අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 279 (සන්තිකේ නිධානය)
ප්‍රථම මාර්ගඵලලාභී කොණ්ඩඤ්ඤ මහරහතන් වහන්සේ පිළිබඳව ඔබ නොදත් කරුණු 04
බුද්‍ධානුබුද්‍ධ නම් වූ කොණ්ඩඤ්ඤ මහරහතන් වහන්සේ
නාගදත්ත දිව්‍ය පුත්‍රයාගේ දානය
කෛලාස පර්වතයෙහි නාගදත්ත නම් දිව්‍ය පුත්‍රයෙක් වාසය කරනු ලබනවා. තෙරුන් වහන්සේ කලින් කල ඔහුගේ විමන් දොරටුව වෙත යන්නට පුරුදු වෙලා සිටියා. එවිට ඒ දිව්‍ය පුත්‍රයා විසින් අළුත් ගිතෙල්, නෙළුම් රේණු පැණි සුණු සහිත දිය මඳ කිරිබතින් පාත්‍රය පුරවා දෙනු ලබනවා. සමහරවිට උන්වහන්සේට ජීවිකාව පවත්වාගැනීමට අවශ්‍ය ලුණු ප්‍රමාණය ලැබෙන්නට ඇත්තේ ඒ මාර්ගයෙන් කියලා මට හිතෙනවා. මෙම දිව්‍ය පුත්‍රයාගේ අනුග්‍රහය ලැබීමටත් අතීත භවයන්හි උන්වහන්සේ විසින් කරගනු ලැබූ මහත් වූ කුසල කර්මයක් තියෙනව. ඒ තමයි කාශ්‍යප බුදුන් සමයෙහි වර්ෂ විසි දහසක් ම සුවඳ ගිතෙලින් යුත් කිරි සලාකයක් බුදුන්ට පුජා කිරීම. ඒ කුසල කර්මයේ බලයෙන් අවසාන් අත්භවයේදීත් මෙම අනුග්‍රය ලැබුන බව සඳහන්.
කොණ්ඩඤ්ඤ මහරහතන් වහන්සේ විසින් ආයු සංස්කාර අත හැරීමට තීරණය කිරීම.
මෙසේ කොණ්ඩඤ්ඤ මහරහතන් වහන්සේ දොළොස් වසක් වාසය කොට තමාගේ ආයු සංස්කාරය බලන සේක් ආයුෂ ගෙවී ගිය බැව් දැන කොතැන පිරිනිවන් පානෙම් දැයි සිතන්නට වුනා. එවිට “ඇතුන් විසින් මා හට දොළොස් වසරක් උපස්ථාන කරමින් දුෂ්කර දෙයක් කරන ලදී. බුදුන් වහන්සේ ලවා අනු දන්වාගෙන ඔවුන් සමීපයෙහි පිරිනිවන් පානෙමි” යි අහසින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමීපයට පැමිණිය.
සමහරු තෙරුන් වහන්සේ දන්නවා. දොළොස් වසක්ම මිනිස් ප්‍රජාවෙන් ඈත්වී සිටි බැවින් සමහරු උන්වහන්සේව නොදැන සිටියා. ඒ කාලය තුල සාසනයට එක වූ මිනිස් ප්‍රජාව එමටයි. එහි දී තෙරුන් වහන්සේ මෙසේ සිතූවා.
“යමෙක් මා නො හඳුනන්නාහු ද ඔවුහු “බුදුන් වහන්සේ සමග පිළිසඳරෙහි යෙදෙන සුදු හිස කෙස් ඇති, වක ගැසුණු, ගොණැස්සක් මෙන් නැමුණු මේ මහල්ලා කවරෙක් දැයි සිතා සිත දූෂණය කරගන්නාහු ය. ඔවුහු අපාය පුරවන්නෝ වෙත්. යමෙක් මා දනිත් ද ඔවුහු දසදහසක් සක්වළ බුදුන් වහන්සේ මෙන් ප්‍රසිද්ධ මහාශ්‍රාවකයන් වහන්සේයි සිතා සිත පහදා ගත්තාහු ය, ඔවුහු දෙව් ලෝ යන්නාහු වෙත්’ සත්වයන්ගේ අපා මග වසා දෙව් ලෝ මග අරවමින් නම ඇස්සවීම කරවයි.
කොණ්ඩඤ්ඤ මහරහතන් වහන්සේ අවසාන වතාවට බුදුරජාණන් වහන්සේ බැහැදැකීම.
ඉන්පසු ආයුෂ්මත් අඤඤාකොණ්ඩඤඤ මහරහතන් වහන්සේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනෙකද එතැනට අහසින් පැමිණියා. පැමිණ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පා මුල සිරසින් වැටී මුවින් පා සිඹීමද අතින් පිරිමැදීමද කරන්නට වුනේ බලවත් වූ ශ්‍රද්ධාවෙන්. ඒ අවසාන හමුවීමයි. භවත් ගෞතමයන් වහන්ස, මම කොණ්ඩඤඤ වෙමි. භවත් සුගතයන් වහන්ස, මම කොණ්ඩඤඤ වෙමියි, නමද ප්‍රකාශ කරන්නට වුනා.
වඞ්ගීස ස්ථවිරයන් වහන්සේ කල වර්ණනාව
එවිට එහි වැඩ සිටි ආයුෂ්මත් වඞ්ගීස ස්ථවිරයන්ට මෙබඳු අදහසෙක් පහල වුනේ කොණ්ඩඤඤ මහරහතන් වහන්සේගේ අධිස්ථානය නිසා වෙන්න ඇති. “ආයුෂ්මත් අඤඤාකොණ්ඩඤඤ ස්ථවිරතෙම බොහෝ කලෙකින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනෙකද එතැනට පැමිණියා. පැමිණ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පා මුල හිසින් වැටී මුවින් පා සිඹීමද අතින් පිරිමැදීමද කෙරෙයි. භාග්‍යවතුන් වහන්ස, මම කොණ්ඩඤඤ වෙමි. සුගතයන් වහන්ස, මම කොණ්ඩඤඤ වෙමි, කියා නමද ප්‍රකාශ කරයි. මම ආයුෂ්මත් අඤඤාකොණ්ඩඤඤ තෙරුන් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ හමුයෙහිදී සුදුසු ගාථායෙන් ප්‍රශංසා කරන්නෙම් නම් ඉතා මැනව” යි කියා සිතන්නට වුනා. ඉන්පසු ආයුෂ්මත් වඞ්ගීස ස්ථවිරතෙම අස්නෙන් නැගිට සිව්ර ඒකාංශකොට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙත ඇඳිලි බැඳ මෙසේ කියන්නට වුනා.
“භාග්‍යවතුන් වහන්ස, මට යම් අදහසක් පහලවුනා. සුගතයන් වහන්ස, මට යම් අදහසක් පහලවුනා.”
එවිට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ “වඞ්ගීසය, තට ඒ වැටහේවා” යි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වදාරනු ලැබුවේ කොණ්ඩඤඤ මහරහතන් වහන්සේගේ අදහස දැනගෙන වෙන්නට ඇති. හරිම ලස්සන සිදුවීම්.
ඒ අවසරය ලත් සැණින් ආයුෂ්මත් වඞ්ගීස ස්ථවිරතෙම, ආයුෂ්මත් අඤඤාකොණ්ඩඤ්ඤ ස්ථවිරයන් හට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ හමුයෙහිදී සුදුසු ගාථාවලින් ප්‍රශංසා කළා.
බුද්‍ධානුබුද්‍ධ නම් වූ කොණ්ඩඤ්ඤ මහරහතන් වහන්සේ
“බුද්‍ධානුබුද්‍ධවූ, තියුණු වීර්‍ය්‍ය ඇති, ඒ කොණ්ඩඤ්ඤ ස්ථවිරතෙම සැප විහරණ ඇති, චිත්තවිවේකයන් නිතර ලබන්නේ වෙයි.
“ශාස්තෘශාසනකාරීවූ ශ්‍රාවකයකු විසින් යම් මාර්‍ග ඵලාවබෝධයක් වෙත පැමිණිය යුතුද, අප්‍රමාදීව හික්මෙන ඒ කොණ්ඩඤ්ඤ තෙරුන් විසින් ඒ සියලු මාර්‍ගඵලාවබෝධයන් වෙත පැමිණෙනලදී.
“මහානුභාව ඇති, ත්‍රිවිද්‍යාලාභී, සිත පිළිබඳ සියලු දේ දැනුමෙහි දක්‍ෂවූ, බුදුන් විසින් දුන් ධර්‍ම දායාද ඇති, කොණ්ඩඤ්ඤ ස්ථවිරතෙම ශාස්තෲන් වහන්සේගේ සිරි පා වඳී.”
බුදුන් වහන්සේ පළමු ව සත්‍ය සතර අවබෝධ කළ සේක. පසු ව මේ තෙරුන් වහන්සේ ය. එහෙයින් “බුද්ධානුබුද්ධෝ” (බුද්ධ අනුබුද්ධ) යි කියනු ලබනවා. එවන් ශ්‍රේෂ්ඨ බුද්ධශ්‍රාවකයෙකුගේ පැතුම මෙලෙස ඉස්ඨ කිරීමට වඞ්ගීස ස්ථවිරයන් වහන්සේ මෙලෙස ඉදිරිපත්වුනා. එනම් නොදන්නා අය හට උන්වහන්සේව හඳුන්වා දීමටයි.
කොණ්ඩඤ්ඤ මහරහතන් වහන්සේ බුදුන් ඇතුළු ආර්ය මහා සංඝ රත්නයෙන් සමුගැනීම.
මෙම වර්ණනාව අවසානයේ පිරිස සංසුන් වෙන්නට වුනා. හැමෝම මවිතයෙන් සහ අප්‍රමාණ ගෞරවයෙන් වයෝවුර්ධ තෙරුන් වහන්සේ දෙස බලා සිටියා. පිරිස සංසුන් වූ බැව් දැනගත් කොණ්ඩඤ්ඤ මහරහතන් වහන්සේ බුදුන් වහන්සේ සමග පිළිසඳර කථා පවත්වා “ස්වාමීනි, මාගේ ආයුසංස්කාරය ගෙවී ගොසිනි. පිරිනිවන් පාන්නෙමි. පරිනිර්වාණ කාලය අනුදැන වදාළ මැනවි.” ආයාචනය කොට සිටියා.
“කොණ්ඩඤ්ඤයනි, කොතැන පිරිනිවන් පාන්නෙහි ද?”
“ස්වාමීනි, මාගේ උපස්ථායකයන් වන ඇතුන් විසින් දුෂ්කර කාර්යයක් කරන ලද්දේ ය; ඔවුන් සමීපයෙහි ය” බුදුන් වහන්සේ එය අනුදැන වදාරනු ලැබුවා.
තෙරුන් වහන්සේ බුදුන් පැදකුණු කොට “ස්වාමීනි, ඒ මාගේ පෙර වූ පළමු දැක්ම යි, දැන් අවසාන දැකීම යි” මහජනයා වැළපෙද්දී බුදුන් වහන්සේ වැඳ පිටත් ව දොරටුවෙහි සිටිමින්, මෙලෙස අවසාන අවවාදය කරනු ලැබුවා. ඒ කොණ්ඩඤ්ඤ මහරහතන් වහන්සේගේ මුවින් අවසන් වතාවට මේ වාතලයට මුසු වුනු වචන කිහිපයයි.
“ශෝක නො කරව්, නො වැළපෙව්, බුදුන් වහන්සේ ලා වැඩ සිටියා හෝ බුද්ධ ශ්‍රාවකයන් වැඩ සිටියා හෝ වේවා උපන් සංස්කාරයෝ නො බිඳෙන්නාහු නම් නො වෙත්” යි පවසා මහජනයාට අවවාද කොට මහා ජනයා බලා සිටියදී ම අහසට නැග අතුරුදන් වී මන්දාකිනී විල අසලින් මතු වුනා.
උපකාරක ග්‍රන්ථ
සංයුත්තනිකාය » සගාථාවග්ගපාළි » වඞ්ගීසසංයුත්තං » කොණ්ඩඤ්ඤ සූත්‍රය සහ අට්ඨ කතාව,
ඛුද්දකනිකාය » ථෙරගාථාපාළි » සොළසකනිපාතො » අඤ්ඤාසිකොණ්ඩඤ්ඤත්ථෙරගාථාව සහ අටුවාව
ඛුද්දකනිකාය » අපදානපාළි-1 » බුද්ධවග්ගො » අඤ්ඤාසිකොණ්ඩඤ්ඤත්ථෙරඅපදානය
අඞ්ගුත්තරනිකාය » එකකනිපාතපාළි » එතදග්ගවග්ගය » අඤ්ඤාකොණ්ඩඤ්ඤ එතදග්ග සූත්‍රය සහ එහි අටුවාව