Ape Budu Hamuduruwo 06

අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 06

 

සුමේධ තවුසා පිළිබඳව ඔබ නොඇසූ කතා 03

අසපුවෙහි අලංකාරය

හිමවතෙහි පැවති ධම්මික පර්වතය කොහොමත් ස්වභාව සෞන්දර්යක ශ්‍රේෂ්ටත්වය පරිවාර කොට වැජබුන අති රමණීය නිර්මාණයක්. එම රමණීයත්වයට දිව්‍යමය පහස ලබාදෙමින් නිමවුන ඒ අසපුව පසෙකින් සක්මන ද ඒ සක්මන වටා මලින් හා ඵලින් පිරිණු ගස් පෙළින් සැඳුම්ලත් සිත්කළු ජලාශයන්ද, දරුණු සිවුපා, බියජනක පක්ෂි ආදීන්ගෙන් ආරක්ෂා වීමට ආරක්ෂක පවුරු හා  කාය විවේකාදියට යෝග්‍ය විසිතුරු සක්මන් මළුවේ දෙකෙළවර එල්බ සිටින පුවරුද,  හිඳිම සඳහා සක්මන මැද සමතලා ශිලා පුවරුවකින්ද සමන්විත වුවා. ඒ විතරක් නෙවි ඒ අති රමණීය දිව්‍යමය ආරාමය තුල තවුසන් සඳහා අවශ්‍ය දළ  වැහැරී සිවුරුද, පැන් තාලි පැන් කල,ගිණි හලෙහි අඟුරු, කබල්, දර ඇතිරිලි ආදී තවුස් පිරිකර සියල්ල මවා තිබුණා. ඒ වගේම ඇතුළුවන ප්‍රධාන දොරටුව අසළ පුවරුවක ” යම් කිසි කෙනෙක් පැවිදි වෙනු කැමැත්තෙනම් මෙම තවුස් පිරිකර ගෙන පැවිදි වේවා”  යනුවෙන් ද සටහන් කිරීමට විස්කම් දෙවුපුතු අමතක කලේ නැහැ. 

සුමේධ පණ්ඩිතයෝ හෙමින් හෙමින් දියවැල් ඇසුරු කරමින් පර්වත මුදුනට පිය නැග්ගේ මං මුලානොවිමට වගබලා ගනිමින්. ඔහු මෙසේ තම වාස භවනට සුදුසු තැනක් සොයායමින් සිටියදී මෙම දිව්‍යමය අසපුව මුණගැසුණේ දිව්‍යමය ආනුභාවයෙන්ම  වෙන්න ඇති. පසෙකින් ගලා යන දියපහර, වනමල් වලින් ගහන රුක්ෂලතා, ඵලවැල පිරුණු ගස්වැල් මැදින් ඒ මනරම් අසපුවට වැටි ඇති කුඩා අඩිපාර දිගේ ගියේ සිතේ ඇතිවුන  ප්‍රීතියෙන්. මනහර කැටයෙම්න් යුතු ඒ විශාල දොරටු විවර වී තිබුණත් කිසිවෙක් පෙනෙන්නට නැති බව දැන ගත්තා. කිහිප වතාවක්ම තට්ටු කලත් කිසිම ශබ්දයක් නැති බැවින් හෙමින් හෙමින් සක්මන් මලුව වෙත පියමැන්නේ සක්මනින් සිටිනවාද කියා සොයා  බැලීමට. එහෙත් සක්මන් මළුවේ අතුරා තිබු රිදී පැහැති වැලිමත කිසිම පා සටහනක් නැහැ. ඔහු නැවතත් අසපුව වෙත පියමැන්නේ මෙම වාසභවනේ වාසය කරන පැවිද්දන් ගමට පිඬුසිඟා ගොස් පැමිණ වෙහෙස නිසා පන්සල ඇතුලේ ඇති යයි සිතමින්. බොහෝ වෙලාවක් ප්‍රධාන දොරටුව අසල සිට කිසිම ශබ්දයක් නැති නිසාම ආරාමය තුලට ඇතුළු වුනා. ඇතුළුවන විටම විශ්වකර්ම දෙවියන් විසින් පුවරුවක ලොකුවට සටහන් කර තිබු සටහන නෙත ගැටුනා.

” යම් කිසි කෙනෙක් පැවිදි වෙනු කැමැත්තෙනම් මෙම තවුස් පිරිකර ගෙන පැවිදි වේවා” 

එය දුටු විගස මේ සියල්ලම තමා වෙනුවෙන් ම පිළියෙල වූ බව පසක් වීමට ඔහුට වැඩි වෙලාවක් ගතවුණේ නැහැ. ඔහු ඒ චීවරය දෙසත් තම කසී සළු දෙසත් මාරුවෙන් මාරුවට නෙත යවනු ලැබුවා. සසර පුරුද්දටද කොහෙද තමා හැඳ සිටි කසී සළුපිළි  වල ඇති දෝෂ නවයකුත්,  චාම් චිවරයෙහි ඇති දොළොස් ආකාර ගුණාංගත් පෙනෙන්නට පටන්ගත්තා.

දෝෂ නවයකින් යුතු සළුව අතහැරීම

  1. වටිනා බව
  2. ස්ත්‍රී ආකර්ශනය
  3. පරිභෝගයෙන් ඉක්මණින් කිලිටිවිම
  4. පරිභෝගයෙන් දිරාපත්වීම
  5. නැවත සොයාගැනීමට අපහසු බව.
  6. තවුස් පැවිද්දාට නොසරුප් බව
  7. සතුරන්ට නොගත හැකි සේ ආරක්ෂා කල යුතු වීම
  8. සිරුරරට ආභරණයක් වීම
  9. උරහිසට අධික බර බව

දොළොස් ගුණයකින් යුතු සිවුර

  1. මිළ අඩු බව, සුන්දර බව, කැප බව.
  2. සිය අතින්ම කල හැකි බව.
  3. පරිභෝගයේදී හෙමින් කිළිටිවීම, සෝදන කල ප්‍රමාදයක් නැති බව.
  4. පරිභෝගයේදී දිරාගියද නොමැසියයුතු බව.
  5. නැවත පිළිසකර කිරීමේදී පහසුවෙන් කල හැකි බව.
  6. තවුස් පැවිද්දාට සාරුප්‍යය බව.
  7. සොර සතුරන්ට සුදුසු නොවනබව
  8. පාරිභෝජනයේදී ආභරණයක් නොවීම.
  9. දැරීමේදී සැහැල්ලු බව
  10. සිවුරු පසෙහි අපිස් බව
  11. වැහිරී ලබාගැනීමේදී දැහැමි බව නිවැරදි බව.
  12. වැහැරි සිවුර නැසී ගියද ආශාවක් නැති බව දොළොස්වන්නයි.

අවසානයේ ඒ දොස් සහිත සළුපිළි එකිනෙක බිම පතිත වුනේ යලිත් කිසිදිනක වත නොපලදන ස්ථිර අධිස්ඨානයෙන්.

Ape Budu Hamuduruwo 05

අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 05

 

සුමේධ තවුසා පිළිබඳව ඔබ නොඇසූ කතා 02

එදින රාත්‍රිය නිසැක වශයෙන්ම සුමේධ පඬිතුමාට  නොහොත් අපගේ බෝධිසත්ත්වයන් වහන්සේට දීර්ඝ රාත්‍රියක් වන්නට ඇති. ඔහු කලේ නිදන කාමරයට යාම වෙනුවට මාළිගාවේ ඉහළම මාලයේ ඇති නිසල කුටියකට පිවිස පලක් බැඳ සිටිමින් මෙලෙස සිතන්නට වීමයි.

මගේ දෙමාපියන් මෙතරම් ධනයක් රැස්කොට තිබුණත් මරණයෙන් මෙලොව හැර යාමේදී කිසිවක් ගෙනයාමට නොහැකි වී තියනවා. සියල්ලම අතහැර ගිහින්. එසේනම් මෙම ධනය රැස් කිරීමේ සුරැකීමේ ඵලය කුමක්ද? ඒ සඳහා වැය කරන කාලය මරණයත් හා සමග ගෙනයාහැකි ධනයක් රැස් කිරීමට යොදවන්න ඕනේ. ඒ විතරක් නොවේ. මෙම ජීවිතය ඉපදීම ලෙඩවීම වයසට යාම, මරණය යන මේ උවදුරන් ස්වභාව කොට ගත්තක්. එසේනම් මෙය පිටුදැකිය හැකි ධර්මයක් වේද එය සොයා යා යුතුයි. හරියටම එය මේ වගේ දෙයක්.  දුක තිබේනම් එයට ප්‍රතිපක්ෂව සැප තියනවා වගේ උණුසුම ඇති කල්හි සීතල ද ඇති සේ, පාපය ඇති කල්හි කුසලයද ඇති සේ මේ සියලු  දුක් ගෙනදෙන ඉපදීමක් ඇත්ද එයට ප්‍රතිපක්ෂව සියලු දුකින් තොර නොඉපදිමක්ද, නිවනක්ද  තිබිය යුතුම බවයි.

එසේම අසුචියෙන් ගිලුණු  මිනිසෙකු පිරිසිදු ජලාශයක් දැක වත පිරිසිදු කර ගැනීමට එහි නොයන්නේ නම් එය ජලාශයේ දෝෂයක් නොව ඔහුගේම දෝෂයක් වන්නාසේම, රෝගී වූ මිනිසෙකු ඒ රෝගය සුවකලහැකි වෛද්‍යවරයා  වෙත නොයන්නේනම් ඒ වෛද්‍ය වරයාගේ වරදක් නොව ඔහුගේම වරදක් සේම, කෙළෙස් රෝග දුකින් පෙළෙන පුරුෂයා ඒ රෝග දුකින් මිදෙන නිවන් මග දක්වන ගුරුවරයා වෙත නොයන්නේනම් එය ගුරුවරයාගේ වරදක් නොවන බව සිතා මෙලෙස නොයෙක් උපමා උපමෙයන් සිහියට නගමින් සිත සකසා ගනිමින්  ඒ මහා නෙක්ඛම්ම නික්ම යාමට තීරණය කරනු ලැබුවා. 

ගිහිගෙයින් නික්මීම.

මෙසේ සිතමින් සියලු වස්තුකාමයන්ද රාගාදී ක්ලේශ කාමයන්ද අතහරිමින් ඔහුටවත්  සිතා ගැනීමට බැරි තමා සතු ප්‍රමාණ කල නොහැකි අපමණ ධන සම්පත් දුගී මගී යාචකයනට දන් දෙන්නට නියම කොට ඒ මනරම් අමරවතී නුවරටත්, මාළිගාවටත් සමුදුන්නා. ඒ ඝෝෂාකාරී අමරවතී නුවරට සමු දී හිමවත පාමුල ඇති ධම්මික නම් පර්වතයට පිය නගන්න වුනා. මෙතෙක් කලක් අතට පයට ලැබුණු සියලුම සත්කාර වෙනුවට තමා විසින්ම සියල්ල සපයාගත යුතු බව මතක් වෙන්නත් ඇති. එහෙත් දුක කෙලවර කිරීමේ සතුට ඒ සියලු අභියෝගයන් ඉවතලන්නත්  ඇති. දැන් ඔබට පෙන්න ඕනේ බෝසත්වරයෙකුගේ සෑම  ආත්ම භවයක ම දස පාරමිතා එකක් නොව දානය, ශීලය, නෙක්ඛම්මය, පඤ්ඤා, විරිය, ඛන්ති,සච්ච, අධිට්ඨාන , මෙත්තා, උපෙක්ඛා ආදී වශයෙන් සියල්ලම වගේ වැඩෙන ආකාරය.

සක්දෙවිඳුගේ අසුන රත්වීම සහ මනරම් අරන්‍යයක් මැවීම.

මේ සියල්ල මෙසේ සිදු වෙද්දී ශක්‍ර දෙවිඳුගේ ආසනය උණුසුම් වන්නට වුනා. ඒ ඇයිදැයි විමසා බලද්දී තමයි සුමේද කුමාරයාගේ  ගිහිගෙයින් නික්මීම දකින්නට ලැබුනේ.

සක්දෙවිඳුගේ සිත ප්‍රීතියෙන් පිනා ගියා. ඒ මතු බුදුවන තවත් බෝධිසත්ත්වයෙකුගේ ප්‍රථම නියත විවරණ සඳහා ගිහිගෙයින් නික්මීම සඵල වීම යන කාරණය දැකීමෙන්. එහෙත් අනේකවිධි සැප සම්පත් විඳිමින් ගතකල රජ මාලිගයකින් නික්ම කිසිත් හවුහරනයක් නැති මහා වනයක් වෙත යන මෙම ඓතිහාසික ගමනට උදවු කිරීම  අත්‍යාවශ්‍ය කාරණයක්ම මෙන්ම තමන්ගේ යුතුකමක් ලෙසද වැටහුණා.  දෙවු රජ තව මොහොතක්වත් ප්‍රමාද වුනේ නැහැ. ඒ මොහොතේම  විශ්වකර්ම දෙවිපුත් එහි කැඳවනු ලැබුවා. ඉන්පසු සුමේධ පඬිතුමා ආරණ්‍ය ගතවීම සඳහා ගිහිගෙයින් නික්ම හිමවතහි ඇති ධම්මික පර්වතය වෙත පිය නගන බවත් ඔහුට වාසය කිරීමට සුදුසු ආරණ්‍යයක්  තනා දෙන ලෙසටත් නියම කරනු ලැබුවා. බෝසතාණන් වහන්සේ ධම්මික පර්වතය වෙත ගමන් කරනා කාලය අතර තුර සක්දෙවිඳුගේ අණ පරිදී විශ්වකර්ම දෙවියන් විසින් සිත්කළු අසපුවක්ද, ආරක්ෂා සහිත පන්සලක්ද, මනරම් දෝෂ පසකින් තොර සක්මන් මලුවක්ද මවනු ලැබුවා. මෙම අසපුව මවන ලද්දේ අභිඤ්ඤා බලය සහ විපස්සනා බලය ලබා ගැනීමට සුදුසු ලෙසම කියලයි දේශනාවේ තියෙන්නේ. 

සක්මන් මලුවක ඇති දොස් පස.

  1. තද බව සහ විසම බව. – එම නිසා සක්මනේ ගමන් කරන්නාගේ පා රෙදෙයි. සිතෙහි එකඟ බවක් නොලබයි. කමටහන සඵල නොවේ.
  2. ඇතුලත ගස් ඇති බව – සක්මනේ ඇතුලත හෝ මැද හෝ කෙළවරේ හෝ ගසක් තිබීමෙන් අමතක වීමකින් හෝ නළලෙහි හෝ හිසෙහි ගැටීමෙන් කමටහනට බාධා ඇතිවිය හැක.
  3. කැලෑවෙන් වැසුණු බව – තණ ගස්වැල් ආදියෙන් ගැවසුණු සක්මනෙහි සක්මන් කිරීම නිසා උරග ආදී සත්තු පෑගීමෙන් ඔවුන් ජීවිතක්ෂයට පත්වීම වගේම ඔවුන් දෂ්ට කිරීමෙන් විපතට පැමිණීමද විය හැක.
  4. ඉතා ලුහුඬු බව – රියනක් හෝ රියන් භාගයක් පමණ පළලින් යුතු සක්මනෙහි සක්මන් කරන්නෙකුගේ පය පැටලීමෙන් නිය, පය හෝ ඇඟිලි බිඳිය හැකිවීම.
  5. ඉතා විශාල බව – ඉතා විශාල සක්මනෙහි සක්මන් කරන්නා ඔබමොබ දුවයි. සිතෙහි එකඟ බවක් නොලබයි. විශාල බව පස්වෙනි දෝෂයයි.

මෙම දෝෂ පහෙන් තොර වූ සක්මන් මලුවක්ද මවා බෝසතාණන් වහන්සේගේ පැමිණීමට පෙරාතුව විශ්වකර්ම දේවරාජෝත්තමයන් වහන්සේ අන්තරස්දහන වුණා.

Ape Budu Hamuduruwo 04

අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 04

 

සුමේධ තවුසා පිළිබඳව ඔබ නොඇසූ කතා 01

දූරේ නිධානය

දූරේ නිධානය, අවිදූරේ නිධානය, සහ සන්තිකේ නිධානය වශයෙන් අප සම්මා සම්බුදු බුදු පියාණන් වහන්සේගේ නියත විවරණ කාලයෙහි සිට පරිනිර්වාණය දක්වා වූ කාලය තුල වූ කතා පුවත් කොටස් තුනකට බෙදා දක්වනවා. දුරේ නිධානය කියලා කියන්නේ නියත විවරණ ලැබූ දීපංකර බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ආත්මභාවයේ පටන් තුසිත දෙවු ලොවෙන් චුත වූ කාල පරිච්ඡේදය දක්වා වූ කාලය තුල සිදු වූ කතා පුවත හඳුන්වන නාමයයි. තුසිත දෙවුලොවෙන් නික්ම ඇසතු බෝමුල බුදුවීම දක්වා වූ කතා පුවත් අවිදූරේ නිධානය හෙවත් නුදුරු හේතුව වශයෙන් හඳුන්වනවා.   සන්තිකේ නිධානය වශයෙන් හඳුන්වන්නේ යම් තැනක බුදුරජුන් වැඩ සිටියාද ඒ ඒ තැන්වල සිදු වූ කතා නිධානයි.

ඔබට දැන් කියා දෙන්න උත්සාහ කරන්නේ ඒ දීර්ඝ නිධාන කතා පුවතේ පළමු කොටස වන අවිදූරේ නිධානයයි. මේ සඳහා කොතරම් කාලයක් යයිද, ඒ සඳහා මම කොතරම් දක්‍ෂවේද යන කරුණු තවමත් අවිනිශ්චිතයි. එත් යම් කරුණක් පමණක් නිශ්චිතයි. එනම් ඔබ මේ කතාව මුල සිට අග දක්වා සංයමයකින් යුතුව කියවනු ලැබුවහොත් පළමු සෝතාපත්ති අංගය වන බුදුන් කෙරෙහි ඇතිවන අචල ශ්‍රද්ධාවට යම් පමණකින් පත්වන බවයි.

මෙය රසවත්ව කියවිය හැකි ගලාගෙන යන බෝසත් චරිතාපදානයක් මෙන්ම අධ්‍යාපනය සඳහා ද  අවශ්‍ය තැන්වල යම් යම් කරුණුද ඇතුළත් කිරීමට සිත කිවා. උදාහරණයක් වශයෙන් “දශාකාර ශබ්දයෙන් තොර නොවූ අමරාවතී නගරය” යනුවෙන් කී මොනවද “දශාකාර ශබ්ද” යන්න පැහැදිලි කිරීමට දන්නා අයුරින් උත්සාහ කරනවා. එය කතා රසයට බාධාවක් වුවත් නොදත් දේ දැනගැනීමට උපකාර වේවි

සුමේධ තවුසා ලොව පහළවීම.

මහා කල්ප ලක්‍ෂයක් අධිකකොට ඇති සාරාසංඛ්‍ය කල්ප ලක්‍ෂයකට පෙර දැකුම්කලු, මනරම්වූ, දශ ශබ්දයකින් තොරනොවූ, ප්‍රණීත ආහාරපානයෙන් යුත් අමරවතී නම් නුවරක් වුනා.

දශවිධි ශබ්ද

  1. ඇත් හඬ,
  2. අස් හඬ,
  3. රිය හඬ,
  4. බෙර හඬ,
  5. මිහිඟු හඬ,
  6. වීණා හඬ,
  7. කවි ගීත හඬ, 
  8. සක් හඬ,
  9. රථ හඬ,
  10. කමින් බොමින් අල්ලාප සල්ලාපයේ යෙදෙන හඬ, යන්නයි.

ඒ නගරය සියලු නගරාඞ්ගයෙන් යුක්තයි.  සියලු කර්‍මාන්ත ඇති, සත් රුවණින් සමන්විතවූ, නොයෙක් දේශවලින් පැමිණි නොයෙක් වෙස් ගත් ජනයාගෙන් ගැවසීගත්,’’අමරවතී’’ නම් නුවර දෙව් නුවරක් මෙන් සමෘද්‍ධවී. විශේෂයෙන්ම පින්කම් කරන්නවුන්ට නිජභූමියක් වුනා.

ඒ අමරවතී  නුවරෙහි නිදන්කළ කෝටි ගණන් නොයෙක් ධනය ඇති, බොහෝ ධන ධාන්‍ය ඇති, වේද මන්ත්‍ර දන්නා, ත්‍රිවේදයෙහි පරතෙරට පැමිණි,  ග්‍රන්ථ දසදහසකින් යුත් ලක්‍ෂණ ශාස්ත්‍රයෙහිද, ඉතිහාසයෙහිද, ස්වකීය බ්‍රාහ්මණ කුල ධර්‍මයෙහිද පරතෙරට ගිය ’’සුමේධ’’ නම් බමුණෙක් හිටියා.  ඔහු මවු පිය දෙපසින්ම කුලවත්. ඒ කියන්නේ පිරිසිදු මවු කුස ඇති සත්කුල පරපුර දක්වාම කුලය නිසා නින්දා නොලබපු තැනැත්තෙක්.  ඔහුගේ රුපශෝභව දුටු දුටුවන් වසඟ කරවන සුළුයි. ඔහු අනිත් ශිල්ප ඉගෙන නොගෙන ඉගෙන ගත්තේ බමුණු දහම පමණයි. එබැවින්ම ඔහු බමුණු ධර්මයෙන් එහා ගිය පණ්ඩිතයෙක් වුනා. ඒ සුමේධ පණ්ඩිතයාගේ දෙමවුපියන් කුඩා කලම මිය ගිහින්. නිසි වයස පැමිණි කල ඔහුගේ භාණ්ඩාගාරික ඇමති, ලේකම් පොත ගෙනවිත් කුමුරුනි මෙපමණ මවට අයත් ධනය ය, මෙපමණ පියාණන්හට අයත් ධනය ය මෙපමණ මුතුන් මිමුත්තන් හට අයත් ධනය ය, මෙය පරිභෝග කල මැනවි යනුවෙන් කියන්නට වුනා.

හරිම පුදුමයි පාරමිතා ශක්තිය. ඔහු එයින් වසඟයට පත්වුණේ නැහැ. ධනය, ලාභ සත්කාර, කිර්ති ප්‍රශංසා, දැසි දස්සන් මේ සියල්ලම  මහා සැප සම්පත් ලෙස පෙනුනට දුක් කෙළවර කිරීමට බාධාවක් වනවා මෙන්ම දුකින් පෙළීමට රෝග නිධානයද වන බව දකින්නට වුනා. ඔහු එකවරම භාණ්ඩාගාරිකට පිළිතුරක් ලබා දුන්නේ නැහැ. නිහඬ වුනා. අද රාත්‍රිය තීරණයකට එළඹිය යුතුය යන සිතිවිල්ලෙන් නිහඬවම එතැනින් ඉවත් වුනා.

Ape Budu Hamuduruwo 03

අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 03

 

රූපාවතී නොහොත් ඉති කුමරියගේ කතාව 03

පුරාණ දීපංකර බුදුපියාණන් වහන්සේ වෙතින් නික්ම රජමාළිගයට ගිය ඇය තම අභිලාශය ඉෂ්ඨ කරගන්න යායුතු දුෂ්කර ගමන යෑමට සැරසුණා.  ඇය සුකුමාලත්වය පසෙකළා මහා පෞරුෂත්වයකින් ඒ භාරදුර කටයුත්ත සඳහා පිටව ගියා.  ඒ කියූ ආකාරයට දින සති මාස පසු කරමින් අබ ඇට ගව්වුවට එක බැගින් දමමින් යන්න කොතරම් කාලයක් ගතවන්න ඇතිද?  ඒ මෘදු පාද ගැන හිතන්න. ලේ වැගිරෙන්න ඇති.  අවසානයේ අන්තිම අබ ඇටය ඉතිරි වන තෙක් ඒ සංසාරික ප්‍රාර්ථනාව ලුහුබැන්දා. අවසානයේ ඒ දෛවෝපගත අබ ඇටය ඉතිරි වුනේ රජමාලිගාවක් අසල නෙවෙයි. එඬේරෙකුගේ දුප්පත් පැලක් ඉදිරියේ. ඇය ඒ දූගී පැල්පතට ගියත් කිසිවෙක් හිටියේ නැහැ. දැන් වගේ දොරවල් වසා තිබුනෙත් නැහැ. අනෙක එඬේරුකුගේ ගෙදර මොනවද ගන්න තියෙන්නේ.

අවසානයේ  නුහුරු දෑතින් අවුල් වී තිබුන මුළු නිවසම පිළිවෙල කළා. ගෙදර ඉතිරිව තිබූ ධාන්‍ය වලින් රෑට කෑමත් සදා නිමකළා. කළුවර වැටෙන්න ආසන්නයේ තමයි  දවසේ වැඩ නිමවී ඒ වියපත් ගොපල්ලා නිවසට පැමිණියේ. ප්‍රථමයෙන්ම ඔහු හොඳටම බිය වුනා. මෙතරම් තේජාන්විත ස්ත්‍රියක් දැකීමෙන් බිය වීම පුදුමයට කරුණක් නෙවෙයි. ඇය කාරුණිකව දන්වා සිටියා ඇයව තමන්ගේ බිරිඳ ලෙස සලකන හැටියට. ටික වේලාවකට පසු  වෙනයම් අනතුරක් නැති බව තහවුරු කරගත් ඔහු ඇයගේ ආරාධනය පිළිගත්තා.

ඔහු සේවය කලේ ඒ පළාතේ සිටි ධනවත්ම සිටුවරයා ළඟ. ඔහු කලේ සිටුවරයාගේ  සතුන් බලාකියා ගැනීමයි. පසුදින ඔහු සේවයට යනවිට ඉති කුමරිය ඔහුට බත් මුලක් බැඳ දෙන්න අමතක කරේ නැහැ. ඒ නිසාම ඔහුට එදා සිට සිටුවරයාගේ මාළිගාවෙන් දිවා අහාරය ඕනේ උනේ නැහැ. ඔහු ඒ වෙනුවට වේලාසන ගෙදර යාමට අවසර ඉල්ලුවේ අලුත් බිරිඳක් ගෙදර ඉන්න නිසා. එක අහලා සිටුවරයට හොඳටම තරහා ගියා. එහෙනම් හෙට ඉඳන් උඹ ගෙදරම හිටපන් කියල රැකියාවෙන් පහකළා. ඒ කාලේ එහෙමයි. තීරණය සාධාරණ උනත් නැතත් නැවත වෙනස්වීමක් වෙන්නේ නැහැ. ඔහු පහුවදා ගෙදර ආවේ රැකියාවත් අහිමි වෙලා.

ඉති කුමරියගේ ප්‍රඥාවට විර්‍යයට පුණ්‍ය බල මහිමයට ඒවා ප්‍රශ්නයක් වුනේ නැහැ. ඇය ඔහුට මෙහෙම කිවා.  හෙට ගිහින් හොයාගෙන එන්න පුරන්වී අතහරිනු ලැබූ හිස් ඉඩමක්. එවිට ඔහු කිවා. මට මේ පළාතේ ඉඩම් හොයන්න දෙයක් නැහැ. අඟලක් ගානේ දන්නවා සත්තුත් එක්ක ඇවිදලා. එවිට දේවිය මෙහෙම කිවා. එහෙනම් ඔබ හෙට උදෙන්ම ගොසින් ගම්වාසීන්ට කියන්න ඒ පුරන් වෙච්ච් ඉඩමට තමන්ගේ ගවයන් ගෙනත් බඳින්න මම බලාගන්නම් කියල. ඔහුද ඉතාමත් කීකරුව ඒ පණිවිඩය ගමට ලබා දුන්නා. අවසානයේ ගවයන් දහස් ගණනක් එම භුමියේ බඳිනු ලැබුවා. ඔවුන්ගේ පයට පෑගීමෙනුත්, ගව මුත්‍රා වලිනුත්  ඒ පස බුරුල් වුනා පමණක් නෙවෙයි ගොම තැවරීමෙන් භුමිය සාරවත් වෙන්න පටන් ගත්තා. මිනිසුන්ගෙන් ඒ සඳහා යම් දීමනාවකුත් ලැබෙන්න ඇති. දැන් අවශ්‍ය බීජ පමණයි. කුමරිය ඒකටත් පිලියමක් යෙදුවා. හෙට යන්න ඔබ සේවය කල සිටුවරයා ලඟට. ඔබ කල සේවයට ගරු කිරීමක් වශයෙන් බිත්තර වී ටිකක් ඉල්ලන්න ණයට. ඔහුත් ඒ කියූ අයුරින්ම මාළිගයට ගොස් සිටුතුමා හට කාරණය සැලකොට සිටියා. ඒ වනවිටත් ඔහුගේ තරහා හිතෙන් තුරන් වී තිබුනේ නැහැ. ඔහු සරු බිත්තර වී වෙනුවට අයින් කොට තිබු බෝල් වූ බිත්තර වී ඔහුට දෙනු ලැබුවා. කවමදාවත් වගා කටයුතු කොට පළපුරුද්දක් නොතිබූ ඔහු ඒ ගැන නොදැන ගෙදර ගෙනවිත් පසුව පස සකස් කොට සිටවනු ලැබුවා.

අවසානයේ ඒ බොල් වී අතර හොඳ තත්වයේ තිබූ වී පැල වෙනවා. ඒ ගොයම පැසුනට පස්සේ ඒවා කපලා ගොයම් කොලයක් ගහන්න කියලා කුමරිය කියනවා. ගොපල්ලත් එලෙසම කරනවා. කුමරිය ඒ වී ටිකෙන් ටික පාගන්න පටන්ගන්නවා. ඇයගේ පුණ්‍ය මහිමයට වී ඇට වලින් පිටවෙන්නේ මුතු ඇට. ඒ මුතු සිටු වරයට දීලා වී වලට මාරුකරගන්නවා. එලෙස පාගන හැම වී ඇටයක්ම මුතු බවට පත්වෙනවා. අවසානයේ සිටුවරයාගේ ධාන්‍යාගාරයේ වී නැතිවෙනවා මුතු වලට මාරු කරන්න. ඔවුන් ඒ මුතු විකුණා කුඩා සිටු මාලිගාවක් ගන්නවා පිරිහුණ සිරුවරයකුගේ. මෙලෙස දවසින් දවස දියුණුවට ගොස් රටේ ධනවත්ම සිටුවරයා බවට පත්වෙනවා. 

පුණ්යමහිමය කියන දේ හරිම පුදුමයි. එය තමන්ගේ සෙවනැල්ල වගේ පසු පසින් එන දෙයක්. සුපුරුදු ලෙස මුදල් නිසා අන්ධභාවයට පත්වන සිටුවරයාට  මුල අමතකවෙන්න වැඩි කලක් යන්නේ නැහැ. ඔහු තම ධනයෙන් බලයෙන් අනියම් ස්ත්‍රියන් සමග කම් සැප ලබන්න පුරුදු වෙනවා. ඔහු කොතරම් සල්ලාලයෙක් වුනාද කිවහොත් අවසානයේ ඔහු නැවතත් දුප්පතෙකු බවට පත්වෙනවා. ඉති කුමරිය මේ සියලු දුක් පීඩා සොලතැවුල් උපේක්ෂාවෙන් විඳදරාගන්නේ දස පාරමිතා පුරන්නා වූ අර්ථයෙන්. මේ සියල්ල මෙසේ සිදුවෙමින් පවතිද්දීත් ඉති කුමරිය ඔහුට නොපිරිහෙලා සියලු යුතුකම් ඉෂ්ඨ කරන්නේ මෛත්‍රියෙන්. ඉති කුමරිය ඔහුව ගොපලු ජිවිතයෙන් මුදවා සිටුවරයෙකු දක්වා ගෙනා මග ඔහුට සිහිවන්නට වන්නේ අවසානයේ. සිතේ තමා කෙරෙහිම  ඇතිවුන කලකිරීම ඔහුටම දරාගන්නට බැරිවෙනවා. ගැහිණියක් වී ඉපදීම තුල ඇයට  ලද කරදර සෝතැවුල් දුක් පීඩා ද, තමාගේ දහසකුත් එකක් වැරදි තිබියදීත් ඇය විසින් කල සියලු යුතුකම් ගැන ද සිතා ඇය මෙතෙක් කල්  බලාපොරොත්තු ව සිටි කෙටි වචන පෙළ වා තලයට එක්  වෙනවා.

රූපාවතිය ඔබ මෙතෙක් දුක් වින්දේ ගැහුණු ආත්මයක් ලද නිසා. මා හට නොපිරිහෙළා යුතුකම් ඉටුකළ පිනෙන් ඔබ මතු ඉපෙදෙන සෑම ආත්ම භාවයකදිම පිරිමියෙක් වී ඉපෙදෙන්නට කියා පතනවා. ඇයට ඇති වූ  නිරාමිෂ සතුට ඔබට සිතාගන්නට පුළුවන් ඇති. ඉන්පසු ඇය එම ආත්මභාවයෙන් මිදී  කල්ප කාලාන්තරයක් බොහෝ දිව්‍ය බ්‍රහ්ම ලෝකවල සැරිසරා  අමරවතී නම් නුවර සුමේධ නමින් උප්පත්තිය ලබනවා.

Ape Budu Hamuduruwo 02

අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 02

 

රූපාවතී නොහොත් ඉති කුමරියගේ කතාව 02

ඇත්තෙන්ම “අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ යන ලිපි පෙළ මම ලියන්න පටන්ගන්න හිටියේ ඉති කුමාරිගේ කතාවෙන් නෙවෙයි. දුරේ නිධානයෙන්. දුරේ නිධානය කියන්නේ ප්‍රථම නියත විවරණයේ සිට බෝසතුන්ගේ මෙලොව බිහිවීම දක්වා ඇති කොටසට. එත් හදිසියේම ගෞරවනීය අරියවිමල හිමිපාණන් වහන්සේ පළමුදා කතා කොට මොනයම් හෝ හේතුවකට ඉති කුමාරිගේ කතා වෘත්තාන්තය මගෙත් එක්ක කිවා. එවිටයි මට හිතුනේ මම පටන් ගන්න ඕනේ මෙතනින් කියලා. උන්වහන්සේටත් අප්‍රමාණ පින්.

ඒ එක්කම, තවත් එක් පණිවිඩයක් විශේෂයෙන්ම පුරුෂ අධිපත්වයෙන් හිස උදුම්මාගත් සමහර ගිහි පැවිදි පුරුෂ පාර්ශවයටත් මෙයින් ලැබෙනවා. ඒ තමයි කල්ප කෝටි ගණනක් පෙරුම් පුරමින් ලොව්තුරා බුද්ධත්වය සඳහා යන බෝසතුන් වහන්සේලාටත් නියත විවරණ ලබනාතුරු ස්ත්‍රී අත්මභාවයෙන් ගැලවීමක් නොවන බව. එය සනාථ වන්නේ විශ්වාසණීය මුලාශ්‍රයක් නැති රුපවතියගේ නොහොත් ඉති කුමාරිගේ කතාවෙන් නෙවෙයි. දීපංකර විවරණයේ දී අභිණිහාරයට පරිපූර්ණ විය යුතු ලිංගසම්පත්ති යන කරනාවෙනුයි. එයත් සිතේ තබාගෙන ඉතිරිය කියවන්න.

ස්ත්‍රීභාවය බුදුබව සඳහා ලබන නියත විවරණයට බාධාවක් බව කන වැකුණු ඉති කුමාරි නොසිතු ලෙස ඇති වූ ශෝකයෙන් හා කම්පනයෙන් බුදු හාමුදුරුවන් වෙනුවෙන් සැකසු අබ තෙල් වතෙහි ලා ගිනි තබා ගැනීමට උත්සාහ කරා කියන තැනින් තමයි ඉවර කලේ. ඒත් පුරාණ දීපංකර බුදුරජාණන් වහන්සේ මෙය දිවසින් දැක බුද්ධ ආනුභාවයෙන්  ගිණි ඇවිලෙන්න ඉඩ හැරියේ නැහැ. ඇය ගිනි තබාගන්න කොතරම් උත්සාහ කලත් ගිණි ඇවිලුණේ නැහැ. සිය දිවි නසා ගැනීම බුද්ධත්වයට හෝ ස්ත්‍රී භාවයෙන් නික්මයාමට ආධාරයක්  නොවන බව මහා කාරුණිකයන් වහන්සේ ඉමහත් වූ මෛත්‍රියෙන් බුද්ධ වචනයෙන් ඇය හට ශ්‍රවණය වෙන්න සැලැස්සුවා. ඉන් පසුවයි ඇයට  සිහි එළඹුනේ. ඒ මොහොතේම ඇය පුරාණ දීපංකර බුදුපියාණන් වහන්සේ වෙත යන්නට පිය මැන්නා.

ඒ බුදුවරයෙකුගේ සහ මතු බුදුවරු දෙදෙනෙකුගේ අහඹු හමුවක්. ඒ මතු බුදුවරුන් දෙදෙනාගේ කෙනෙකු ස්ත්‍රියක් කෙනෙකු පුරුෂයෙක්. දීපංකර බෝසතාණන් වහන්සේ ලෞකික භූමියෙන් නික්ම ලෝකෝත්තර ශ්‍රී විභූතිය විදහාපාමින් තපසෙකු ලෙස එක් පසෙක. අපේ බෝසතාණන් වහන්සේ ලෞකික ශ්‍රී විභූතියෙන් අගතැන්පත්ව දිව්‍යමය ස්ත්‍රී රූපයකින් රාජ කුමරියක් ලෙස තවත් පසෙක. එහෙත් දෙදෙනාගේම චිත්ත සන්තානයේ අරමුණු ඒකක්ව දෙපසක. ඒ බුද්ධත්වය. පුරාණ දීපංකර බුදුන් මෙම දෙපාර්ශවයටම අනුග්‍රහ කරමින් සවණක් රැස් විහින්දවමින් නිහඬව.

ඉති කුමාරිගේ නිලිපුල් දෑසින් කඳුළු කැට දෝරේ ගලනවා.

පුරාණ බුදුපියාණන් වහන්සේ හඬ අවදිකලා.

නැගෙණිය, ඔබ අද කඳුළු සලන්නේ තුන් ලෝකයක් නිවා සැනසීමට. ඒ වෙනුවෙන් පෙරුම් පුරමින් පැමිණි ඔබ මතු දිනක ප්‍රථම නියත විවරණ ලබන්නේත් මේ ඔබ ඉදිරියෙන් සිටිනා තාපස තුමාගෙන්.  එවැනි නියත විවරණයන් සඳහා මින් ඉදිරියට ඔබ ස්ත්‍රී ආත්මයෙන් මිදිය යුතයි.

ඉති කුමරියේ හඬ අවදි කලේ මේ වෙලාවේ – අවසරයි භාග්‍යවතුන් වහන්ස, ඒ සඳහා කලයුත්තේ කුමක්ද ?

පුරාණ දීපංකර බුදුපියාණන් – ඔබ වැනි සුකුමාල ස්ත්‍රියකට එය පහසු කටයුත්තකුත් නෙවෙයි. එහෙත් ඔබ මෙතෙක් කල් පිරූ  පාරමී ඒ සුකුමාලත්වය පරයා යාවි. ඔබ මතු බුදුවන බෝසත් වරියක්. ඒ බෝසත් ගුණය ශක්තිය මොට කරන්න ස්ත්‍රිභාවයට බැහැ. එම නිසා මෙම කරණයත්  ඔබට පාරමිතාවක් වේවි. 

ඉති කුමරිය – එසේමයි භාග්‍යවතුන් වහන්ස. එය මොනයම් අභියෝගයක් වුවත් ජයගැනීමේ චිත්ත ශක්තිය බලය මා සතුයි.

පුරාණ දීපංකර බුදුපියාණන් – පින්වත් නැගෙණිය මෙය හොඳින් අසන්න. නැළියක් පුරවා අබ ඇට ගන්න. ගවුවකට එක අබ ඇටයක් බැගින් දමමින් යන්න. අවසාන අබ ඇටය හෙලන තැන මුණ ගැසෙන නිවසෙහි පුරුෂයා හා විවාහ වන්න. එන සෑම බාදක ප්‍රශ්න අමතක කොට ඔහුට හොඳින් සළකන්න. යම් දිනයක් ඒවි ඔහුගේ මුවින්ම ඔබට ආශීර්වාද කරන. ඒ ආශීර්වාදය වන්නේ මින් මතු ආත්මභවයන්හි  ස්ත්‍රියකට ආවේනික දුක් නොවිඳ  පිරිමි ආත්ම භාවයක් ලබන්න යනුවෙනුයි. ඒ ආශීර්වාදය සඵල වන්නේ ඔහුගේ පුණ්යවන්තභාවය නිසා නොව ඔබගේ දසපාරිමිතා ගුණය ඒ කාලයේදී ඉස්මතු වීමෙන්.

සම්මා සම්බුද්ධත්වයට පත්වීම සඳහා පාරමිතා, උප පාරමිතා, පරමත්ථ පාරමිතා සම්පූර්ණ කළ යුතු වනවා. ඒ සියල්ලටම මුල්වන  අධිෂ්ඨාන පාරමිතා සහ වීර්ය පාරමිතාවන් සසර පුරා වඩා සිටි ඒ බෝසත් චරිතයට එය අභියෝගයක් වුනේ නැහැ කොහොමටවත්. 

ඇය පුරාණ දීපංකර බුදුපියාණන් වහන්සේට  පසඟ පිහිටුවා වැන්දා. ඊට පස්සේ දීපංකර තවුසාණන් හටත් වැන්දා. ඒ සුකුමාල පාද පෙරට තියා නැගී සිටින විට මුළු පෘතුවි තලයම සෙලවී යන්න ඇති. ඒ තරම් ම අධිෂ්ඨාන ශක්තියක් ඒ ඉදිරියට තිබු පියවරේ ගැබ්වෙලා තිබුනා. මෙය කියවන ඔබත් ගැහැණියක් විය හැකියි. අධිෂ්ඨානය ප්‍රබලම නම් ස්ත්‍රීභාවය බුද්ධත්වයට පැමිණීමට පවා බාධාවක් වන්නේ නැහැ.

Ape Budu Hamuduruwo 01

අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 01

 

රූපාවතී නොහොත් ඉති කුමරියගේ කතාව 01

( බෝසතාණන් වහන්සේගේ අවසන් ස්ත්‍රී ආත්ම භාවය යැයි අනුමාන කරනු ලබන වෘත්තාන්තය )

බුදු කෙනෙකුගේ ගුණ සමුදාය තවත් බුදුන් වහන්සේනමක් විසින් අනිකක් නො වදාරමින් කල්පයක් මුළුල්ලෙහි රෑ දවල් දෙකෙහිම නො නවත්වා බුදුගුණම වදාළේ ද දීර්ඝ කාලයකින් කල්පය ගෙවීයන නමුත් බුදුගුණ කීම අවසන් නොවන බව දක්වා තියෙනවා. ඒ උත්තරීතර වූ බුද්ධ ගුණය අනන්තය. සාමාන්‍ය ජනයාට තබා රහතුන්ට ද අවිෂය ය. රහතුන් විසින් ද නොදන්නා වූ බොහෝ බුදු ගුණ ද තියනව බව සඳහන් වෙනවා. එසේනම් අප ගැන කුමන කතාද? මෙම උත්සාහය අප බුදුරජාණන් වහන්සේ නියත විවරණ ලැබූ කාලය තුල කරනු ලැබූ කැප කිරීම්, පරිත්‍යාග, උට්ඨාන වීර්ය අප වෙනුවෙන් පෑ මහා කරුණාව ආදී අනේක විදි ගුණ ධර්ම පිළිබඳව කෙටියෙන් විස්තර කිරීමය. ඒ මගින් අපගේ බුදු පියාණන් වහන්සේගේ මෙන්ම නියත විවරණ ලබා දුන් අනෙකුත් බුදුපියාණන් වහන්සේලා පිළිබඳවද ඔබ නොදත් බොහෝ කරුණු දැන ගත හැකිවනු ඇත. එමගින් බුදුන් කෙරෙහි අචල ශ්‍රද්ධාවත්, ඒ අවබෝධය තුලින් හදපත්ලෙන් නැගෙනා මහත් වූ ගෞරවාදරයෙන් ම මින් මතුවට පසඟ පිහිටුවා වැඳීමට මෙන්ම, සියලු ප්‍රත්‍යන් දොහොත් මුදුනින්  පිළිගැන්වීමටද පසුබටු නොවනු නොවනුමානය.

රූපාවතී නොහොත් ඉති කුමරියගේ කතාව 01

මේ කතාව ලියන්න ප්‍රථම බොහෝ වෙලා කල්පනා කළා. ඊට හේතුව සැළකිය හැකි මුලාශ්‍රයක් නැති කමයි. ඒත් සුප්‍රසිද්ධ ධර්ම කථිකයන් වහන්සේලා විසින් නිරන්තරයෙන්ම දේශනා කරනු ලබන මෙම කතා වස්තුව ත්‍රිපිටකයේ හෝ අට්ඨ කතාවන්හිද පන්සීය පනස් ජාතක කතාවන්හිද  නැති සුප්‍රසිද්ධ කතාවක්. මා විසින් කරනු ලැබූ පෞද්ගලික සොයා බැලීම් වලදී සංස්කෘත කෘතීන් තුනක රූපවතී යනුවෙනුත්, අපේ ජාතක පොතේ නැති ’ඉති බිසෝ ජාතකය’ යනුවෙන් හැදින්වෙන ජාතක කතාවෙහි ඉති කුමරිය ලෙසත්, ජනකාල මාලි, සීමා විසෝදනී පාඨ යන කෘති වලත් අන්තර්ගත බව දැන ගන්නට ලැබුණා.

අපේ අටවිසි බුදුවරුන්ටත් පෙර සොළසා සංඛ්‍ය කල්ප ලක්‍ෂයක් කල් පාරමී දම් සපිරූ බුදුරජාණන් වහන්සේ නමක් පූර්ව දීපංකර නමින් ලොව පහළ වී සිටියා. නියත විවරණ ලබාදුන් දීපංකර බුදුපියාණන් වහන්සේත් සිටින නිසා ඒ බුදුහාමුදුරුවන්ට පුරාණ දීපංකර බුදුහාමුදුරුවෝ කියලත් තවුසා පුරාණ දීපංකර බුදුන්ට තෙල් ගෙන ගොස් පුජා කිරීම සිදු කළා.

එක් දිනක් එක ගෙදරකින්වත් තෙල් බිඳක් සොයා ගන්නට බැරි වුණා. ඒක නිසාම දීපංකර තාපස තුමාට  රජමාලිගාවට තෙල් සොයාගෙන යන්න සිදී වුනා. එකල රූපවතී නොහොත් ඉති කුමාරි මේ රජ මැදුරේ සිටි කුමාරිකාවක්.  ඇගේ සිය ඥාති සොයුරා තමයි  පුරාණ දීපංකර බුදුන්වහන්සේ. ඇය ඒ වනවිටත් බොහෝ පින්දහම් කරමින් සිටියේ. ඒ බුදු බව අපේක්‍ෂාවෙන්. එක සංසාරෙන් ගෙනා පාරමිතාවක් නිසා කුමන ලිංගත්වයක් ලැබුවත් අධිෂ්ඨානය හීන වෙන්නේ නැහැ. ඒ වනවිටත් නියත විවරණ ලබන්න පාරමිතා සම්පුර්ණ වී තිබුනේ නැහැ. ඇය ඒ වනවිටත් බඩගින්නේ සිටි දරුවෙකුට තම පියයුර කපා බඩගින්න නිවාලන්න දන් දී තිබූ බව රූපාවති ඉංග්‍රීසි පරිවර්තනයේ මම කියවූවා. ඒ කෙසේවෙතත් ඒ තරම් උදාර ස්ත්‍රියක් වූ කුමාරිකාව  නොපැකිළිව අබ තෙල්  ගෙනවිත් තාපසයා වෙත දෙනු ලැබුවා. එම අවස්ථාවේ දී ඇය විසින් තමන් තුළ ද මතු බුදු බව ප්‍රාර්ථනා කිරීමට ඇති අතිමහත් කැමැත්ත පිළිබඳව සිය සොයුරු පුරාණ දීපංකර බුදුන්ට දැනුම් දෙන ලෙසත් පවසනු ලැබුවා. එලෙස රජ මැදුරේ කුමරියක වී පුරාණ දීපංකර බුදුපියාණන් වහන්සේට සිද්ධාර්ථ තෛලය පූජා කළේ, අප ගෞතම බුදුපියාණන් වහන්සේමයි.

අපේ දීපංකර බුදුපියාණන් වහන්සේ ඒ පණිවිඩය පුරාණ බුදුපියාණන් වහන්සේට දැන්වුවත් ඇයගේ ස්ත්‍රී භාවය නියත විවරණයකට බාධාවක් බව උන්වහන්සේ දන්වා සිටියේ මතුවට ලැබීමට ඇති නියත විවරණ  පුර්ණය සඳහා අවැසි ස්ත්‍රී ආත්මයෙන්  මුදවන්න වෙන්න ඇති. පලවෙනි නියත විවිරණයට කියනවා “අභිණිහාරය” කියලා.  ඒ සඳහා අංග අටකින් පරිපූර්ණ විය යුතුයි.  ඒ තමයි

(1) මනුස්සත්ත,
(2) ලිංගසම්පත්ති,
(3) හේතු,
(4) සත්ථාර දස්සන,
(5) පබ්බජ්ජා,
(6) ගුණසම්පත්ති,
(7) අධිකාර,
(8) ඡන්දතා යන අංගයි.

ලිංගසම්පත්ති යනු පිරිමි බවය. පිරිමියකු මිස ගැහැනියක් කවදාවත් බුදු වෙන්නේ නැහැ. ඒ නිසා ස්ත්‍රී නපුංසක පණ්ඩකාදීන් ව සිට කරන ප්‍රාර්ථනය සිදු වන්නේ නැහැ.  ප්‍රථම ප්‍රාර්ථනය පුරුෂත්වයේ සිට ගෙන ම කළ යුතු ය. බුදු බව පතනු කැමති ස්ත්‍රීන් විසින් පිරිමි බව පතා පින් කොට පිරිමියකු වී බුදු බව පැතිය යුතු බව උන්වහන්සේ වදාරා සිටියා.

මේ කාරණය කන වැකුණු ඉති කුමරිය ශෝකයටත් කම්පනයටත් පත්වුණා. පුජා කිරීමට සැකසූ අබ තෙල් තම ශරීරයේ වත්කොට ගිනි තියාගත්තා.