අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 97
අහසින් අබිනික්මන් කළ කස්සපබුදුහාමුදුරුවෝ 01
කෝණාගමන භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ගෙන් පස්සේ උන්වහන්සේගේ සාසනයත් කෙමෙන් කෙමෙන් අතුරුදන් වන්නට වුණා. අවුරුදු තිස් දහසක් ආයුෂ තිබූ මිනිසුන් පිරිහීමෙන් අවුරුදු දහය දක්වා ආයුෂ අඩු කර ගත්තා. දස වස් ඇත්තන් ක්‍රම ක්‍රමයෙන් ගුණයෙන් මුහුකුරා යාමෙන් නැවතත් අසංඛ්‍ය දක්වා ආයුෂ වැඩි කර ගත්තා. අසංඛ්‍යයක් ආයුෂ කියන්නේ අවුරුදු වලින් ගණන් කළ නොහැකි ප්‍රමාණයක්. එවැනි කාල වලට මිනිසුන්ට අනිත්‍ය දුක්ඛ අනාත්ම යන ත්‍රිලක්ෂණය අවබෝධ වන්නේ නැහැ. මම හිතනෙ විදියට මිනිසුන් මහා ගුණ වන්තයි . ඔවුන් අකුසල වල යෙදීම් යුද්ධ කිරීම් නැති ගානයි. මිනිස් ලොව සදෙව්ලොව මෙන් සැප සම්පත් වලින් ගහනයි . එහෙම කාලවල මිනිසුන්හට දුක්ඛ සත්‍යය අවබෝධ වීමක් නැහැ. මොකද සැප බහුල නිසා. ඒ නිසාම එවැනි කාලවල ලොව්තුරා බුදුරජාණන් වහන්සේලා ලොව පහල වන්නෙත් නැහැ. සියලුම දේ අනිත්‍ය බව පසක් කරමින් ඒ අසංඛ්‍යයක් වූ ආයුෂ කාලය නැවතත් පිරිහීමෙන් අවුරුදු විසි දක්වා අඩු වුණා. අන්න ඒ කාලයේ අප සම්මා සම්බුදු පියාණන් හට අවසාන නියත විවරණය ලබා දුන් කස්සප බුදුරජාණන් වහන්සේ මෙලොවට බිහි වුණා. ඒ අනෙකුත් බුද්ධ වංශ කතා වල කී පරිදිම තුසිත දිව්‍ය ලෝකයේ සිට. ඒ බරණැස් නුවර බඹදත් නම් බමුණුහුගේ භාර්යාව වූ මහා ගුණයෙන් පිරි ධනවතී නම් බැමිණියගේ කුස තුළ පිලිසිද දසමස් ඇවෑමෙන් ඉසිපතන මිගදායෙහිදී.
නම් තබන්නන් උන් වහන්සේගේ ගෝත්‍ර නාමයෙන් උන්වහන්සේට කස්සප කුමාර යනුවෙන් නම් කළා. හංසවා යසවා සිරිනන්ද නමින් උන්වහන්සේටත් තුන් පහයක් බිහිවුණා. එහි අනේක අප්‍රමාණ සැප සම්පත් මැද ඔහු වසර දෙදහසක් කාලය ගතකලා. සුනන්දා නම් අගමෙහෙසිය ප්‍රමුඛව හතලිස් අටදහසක් ස්ත්‍රීන් උන්වහන්සේට උවටැන් කළ. ඒ කොතරම් සැප සම්පත් තිබුණත් සතර පෙර නිමිති දුටු දිනයේම ඒ සියල්ල කලකිරී ගිහිගෙයින් නික්මෙන්නට කස්සප බෝසතාණන් වහන්සේ තීරණය කළා . එදත් අනෙකුත් බෝසතාණන් වහන්සේලාට වගේම උන්වහන්සේටත් අති විශේෂ දිනයක් . ඒ තම අග මෙහෙසියට විජිතසේන නම් පුත්‍ර රත්නය ලැබීමයි . එහෙත් ලෝක සත්ත්වයා සසර දුකින් ගලවාගැනීමට කල්ප කාලාන්තරයක් පෙරුම් පුරා පෙරුම් පුරා ආ ගමනට ඒ කිසිවක් බාධාවක් වුණේ නෑ. තව දිනක්වත් ප්‍රමාද කලෙත් නැහැ. සිත තුල ඇති වූ සංවේගය තුළම පිහිටා ගිහි ගෙයින් නික්මීම ට තීරණය කළ සැණින් උන්වහන්සේ සිටි ප්‍රාසාදය කුඹල් සකක් මෙන් කැරකී කැරකී අහසට නගින්නට වුණා. අහස් කුසට නැගී සඳ පිරිවැරූ තරු මෙන්, මහා පිරිවරක් පිරිවැරූ උන්වහන්සේ, අහස්තලය අලංකාර කරන්නාක් මෙන්, පින් අනුහස් ප්‍රකාශ කරන්නාක් මෙන්, ජන නුවන් ඇද ගන්නාක් මෙන් අහස් කුසතුළ විද්‍යාමාන වුණා. අවසානයේ අහසින් පැමිණි මාලිගයද ඒ පිරිවරද නිග්‍රෝධ බෝධිය මැදි කොට පොළොව මත පිහිටා සිටියා . ප්‍රථමයෙන්ම මාළිගයෙන් පිටතට පැමිණි ඒ මහා බෝධිසත්වයන් වහන්සේ මහ පොළොව මත පිහිටා දෙවිවරුන් විසින් දෙන ලද අර අරහත් ධජය ගෙන පැවිදි දිවියට ඇතුළත් වුණා . උන්වහන්සේගේ නාටක ස්ත්‍රීන් ද ඒ මාලිගාව හා සමඟ පැමිණියා . බෝසතාණන් වහන්සේ මාලිගාවෙන් පිටවීමෙන් පසු උන් වහන්සේ හා සමග පැමිණි නාටක ස්ත්‍රීන් ද මාලිගාවෙන් පිටවී අඩ ගව්වක් පමණ දුර ගොස් අනිත් පිරිවර හා සමඟ සමූහ ගතව සිටියා . ඉන්පසුව පිරිවර ස්ත්‍රීන් හැර අනිකුත් සියලුම දෙනා පැවිදි දිවියට ඇතුළත් වුණා . ඒ අනෙක වූ පිරිවර පිරිවැරූ ඒ මහා බෝසතාණන් වහන්සේ එතැන් පටන් ප්‍රධාන වීර්ය වඩන්නට වුණා .