අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 262 (සන්තිකේ නිධානය)
සත්සතිය 05
බුද්ධත්වයෙන් පසු ප්‍රථමයෙන්ම බුදුන් දුටු එහෙත් නිවන් නුදුටු බ්‍රාහ්මණයා
හරිම පුදුමයි. සමහරවිට අපට අහම්බෙන් හෝ දෝතටම ලැබෙන වාසනාව අප නොදැනුවත්වම අතහැරී යන හැටි. සමහරවිට අපහට වටිනා කල්‍යාණ මිත්‍ර ඇසුර අහිමිවෙන්නේ අපේ මනාන්නය නිසාමයි. මේ කියන්න යන කතාවත් එහෙමයි. බුදුවීමෙන් පසු බුදුන්වෙත පැමිණිමට වාසනාව ලත් මිහිපිට විසූ ප්‍රථම පුද්ගලයාට අහිමි වුනේ ලොව යම් පුද්ගලයෙකුට අහිමිවිය හැකි වටිනාම දේ. එනම් බුද්ධත්වයෙන් පසු පළමු දර්මදේශණාව පමණක් නෙවයි සසර දුකෙන් එතෙර වීමට තියෙන නිවනත් කල්ප කාලාන්තරයකට පස්සේ ඔහුගේ අත ළඟටම ඇවිදින් අහිමි වී ගියා. සමහරවිට ඔහු මබද මාද විය හැකි මෙන්ම ඔබත් මමත් අතරේ මේ මොහොතේද සිටිය හැකියි. ඒ කථාවපිලිබඳ බොහෝ කරුණු සුත්‍ර පිටකයේ නැතත් අට්ඨ කථාවකියවීමෙන් සුළු කරුණු ටිකක් සොයාගත හැකි වුණා.
අජපාල නුගරුක වෙත පැමිණීම
බුදු වීමෙන් මෙලෙස මසක් ගත වුණා. මින් පෙර සඳහන් කල පරිදී මසක් ම බෝ මැඩ අසළ විසූ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඉන් නික්ම අජපාල නුග රුක කරා වැඩම කොට ඒ මුලැ සතියක් විමුක්ති සුඛය විඳිමින් සිටියා. අජපාල යන්නෙහි තේරුම එම නුග රුක සහ එම පරිසරය සම්බන්ධ විස්තර අටුවා ආචාරීන් වහන්සේලා මෙලෙස සඳහන් කොට තිබෙනවා.
අජපාල නිග්‍රෝධ නාමයෙහි තේරුම (උදානට්ඨකතා – සිවුවැනි සුත්‍ර වර්ණනාව)
සිව්වැනි උදානයෙහි අජපාල නිග්‍රෝධෙ යනු එළුවන් රකින්නෝ එහි ගොස් නුග රුක් සෙවනෙහි හිඳිති.එහෙයින් අජපාල නිග්‍රෝධ නාමය ඇතිවිය.ඇතැමෙක් වේදය සජ්ඣායනා කරන්නට අසමර්ථ වූ මහලු බමුණෝ එහි ප්‍රකාර පරික්ෂේප වලින් යුක්ත වූ නිවෙස් සාදාගෙන සියල්ලෝම එහි විසූ බැවින් අජපාල නිග්‍රෝධ යන නාමය විය. එහි මේ වචනාර්ථය යි. න ජපනතී ති (ජප නොකරත්) අජපා නම් වේ.මන්ත්‍ර සජ්ඣායනා නොකරන්නෝ යි අර්ථය යි .අජපා අය ඇලෙන රුචි කරන නිවාස මෙහි ඇති නිසා අජපාල යයි සමහරු කියති. යම් ලෙසකින් මධ්‍යහන සමයෙහි ඒ රුක් වෙත පැමිණි එළුවන් තමන්ගේ සෙවනැල්ලෙන් පාලනය කරයිද රකීද එබැවින් අජපාල නම් නාමය ආරෝපණය විය යැයි වෙනත් කෙනෙක් කියති .
අජපාල නුගරුක වෙත පැමිණීම
භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙලෙස අජපාල නුග රුක කරා වැඩැ ඒ මුලැ සතියක් විමුක්ති සුඛය විඳිමින් සිටින අතරතුර “උන් වහන්සේ පල සමවතින් නැඟී සිටි යම් වේලාවෙක මානයෙන් දැඩි වූ, අනුන් හෙලා දක්වා සුලු එක්තරා බමුණෙක් එහි පැමිණිය. පැමිණ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමග සතුටු සාමිචියේ යෙදුණා. සතුටු විය යුතු සිහිකටයුතු කථාව කොට නිමවා එකත් පසෙක සිටියාවූ ඒ බ්‍රාහ්මණයා භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙසේ පවසා සිටියා.
බුදුන්ගෙන් ඇසු ප්‍රථම ප්‍රශ්ණය
ඒ “භගවත් ගෞතමයන් වහන්ස කරුණු කීයකින් බ්‍රාහ්මණයෙක් වේද? කෙනෙකු බමුණකු කරණ ධර්මයෝ කවරහුද?” යනුවෙන් .
ඉන්පසු භාග්‍යවතුන්වහන්සේ මේ කාරණය අසා ඒ වේලාවෙහි මේ ප්‍රීතිවාක්‍යය ප්‍රකාශ කරනු ලැබුවා.
‘පවු දුරුකළ මානාහංකාරයෙන් අනුන් හෙලා නොදක්නා කෙලෙස් කසට නැති, කෙලෙසුන් කෙරෙන් සිත රැකගත්, සතර
මග නුවණින් නිවන් කරා පැමිණි මාර්ග බ්‍රහ්මචර්යය වැසනිමවූ යමෙක් වේද, හේ සැබෑ බ්‍රාහ්මණයා නම් වේ. ලොව කිසි අරමුණකුත් රාගාදී වශයෙන් නොගන්නා හෙතෙම තමා බමුණෙකැයි කියානම් ඒ කරුණු සහිතය.”
දැන් ඔබට මෙයින් ප්‍රශ්ණ කිහිපයක් පැන නැගෙයි. එනම් ඔහු කෙලෙසද ගෞතමයන් වහන්ස කියා ආමන්ත්‍රණය කලේ කියලා. දෙවැන්න ඇයි බුදුරජාණන් වහන්සේ ඔහුට දීර්ඝ ධර්ම දේශනයක් නොකළේ කියලා. එයට පිළිතුරද අට්ඨකතාවෙහි මෙලෙස සඳහන් වෙනවා. උදානට්ඨකතා – සිවුවැනි සුත්‍ර වර්ණනාව
කෙසේ නම් මේ බ්‍රාහ්මනයා මේ අවස්ථාවෙහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ගෝත්‍රය දැනගත්තේද ? එය මේ අවස්ථාවෙහි පමණක් නොවේ, සය මසක් ප්‍රධන් වීර්යය කරණ සමයෙහි උපස්ථායක පස්වග මහණුන් සමග හැසිරෙන කල්හිත් ඊට පසු ඒ වෘතය අත්හැර උරුවෙලා වෙහි සේනානි ගම හුදෙකලාව පිඬු පිණිස හැසිරෙන කල්හිත් මේ බමුණා විසින් සම්මා සම්බුදුරජාණන්වහන්සේ දැක ඇත. කතාබහ ද කර ඇත. එබැවින් එම බමුණා පෙර පස්වග මහණුන් විසින් සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ගෝත්‍රය සිහිකරමින් ගෞතම යැයි ඇමැතීම අසා ඇත. එතැන් පටන් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් යයි සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ චන්ද්‍රයා මෙන් සූර්යයා මෙන් ප්‍රකට වූහ.ප්‍රසිද්ධ වූහ. ඔහු විසින් ඇසූ ප්‍රශ්නයේ සියල්ල දැන , ඒ බමුණාට ධර්මය දේශනා නොකළහ. කුමක් නිසාද? ධර්ම දේශනාවට සවන් නොදෙන බැවිනි. එසේ වුවත් මේ ගාථාව අසා ඒ බමුණාට සත්‍යය අවබෝධ නො වී ය. මෙසේ මේ උපක ආජීවකයාට බුද්ධගුණ ප්‍රකාශිත ධම්මචක්ක සූත්‍රය දේශනා කිරීමට පෙර සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් දේශනා කරන ලද කොටස ඇසූ තපස්සු භල්ලික යන්ට දෙසරණ ලැබීම මෙන් වාසනා සම්පත ම උපන්නේය. ශෛකෂභාවය (රහත් මඟ හැර ඉතිරි මාර්ගඵල) හෝ ධර්මය අවබෝධ වීමක් නොවීය. මේ වනාහි ධර්ම ස්වභාවයයි.
මෙලෙස බුදුන් වෙත ප්‍රථමයෙන්ම පැමිණ ප්‍රථම ප්‍රශ්ණය යොමුකෙරූ ඔහුහට මගඵල ද, නිවනද,ප්‍රථම ධර්ම දේශනයද, බුදුවීමෙන් පසු දෙන්නා වූ ප්‍රථම දානයද ගිලිහී ගියේ පින් මදිකමට වඩා අහංකාරය නිසාම වෙන්නට ඇති කියලයි මට හිතෙන්නේ. ඔබටද මටද එය ජීවිතයට හොඳ පාඩමක්.
උපකාරක ග්‍රන්ථ
ඛුද්දකනිකාය » උදානපාළි » බොධිවග්ගො » (අජපාල) නිග්‍රොධ සූත්‍රය – උදානට්ඨකතා – සිවුවැනි සුත්‍ර වර්ණනාව