිමවතේ සියලු වෘක්ෂයෝ මල්වලින් හා ගෙඩිවලින් පහලට නැමිගියා.
එදින මුරය හිමි හස්තියා තෙරුන් පිරිනිවි බැව් නොදැන හිමිදිරියේ ම මුවදෙවීම් සඳහා දියද, දැහැටි කූරු ද තබා වතාවත් කොට අනුභව කළ යුතු ඵල ගෙනැවිත් තබා සක්මන කෙළවරට වී බලා සිටියේ උන්වහන්සේ සුපුරුදු ලෙස වඩිනතෙක්. එහෙත් හිරු නැගීම තෙක්ම තෙරුන්ගේ නික්මීමක් නොදැක විපිළිසර භාවයට පත් වූ ඒ හස්ති රාජයා මෙලෙස සිතන්නට වුනා. මීට පෙර ආර්යයන් වහන්සේ හිමිදිරියේ ම සක්මන් කරති. මුව දොවති, අද පන්සලෙනුදු නො නික්මෙති’ යි කුටියේ දොර ඇර බලන්නේ තෙරුන් හිටි ලෙස ම හිඳිනු දැක හොඬවැල දිග හැර පිරිමැද ආශ්වාස ප්‍රශ්වාස පරික්ෂා කරන්නට වුනා. එහෙත් එහි ජිවයක පැවැත්මක් නොමැති බැව් දැන, තෙරුන් වහන්සේ පිරිනිවිය යයි සිතා හොඩවැල මුවෙහි රුවා මහ හඬින් හඬන්නට වුනා. ඒ හඬින් මුළු හිමවත ම නින්නාද වුනා. ඒ හඩින් කැලයේ විසිරි සිටි ඇත්තු අට දහසම එතැනට රස්වෙන්නට වැඩි වෙලාවක් ගියේ නැහැ. රැස් වූ හස්තිරාජයෝ තෙරුන් වහන්සේ ජ්‍යෙෂ්ඨ හස්තියාගේ කුම්භයෙහි වඩා හිඳුවා සුපුෂ්පිත වෘක්ෂ ශාඛාවක් ගෙන පිරිවරා මුළු හිමවත ම සැරිසරා යලිත් එම ස්ථානයට ම පැමිණිය. මේ සියල්ල දෙස නෙත් යොමා සිටි ශක්‍ර දිව්‍යරාජයාණන් විශ්වකර්ම දෙවින්දුන්ව අමතනු ලැබුවා. “පුත, අපගේ වැඩි මහල් සොහොයුරා පිරිනිවියේ ය, සත්කාර කරන්නෙමු. නව යොදුන් රන් මුවා කුටාගාරයක් (මහල් නිවසක්) මවව”
ඒ කියූ අයුරින්ම කුටාගාරය එසේ නිමකරනු ලැබූ විශ්කම් දෙවුරජු විසින් තෙරුන් වහන්සේ එහි හොවා හස්තීනට දබාරදෙනු ලැබුවා. ඔවුහු ඒ මහල් නිවස උසුළා යොදුන් තුන් දහසක් ඇති හිමවතට යළිත් වැඩම කරනු ලැබුවා. එහිදී ඔවුන් අතින් ආකාශස්ථ දේවතාවෝ එය ගෙන පුණ්‍ය සැණකෙළියක් පවත්වනු ලැබුවා. ඉන්පසු වස්සවලාහක, ශීත වළාහක, උණ වළාහක, චාතුර්මහාරාජික, තාවතිංස යන මේ ආකාරයට බ්‍රහ්ම ලෝකය දක්වා කුටාගාරය ගෙන ගියා. බ්‍රහ්මයෝ යළි එය දෙවියන්ට ය ආදි අනු පිළිවෙලට හස්තීන් වෙතටම යොමුකරනු ලැබුවා. අවසානයේ දේහය ඒ කූටාගාරයේම බහාලනු ලැබුවා .
ඉන්පසු සියලු දෙවුලොව එක් එක් දේවතාවන් ඇගිලි හතරක් පමණ වූ සඳුන් ගැට රැගෙන පැමිණියේ චිතකය ආදාහනය සඳහා වෙන්නට ඇතැයි මට හිතුනේ. මම වැරදි වෙන්නටත් ඇති. ඉන්පසු කූටාගාරය චිතකයට නංවනු ලැබුවා. ඒ මොහොතෙහිම එය දැන පන්සියයක් භික්ෂුහු අහසින් පැමිණයා. චිතකයට ගින්දර ඇවිලුනේ පලවෙනි බුද්ධශ්රාවකයා ඉතිහාසයට එක කරමින්. ඒ ආර්ය සංඝරත්නය විසින් මුළු රෑ පුරාම පිරිත් සජ්ඣායනා කරනු ලැබුවා. . එදා ධර්මකතා පවත්වනු ලැබුවේ අනුරුද්ධ මහරහතන් වහන්සේ. උන්වහන්සේට දෙවිවරුන්ගෙන් විශාල අනුග්‍රහයක් කොහමත්ම තිබුණා. ඒ රාත්‍රිය බොහෝ දෙවි දේවතාවනට ධම්මාභිසමයක් වුනා. පසු දින අරුණෝදයත් සමගම ම චිතකය නිවා දෑසමන් පොහොට්ටුවල වර්ණය ඇති ධාතු පෙරහන් කඩක් පුරවා, එකතු කරගනු ලැබුවා. ඒ ධාතුන් වහන්සේලා සමග අහසින් පැමිණි රැස්ව සිටි සංඝරත්නය බුදුන් වහන්සේ නික්මී වෙළුවන විහාර දොරටුවට සම්ප්‍රප්ත වූ කල්හි, ඉතාමත් ගෞරවයෙන් බුදුන් වහන්සේන්ගේ හස්තය මත තැබුවා. ඒ මොහොතෙහි බුදුන් වහන්සේ ධාතු පෙරහන ගෙන පොළවට අත දිග හරිනු ලැබුවා. ඒ මොහොතෙහිම මහ පොළව බිදී රිදී බුබුළක් මෙන් වූ චෛත්‍යයක් මතු වුනා. බුදුන් වහන්සේ ස්වකීය හස්තයෙන් ම චෛත්‍යයෙහි ධාතු නිදන් කළ කරනු ලැබුවා. .අදටත් ඒ චෛත්‍ය පවතින බව අට්ඨ කතාවෙහි සඳහන්.
උපකාරක ග්‍රන්ථ
සංයුත්තනිකාය » සගාථාවග්ගපාළි » වඞ්ගීසසංයුත්තං » කොණ්ඩඤ්ඤ සූත්‍රය සහ අට්ඨ කතාව,
ඛුද්දකනිකාය » ථෙරගාථාපාළි » සොළසකනිපාතො » අඤ්ඤාසිකොණ්ඩඤ්ඤත්ථෙරගාථාව සහ අටුවාව
ඛුද්දකනිකාය » අපදානපාළි-1 » බුද්ධවග්ගො » අඤ්ඤාසිකොණ්ඩඤ්ඤත්ථෙරඅපදානය
අඞ්ගුත්තරනිකාය » එකකනිපාතපාළි » එතදග්ගවග්ගය » අඤ්ඤාකොණ්ඩඤ්ඤ එතදග්ග සූත්‍රය සහ එහි අටුවාව