අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 317 (සන්තිකේ නිධානය)
උරුවේලකාශ්‍යප ජටිල දමනය 08
ක්‍රම ක්‍රමයෙන් කාලය ගතවීමෙන් පසු දැන් සීත කාලයත් එළඹිලා. දැඩි සිතය තදින්ම පවතින හේමන්තඍතුව එළඹෙන්නේ නවම් සහ මැදින් මාසවල. ජටිලයෝ මෙම දෙ මස අතර රාත්‍රීන්හි හිම වැටෙන කාලයෙහි නේරඤ්ජරානදියෙහි පැන් පහසුවන්නේ චාරිත්‍රයක් හැටියට වෙන්නට ඇති. ඔවුන් මෙදින රාත්‍රියේත් දියනාමින් දියෙහි කිමෙදෙමින් සුවිශේෂ වතක යෙදිලා.
එයත් යම් ආකාරයකින් ශරීරයට දුක් දීමක් වෙන්නට ඇති. නැත්නම් හිමවැටෙන රාත්‍රියක නදියකට දියනෑමට බසින්නේ කවුද? හැබැයි මේ අය එලෙස මහා සීතලේ දියෙහි ගිලුනට ගොඩට පැමිණිවිට ශරීරය උණුසුම් කරගන්න ගිනි කබල් තිබුනේ නැහැ. අනෙක හිම වැටෙන මොහොතක තෙත බරියන් වුන දර ඉතු කෝටු කෑලි කොහොමද පත්තු කරන්නේ. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙම අක්ඥාන ක්‍රියාවත් දැක්කා. උන්වහන්සේ ඔවුන්ව මුදවා ගැනීමට තවත් ප්‍රාතිහාර්යයක් පෑවා. ඒ තමයි ඔවුන් වෙනුවෙන් ගිනිකබල් මැවීම. ඒ වෙලාවේ ඔවුන් දිය නාමින් දියෙහි ගිලෙමින් එම වත පුරමින් සිටියේ. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඒ ජටිලයෝ ගොඩ ට එන්නේ යම් තැනකද ඒ තැන්වල ඔවුනට ගිනි තැපීම සඳහා මහා විශාල ගිනිකබල් එකක් නෙවෙයි පන්සියයක්ම මැවුවා. මම හිතන්නේ ඒ ප්‍රදේශයම උණුසුම් වෙන්නට ඇති. ජටිලයෝ ගැහි ගැහී වතුරෙන් උඩට ආවේ විශ්මයෙන්. මොන අශ්චර්යක්ද? හැම තැනම ගිනි කබල්. ඔවුන් අතරින් ඉක්මනින් දුවගෙන අවේ උරුවෙලකස්සප. ඔහුත් තුෂ්නිම්භූතව ඒ දෙස බලා සිටියා. බලාසිට ඒ දෙසට පැමිණ උණුසුම් වන අතර මෙහෙම සිතන්නට වුණා .
යම්හෙයකින් මේ ගිනි කබල් මැවුනේ නම් එය නිසැක ව ම මහාශ්‍රමණයාගේ ඍද්ධ්‍යනුභාවයක් විය යුතුයි. . එහෙත් යමෙකුගේ අනුභාවයෙන් එපමණ බොහෝ ගිනි කබල් මැවුනේ ද, ඒ මහාශ්‍රමණ තෙමේ මහත් ඍද්ධි ඇත්තේ ම ය. මහත් අනුභාව ඇත්තේ ම ය. එහෙත් මා මෙන් රහත් නො වේ මැය ”
දැන්නම් ඔබගේත් ඉවසීමේ සීමාවත් ඉක්මයන බව මට හොඳටම දැනෙනවා.. මටත් එහෙමයි. එහෙත් බුදුපියාණන් වහන්සේ වෙහෙසට පත්වුනත් තවමත් නිහඬව මහත් අනුකම්පාවෙන් ඔවුන් වෙනුවෙන්ම එහි වැඩ සිටියා.
දැන්නම් ඔබගේත් ඉවසීමේ සීමාවත් ඉක්මයන බව මට හොඳටම දැනෙනවා.. මටත් එහෙමයි. එහෙත් බුදුපියාණන් වහන්සේ වෙහෙසට පත්වුනත් තවමත් නිහඬව මහත් අනුකම්පාවෙන් ඔවුන් වෙනුවෙන්ම එහි වැඩ සිටියා.
සාමාන්‍යයෙන් ශීත ඉර්තුව පටන් ගන්නට පෙරත් ශීත ඉර්තුව අවසන් වන විටත් වැසි වැටෙනවා. එදත් හදිසියේම දාරානිපාත වැස්සක් ඇද හැලුණ. නොනවත්වා දිගින් දිගටම වහිනවා. එයින් මුළු ජනපදයම යටකරමින් මහත් ජලගැල්මක් හට ගත්ත. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසූ පෙදෙසත් වැසි දියෙන් යට වුනා. ජල මට්ටම ක්‍රමක්‍රමයෙන් ඉහළ යනවා. එවිට භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙහෙම සිතක් පහළවුනා එනම් “මම හාත්පස දිය ඉවත් කොට මැද රජසින් ගැවසී ගත් බිම සක්මන් කරන්නෙම් නම් යෙහෙකැ” යි යනුවෙන්. උන්වහන්සේ එලෙස සිතුවා පමණයි උන්වහන්සේ වැඩ සිටි පෙදෙසේ දිය ඉවත්වෙන්නට පටන්ගත්තා. හරියටම උන්වහන්සේව මැදිකරලා අහස උසට වතුරෙන්ම බැම්මක් බැඳලා වගේ. බුදුවරයෙකුගේ මහිමය. දැන් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ හාත්පස දිය ඉවත් කොට මැද රජසින් ගැවසී ගත් බිම සක්මන් කරනවා.
එවෙලෙහි තමයි රුවේලකාශ්‍යපජටිල තාපසයාට භාග්‍යවතුන් වහන්සේව මතක් වුනේ. ඔහු “මහාශ්‍රමණතෙමේ දියෙන් ගසා ගෙණ යන ලද්දේ නො වේවා” යි යැයි සිතමින් යාත්‍රාවකින් බොහෝ ජටිලයන් සමග භාග්‍යවතුන් වහන්සේ හුන් පෙදෙසට යන්නට වුණා. එවෙලෙහි ඔහුට හාත්පස දිය ඉවත් කොට මැද රජසින් ගැවසී ගත් බිම සක්මන් කරන්නා වූ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ දක්නට ලැබුණා. දැක “මහාශ්‍රමණය, මෙහි නුඹවහන්සේ සිටින සේක් ද?”යි හඬ නගිමින් අසා සිටියා. එවිට එක්වරම “කාශ්‍යපය, මේ මම මෙහි වෙමි” යි උන්වහන්සේ අහසට නැඟ ඔවුන් පැමිණි නැවෙහි වැඩ සිටියා. පුදුම ප්‍රාතිහාර්යයක්. මහා ජලකඳ මැද්දේ වූ රික්තයක වැඩ සිටි බුදුපියාණන් වහන්සේ මොහොතකින් දැන් ඔවුන් සිටින නැව මත. ඔහුට නැවතත් මෙහෙම සිතිවිල්ලක් පහලවුනා. “යමකු සිටි තැනක් ජලය පවා මැඩලන්නේ ද, ඒ මහාශ්‍රමණ තෙමේ මහත් ඍද්ධි ඇත්තේ ම වේ. මහත් අනුභාව ඇත්තේ ම වේ. එහෙත් මා මෙන් රහත් නො වේ මැ” ය.
හැබැයි මෙවර නම් භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ තීරණයෙහි වෙනසක් වුණා. භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙහෙම සිතිවිල්ලක් පහළවුනා . එනම් “බොහෝ කලක් ම මේ හිස් පුරුෂයාහට ‘මහාශ්‍රමණතෙමේ මහත් ඍද්ධි ඇත්තේ ම ය. මහත් අනුභාව ඇත්තේ ම ය. එසේ නමුත් මා මෙන් රහත් නො වේ මැ’ යි මෙසේ අදහස් වන්නේ ය. මම මේ ජටිලයා සංවේගයට පමුණුවන්නෙම් නම් යෙහෙකැ” යි යනුවෙනි. ඉන්පසු භාග්‍යවතුන් වහන්සේ උරුවේලකාශ්‍යපජටිලයාහට “කාශ්‍යපය, තෝ රහත් නො වෙහි ම ය. රහත්මගට නො පැමිණියෙහි ම ය. තෝ, යම් ප්‍රතිපදාවකින් රහත් හෝ වන්නෙහි ද, රහත්මගට හෝ පැමිණෙහි ද, ඔබට ඒ ප්‍රතිපදාවත් නැතැ” යි වදාරනු ලැබුවා. ඒ කියන්නේ රහත් තියා අඩුම වශයෙන් ඒ මාර්ගයටවත් ඇවිත් නැහැ කියලා. ඒ වචන ටික උරුවේලකාශ්‍යපගේ සිතට තදින්ම කා වැදුනා. ඔහු තැති ගත්තා. ලැජ්ජාවටට පත්වෙන්නටත් ඇති. උරුවේලකාශ්‍යපජටිල තවුසා භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ පාමුල හිසින් වැටී භාග්‍යවතුන් වහන්සේට “ස්වාමීනි, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙත පැවිදිබව ලබන්නෙමි. උපසම්පදාව ලබන්නෙමි” යි කියා සිටියා. එලෙස කී පමණින්ම උන්වහන්සේ ඔහුට පැවිද්ද දුන්නේ නැහැ. ප්‍රථමයෙන් තම ගෝලබාලයන්ට නැතිනම් පිරිවරට දන්වා ඒ අයගෙත් තීරණය ගෙන එන්නට කිවා. ඒ මෙලෙසින්, “කාශ්‍යපය, තෝ පන්සියයක් ජටිලයන්ට නායක වෙහි. තම ලබ්ධිය ගන්වන්නෙහි. අග්‍ර වෙහි. ප්‍රමුඛ වෙහි. ආචාර්‍ය්‍ය වෙහි. එහෙයින් පළමු කොට ඒ අතැවැසිජටිලයන් ද කියව. එවිට ඔහු යම් සේ සිතන්නාහු ද එසේ කරන්නාහු ය” යි, වදාරනු ලැබුවා. අනේ ඔහු නිහඬවම හිස සැලුවා. නැවතත් තමන්ගේ පිරිවර හමුවෙන්නට ගොසින් නැවත එන්නට බුදුපියාණන් වහන්සේගෙන් සමුගත්තා.
විනයපිටක/මහාවග‍්ගපාළියා/මහාක‍්ඛන්‍ධකං/ආදිත්තපරියාය/උරුවෙල්පෙළහර