අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 381 (සන්තිකේ නිධානය)
කාළුදායි මහරහතන් වහන්සේගේ ආරාධනය පිළිගෙන
බුදුරජුන් සුද්ධෝදන රජු , යසෝදරාව ඇතුළු ඥාතීන් බැලීමට වැඩම කිරීම. 02
ලෝකයේ බොහෝ රටවල වසරකට දේශගුණික වශයෙන් ඍතු සතරක් පවතිනවා. ඒ ශීත ඍතුව, වසන්තය,ගිම්හානය, සහ සරත් ඍතුව යනුවෙන්. ශ්‍රී ලංකාවේ වෙසෙන අපිට මේ අත්දැකීම නැතත් විදේශීය රටවල වාසය කරන ශ්‍රී ලාංකිකයනට මේ අත්දැකීම තියෙනවා. ශීත ඍතුවේ ඇතිවෙන අධිල ශීතල නිසා ඇතිවෙන කටුක අත්දැකීමෙන් මිදෙන්නට මිනිසුන් සතා සීපාවුන් පමණක් නෙවෙයි ගහකොළ පවා බලා සිටින්නේ වසන්තය එනේතෙක්. එදා රජගහ නුවරටත් ශීත ඍතුව සමුගෙන වසන්තයේ අරුනලි නැගෙමින් තිබුනේ. ගහකොළ දළුලමින් මල්පිපෙමින් මුළු පරිසරයම වර්ණවත් වෙලා. අධික සීතලත් නැති අධික රස්නෙත් නැති හරිම සෞම්‍ය කාල පරිච්චේදයක් ඒ මොහොත.
බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ප්‍රථම ධර්ම දේශනයේ සිට දැන් මාස අටක් ගතවෙලා. කාළුදායි තෙරුන්ගේ පැමිණීමෙනුත් දින හත අටක්ම පහුවෙලා. ශීත ඍතුව මියැදෙමිනුයි පවතින්නේ. තෙරුන් වහන්සේ නවම් මාසයේ පූර්ණමි දිනයේ මෙසේ සිතන්නට වුණා. දැන් හේමන්ත කාලය ඉක්මවා ගිහින්. වසන්ත කාලයේ අරුනලි පතිතවෙමින් පවතින්නේ. මිනිසුන් විසින් ශස්‍ය ගොයම් ආදිය උදුරා කපා මාර්ගය හෙළි පෙහෙළි කොට අවසන්. මාර්ගයේ හමුවන හමුවන තැන නිල්වන් තණවලින් වැසී ගිහින්. රුක්ලිය පිපුණු වනමලින් නොපිපුණු පොහොට්ටු වලින් පිරිලා. තුරුළිය සිපගනිමින් හමා එන මදනල සිසිලසත් වනමල් වල සුවදත් රැගෙන එනවා. දැන් කිඹුල්වත් පුරය දක්වා ඇති මාර්ගය බුදුරජුන්ගේ ගමනට සුදුසු ලෙස සැරසිලා. දසබලයන් වහන්සේගේ ඤාතීන්ට සංග්‍රහ කිරීමට මේ සුදුසුම කාලයයි. මෙහෙම සිතලා බුදුන් වෙත එළඹ ගාථා හැටකින් කිඹුල්වත්පුර වැඩීම සඳහා යන ගමන්මග මෙලෙස වර්ණනා කරන්නට වුණා.
අංගාරිනො දානි දුමා භදන්තෙ, ඵලෙසිනො ඡදනං විප්පහාය,
තෙ අච්චිමන්තොව පභාසයන්තී, සමයො මහාවීර භගීරසානං
හිමියනි මෙවිට රුක් හිස් සහළඟුරු වගේ
පරඬැල් සලා පල දැරුමට ළඟයි වගේ
ඒ රුක් පහන්සිළු මෙන් බබලමින් නැගේ
සැකිකුලවුන්ට අත දෙත මේ කලැයි හැඟේ
දුමානි ඵුප්ඵානි මනොරමානී, සමන්තතො සබ්බදිසා පවන්තී,
පත්තම්පහාය ඵලමාසසානා, කාලො ඉතො නික්ඛමනාය වීර
විරුවනි එරුක් මල් බරවී මනහරය
සුවඳින් පුරාලයි සැමදෙස පරිසරය
පලබරවනුව සැරසෙයි පරඬැල් හැරය
මෙතැනින් නික්මෙන්ට දැන් කාලය හරිය
නෙවාති සීතං නපනාති උණ්හං, සුඛාඋ අද්ධනියා භදන්තෙ,
පස්සන්තු තං සාකියා කොළියාච, පච්ඡාමුඛං රෝහිණිං තාරයන්තං
වැඩි සීතලක් නැත වැඩි උණුසුමක් නැත
මහමග යන්ට සුන්දර රිතු ගුණය ඇත
රෝහිණි නදිය තරණය කොට ඔබ වඩිත
සැකි-කෝළියෝ පැළදිග දෙස බලනු ඇත
ආසාය කසතෙ ඛෙත්තං, බීජං ආසාය වප්පතී,
ආසාය වාණිජා යන්තී, සමුද්දං ධන හාරකා,
යාය ආසාය තිට්ඨාමි, සා මෙ ආසා සමිජ්ඣතු
සිතැඟි ලෙස කෙත් සැකසේ – සිතැඟි ලෙස බිජු වැපිරේ
දනය ගෙන යන වෙළඳ ජනයා – සිතැඟි ලෙස මහ සමුදුරේ යති
මමද යම් සිතැඟියක සිටිනෙමි
පුනප්පුනං චෙව වපන්ති බීජං, පුනප්පුනං වස්සති දෙවරාජා,
පුනප්පුනං ඛෙත්තං කසන්ති කස්සකා, පුනප්පුනං ධඤ්ඤමුපෙති රට්ඨං
යළි යළි බිජුවට වපුරාලන්නේ
යළි යළි මහවැසි දහර වසින්නේ
යළි යළි ගොවියන් කෙත් සකසන්නේ
යළි යළි රටවෙත වියැට ඇදෙන්නේ
පුනප්පුනං යාචනකා චරන්තී, පුනප්පුනං දානපතී දදන්තී,
පුනප්පුනං දානපතී දදිත්‍වා, පුනප්පුනං සග්ගමුපෙන්තිඨානං
යළි යළි ඉල්ලා ඇවිදිති යදියෝ
යළි යළි ඔවුනට දෙති දන්පතියෝ
යළි යළි දන් දී ඒ දන්පතියෝ
යළි යළි යහපත් තැනකට සැපැතියෝ
වීරො භවෙ සත්ත යුගං පුනෙතී, යස්මිං කුලෙ ජායති භුරිපඤ්ඤෙ,
මඤ්ඤමහං සක්කති දෙවදෙවො, තායාභිජාතො මුනි සච්චමානො
පවුලක මහ පැනැති විරුවකු උපන්විට
හත්මුතු පරපුරක් යෙයි පිරිසිදු බවට
හැකිවේයයි සිතමි දෙවි දෙවි වූ ඔබට
ගැළපෙයි එයින් ඔබ සත්‍යය යන නමට
සුද්ධොදනො නාම පිතා මහෙසිනො, බුද්ධස්ස මාතා පන මාය නාමා,
යා බොධි සත්තං පරිහරිය කුච්ඡිනා, කායස්ස භෙදා තිදිවම්හි මොදතී
ඔබගේ පියතුමා සුදොවුන් නම් වේය
ඔබගේ මව්තොමෝ මායා නම් වේය
බෝසත් කුසදරා සිට ඈ මියැදේය
ඉන්පසු තුටුවෙමින් දෙව්ලොව වැජඹේය
සාගොතමී කාලකතා ඉතොචුතා, දිබ්බෙහි කාමෙහි සමංගිභූතා,
යා මොදතී කාම ගුණෙහි පඤ්චගි, පරිවාරිතා දෙවගණෙහි තෙහිතෙ
ඒ ගෝතමිය කලුරියකොට මින් චුතව
දෙව්ලොව කම් සැපෙහි හැම අඟකින් යුතුව
පස්කම් ගුණෙන් ඈ දැන් මොනවට තුටුව
සැප විඳිනීය දෙව්ගණ පිරිවර ඇතුව
උපකාර වූ මුලාශ්‍ර
සූත්‍ර අටුවාව සන්තිකෙනිදානකථා කුදුගත් සඟිය අටුවාව අපදාන අටුවාව ග්‍රන්ථාරම්භ කථා
සූත්‍ර අටුවාව. කාළුදායි ථේර අපදාන වර්ණනාව කුදුගත් සඟිය අටුවා වඅපදාන අටුවාව ථේර අපදාන. කුණ්ඩධාන වර්‍ගය