අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ (අවිදුරේ නිධානය)212
අසිරිමත් බුදුගුණ වරුණ 05
උන්වහන්සේ මෙසේ “සුගත” නම් වූ සේක 01
හැඳින්වීම
මෙහි සුගත යනුවෙන් හඳුන්වන්නේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ සුන්දර ගමනය. එනම් දීපංකර බුදුපියාණන් වහන්සේගේ පාදමූලයේ පටන් බුද්ධගයා බෝධි මණ්ඩලය දක්වාම ශාන්තව සුන්දර ගමණින් වැඩියා වූ ඒ සුන්දර නිවන් මගෙහි සම්මුති ලෝකයට අයත් එදිනෙදා ජිවන රටාව තුල මෙන්ම පරමාර්ථ එසේත් නැතහොත් ලෝකෝත්තර භුමිය තුලත් උන්වහන්සේ විසින් අනුගමනය කල අසිරිමත් වැඩ පිළිවෙල හැඳින්වන සම්මුති නාමය “සුගත” නම් වනවා. මෙම සුගත ගුණය මැනවින් විස්තර කිරීම ලෞකික මෙන්ම ලෝකෝත්තර මාර්ගයේ ගමන් කරන සැමටම ඉතාමත් වැදගත් බව හැඟී ගියෙන් කොටස් දෙකකට විස්තර කිරීමට සිත්වුණා.
විශුද්ධි මාර්ගයේ සුගත ගුණය හඳුන්වා තිබු සැටි.
ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ
- ශෝභන ගමන් ඇති බැවින් ද
- සුන්දර තැනට ගිය බැවින් ද
- මනා කොටැ ගිය බැවින් ද
- මනා තෙපුල් ඇති බැවින් ද සුගත වන සේක.
- ගත නම් ගමන ය. භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ගත-ගමන ශෝභන ය, පරිශුද්ධ ය, නිරවද්‍ය යි ඒ ගත නම් – ගමන නම් කිම? ආර්‍ය්‍ය මාර්ගය යි. උන්වහන්සේ ආර්‍ය්‍යමාර්‍ග සංඛ්‍යාත ගතයෙන් නො ලැගෙමින් නිවන්දිගට ගිය සේක. එබඳු ශොභන ගමන් ඇති බැවින් උන්වහන්සේ සුගත ය.
- සුන්දර තැන නම් නිර්‍වාණය යි. ඒ නිර්‍වාණ සංඛ්‍යාත සුන්දර තැනට ගිය බැවින් ද උන්වහන්සේ සුගත ය.
- උන්වහන්සේ මනා කොටැ ගිය සේක. ඒ ඒ මාර්‍ගයෙන් ප්‍ර‍හීණ ක්ලේශයන් කරා පෙරලා නො ගිය සේක. එහෙයින් උන්වහන්සේ සුගත ය. කීයේ මැ යි – “සොතාපත්ති මග්ගෙන යෙ කිලෙසා පහිණා තෙ කිලෙසෙ න පුනෙති, න පච්චෙති, න පච්චා ගච්ඡතීති සුගතො. -පෙ- අරහත්ත මග්ගෙන යෙ කිලෙසා පහීණා තෙ කිලෙසෙ න පුනෙති, න පච්චෙති, න පච්චා ගච්ඡතීති සුගතො”යි. අර්‍ථ සුගම යි. තවද උන්වහන්සේ දීපංකරපාදමූලයෙහි පටන් බෝ මැඩ දක්වා සමත්‍රිංශත් පාරමී සංඛ්‍යාත සම්‍යක් ප්‍ර‍තිපත්තියෙන් මුළු ලොවට හිත සුව එළවමින් ශාස්වතඋච්ඡෙද වශයෙන් හෝ කාමසුඛ-අත්තකිලමථ වශයෙන් හෝ අන්තද්වයයට නො පැමිණ ගිය සේක. එබැවින් ද උන්වහන්සේ සුගත ය.
- උන්වහන්සේ මනා කොටැ ගදනය කරන සේක. කියන සේක යුතු තැන්හි යුතු වූ ම තෙපුල් තෙපලන සේක. එහෙයින් ද උන්වහන්සේ සුගත ය.
භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ සුන්දර තෙපුල් පැවසූ විලාසය.
‘තථාගතයන් වහන්සේ තමන් වහන්සේ දන්නා යම් වචනයෙක් අසත්‍ය ද, අනර්ථයෙන් යුක්ත ද, එද අනුනට අප්‍රිය ද, එබඳු වචන නො වදාරන සේක.
එසේම උන්වහන්සේ තමන් දන්නා යම් වචනයක් සත්‍ය ද, අනර්ථයෙන් යුක්ත ද, එද අනුනට අප්‍රිය ද එබඳු වචන ද නො වදාරන සේක.
එසේම උන්වහන්සේ යම් වචනයෙක් සත්‍ය ද, අර්‍ථයෙන් යුක්ත ද, එද අනුනට අප්‍රිය ද එබඳු වචන කීමෙහි කාලය දන්නා සේක. (අර්‍ථයෙක් වේ නම් අනුනට අප්‍රිය වුව ද සත්‍ය වචනය වදාරන සේකැ යි සේයි)
උන්වහන්සේ යම් වචනයෙක් අසත්‍ය නම් අනර්ථයෙන් යුක්ත නම් එය අනුනට ප්‍රිය වුව ද නො වදාරන සේක.
එසේම උන්වහන්සේ යම් වචනයෙක් සත්‍ය වුව ද අනර්ථයෙන් යුක්ත නම් එය අනුනට ප්‍රිය වුව ද නො වදාරන සේක.
එසේම උන්වහන්සේ යම් වචනයෙක් සත්‍ය ද අර්‍ථයෙන් යුක්ත ද එද අනුනට ප්‍රිය ද එබඳු වචන කීමෙහි කාලය දන්නා සේක. (කාලානුරූප වැ එබඳු වචන වදාරන සේකැ යි සේයි.)
මෙසේ මනා තෙපුල් ඇති බැවින් ද උන්වහන්සේ සුගත ය. (“සුගඳ’ය යි කිය යුතු තන්හි-නිරුක්ත නයයෙන් “සුගත” විය.)
උපකාරක ග්‍රන්ථ සහ මුලාශ්‍ර
විශුද්ධි මාර්ගය – බුද්ධානුස්මෘතිය –
බෝධිරාජ කුමාර සුත්‍රය ( සූත්‍ර පිටකය » මජ්ඣිම නිකාය » මජ්ඣිම පන්නාසකය » රාජ වර්ගය)