Ape Budu Hamuduruwo 264

අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 264 (සන්තිකේ නිධානය)

 

සත්සතිය 05 -03

බුදුන් හමුවේ නැවත නැවතත් පරාජය වී දොම්නසට පතු වූ මරුන්ගේ සහයට දියණියන් පැමිණීම.

මෙලෙස අප මහා බුදුපියාණන් වහන්සේ බුදුවීමෙන් පසුවත් මාරදේව පුත්‍රයාගේ අනේකවිධි බාධා හමුවේ පසුබට නොවෙමින් පස්වෙනි සතිය තවදුරටත් අජපල් නුග රුකමුල රැඳෙමින් ධර්මය මෙනෙහි කරමින් නිවන් සුව විඳිමින් වැඩ සිටිය. එසමයෙහි මාර දෙවි පුත් “මෙතෙක් කල් මොහුගේ සිදුරු සොයමින් ලුහු බැන්ඳේ වී නමුත් මොහුගේ කිසි දෝෂයක් නො දුටිමි. මොහු මගේ බලය ඉක්ම වූයේ”යැයි නො සතුටුව මහමග හිඳ කරුණු සොළසක් මුල් කොට බිම රේඛා සොළසක් අඳිනු ලබන්නට වුණා. ඒ කරුණු මෙසේ ජාතක අට්ඨ කතාවෙහි මෙලෙස සඳහන් වෙනවා.

  1. මම මොහු මෙන් දාන පාරමිතාව නො පිරුවෙමි. එම නිසා මම මොහු සමාන කෙනෙක් නො වීමි යි පළමු වැනි රේඛාව අඳිනු ලැබුවා. එලෙසම,
  2. මම මොහු මෙන් ශීල පාරමිතාව,
  3. නෛෂ්ක්‍ර‍ම්‍ය පාරමිතාව,
  4. ප්‍ර‍ඥා පාරමිතාව‍,
  5. වීරිය පාරමිතාව,
  6. ක්ෂාන්ති පාරමිතාව,
  7. සත්‍ය පාරමිතාව,
  8. අධිෂ්ඨාන පාරමිතාව,
  9. මෙත්තා පාරමිතාව,
  10. උපේක්ෂා යන පාරමිතා නො පිරුවෙමි. එම නිසා මම ඔහු හා සමාන නො වීමි.

ඒ සේ ම මම මොහු මෙන් අන්‍යයන්ට පොදු නො වූ

  1. ඉන්ද්‍රියපරෝපරියන්ත ඥාණය,
  2. ආසයානුසය ඥාණය,
  3. මහා කරුණා සමාපත්ති ඥාණය,
  4. යමක ප්‍රාතිහාර්ය ඥාණය,
  5. අනාවරණ ඥාණය,
  6. සබ්බඳුත ඥාණය ලැබීමට දශ පාරමිතාවත් නො පිරීමි. එම නිසා මම ඔහු හා සමාන නො වීමි යි, පිළිවෙලින් සොළොස් රේඛාව ද අඳිමින් සිටියා.

එවේලෙහි තන්හා, රති, රගා යන මාර දියණියෝ තිදෙන “අපගේ පියා පෙනෙන්ට නැත. ඔහු කොහි ගියේදැ යි” බලමින් සිටියදී, දොම්නසට පත් ව බිම ඉරි අඳිමින් සිටිනු දැක පියා ළගට ගොස් නො සතුටට කරුණු කාරණා විමසන්නට වුණා. එවිට මාර දේවපුත්‍රයා ඔවුනට මෙසේ පවසන්නට වුණා.

දියණියනි, මේ ශ්‍රමණ ගෞතමයෝ මගේ අණසක ඉක්මවා සිටිති. මෙතෙක් කල් ඔහු පසුපස ගිය මුත් ඔහුගේ කිසියම් හෝ වරදක් නුදුටිමි. එම නිසා දුකට පත්වීමි.

එසේ නම් පියාණෙනි, ඒ ගැන නො සිතන්න. අපි ඔහු නතු කොට ගෙන එන්නෙමි.

දියණිවරුනි, ඔහු කිසිවකුගේ වසගයට ගත නො හැකිය. මේ මහා පුරුෂයා නො සෙලවෙන සැදැහැයෙන් යුක්ත වූයේය. පියාණෙනි, අපි ගැහැනු වෙමු. දැන් ම අපි ඔහු කාමාශා පුඬුවෙන් බඳිනෙමු. ඒ ගැන ඔබ සැක නො සිතන්නැ යි, පවසා සනසා බුදුන්වහන්සේ සිටියේ යම් පෙදෙසකද එදෙසට පියමණින්නට වුණා.

උපකාරක ග්‍රන්ථ

ජාතකට්ඨ කතා

Ape Budu Hamuduruwo 263

අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 263 (සන්තිකේ නිධානය)

 

සත්සතිය 05 -02

මරහු ගේ දෝෂාරොපණයක් (තපොකම්ම සූත්‍රය)

අජපල් නුග රුක මුල වැඩ ඉන්නා භාග්‍යවතුන් වහන්සේට “අනර්ථ නිඃශ්‍රිත දුෂ්කර ක්‍රියායෙන් තමන් මිදී මැදුම් පිළිවෙතෙහි පිහිටා බුදු වූ බව කොතරම් යෙහෙක් දැ,යි සිතක් පහළවුනා. එවිට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වූ කල්පනාව දැනගත් මාර දේවපුත්‍රයා එහි පැමිණ,

“යම් තපසෙකින් සත්වයෝ පිරිසිදු වෙත්ද, එසේවූ ඒ දුෂ්කර ක්‍රියා තපසින් ඉවත්ව, අශුධවම හිඳ, ‘ශුද්‍ධයෙමි’ යි සිතන්නේහිය. ශුද්‍ධයට යන මග වරදවා ගත්තෙහිය.”එවිට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ පවිටු වසවත් මරු යයි දැන ඔහුට ගාථාවලින් මෙසේ වදාරනු ලැබුවා.

 ““යම්කිසි අමර තපසක් (ශරීරයට දුක් දීමෙහි යෙදීමක්) වේද, එය අවැඩම පිණිස පවතීයයි. වනයෙහි රිටි පලුපත් ගෙන නැවක් පදවන්නට තැත් කිරීමක් මෙන් සියලු අනර්‍ථය ගෙන දෙන්නේයයි දැන, “ශීල – සමාධි – පුඥා යන මාර්‍ගය සත්‍යාවබෝධය පිණිස වඩා පරම ශුද්‍ධිය (රහත් බව) අත්පත් කෙළෙමි. මරුව, තෝ පැරදුනෙහිය.” යි වදාරනු ලැබුවා. එවිට මාර තෙම “බුදු රජු තමා හැඳින ගත්තේ යැයි දැනැ දොම්නසින් එසැණින්ම අතුරුදහන් වුණා.

මරහු විශාල ඇත්රාජයෙකුගේ වෙසක් මවා බුදුරදුන් බිය කරන්නට කළ උත්සාය – (නාග සූත්‍රය)

එක් දිනක් රෑ දැඩි කළුවරයෙහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අජපල් රුක අසළ සක්මන් කෙළවරැ ගල් පුවරුයෙහි වැඩ සිටියා. මඳින් මඳ වැහි පොද ද වැටෙමින් පැවතියා. ඒ වෙලේ දෙවමාරපුත්‍ර තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේට බිය ගන්වන අදහසින් විශාල ඇත්රාජයෙකුගේ වෙසක් මවා ගත්තා. ඒ ඇත් රාජයාගේ හිස මහ කළුගලක් වගෙයි. දත් පිරිසිදු රිදී මෙන් සුදුය. හොඬ මහ නගුලිසක් පමණ විශාල ය.

 භාග්‍යවතුන් වහන්සේ “මේ මාරයා”යි දැන “දීර්ඝ කාලයක් ම ප්‍රිය අප්‍රිය අනේක ප්‍රකාර වෙස් ගෙන නොයෙක් වර මා වෙත ආයෙහි ය. ලාමකය, මේ යුෂ්මතාගේ බිය ගැන්වීමේ ව්‍යාපාරයෙන් වැඩෙක් නැතැයි වදාරනු ලැබුවා. එ විට මාර තෙම “බුදු රජහු මා හැඳින ගත්තෝ” යි සිතා දොම්නසින් එහි ම අතුරු දහන් ව ගියා.

නොයෙක් ආකාර වූ පියකරු බියකරු වෙස් මවමින් බුදුන් බියගැන්වීම. (සුභ සූත්‍රය)

තවත් වරෙකැ මාර තෙම අඳුරු වේලායෙහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේට බිය ඇතිකරන අදහසින් කුදු මහත් ශුභාශුභ වෙසින් පෙනෙන්නට විය. එ විටැ ද පළමු සේ ම වදාරා, “මාරය, කයින් වචසින් මනසින් සංවෘත වූවෝ යුෂ්මත්හුගේ වශගයට නො යෙත්, යුෂ්මත්හුගේ අත වැස්සෝ හෝ නො වෙත් යැ” යි වරනු ලැබුවා. එවිටත් පළමු සේ ම මාරයා ලජ්ජාවෙන් පළා ගියා.

උපකාරක ග්‍රන්ථ

සංයුත්තනිකාය » සගාථාවග්ගපාළි » මාරසංයුත්තං » පඨමවග්ගයෙහි » තපොකම්ම සූත්‍රය, නාග සූත්‍රය, සුභ සූත්‍රය

Ape Budu Hamuduruwo 262

අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 262 (සන්තිකේ නිධානය)

 

සත්සතිය 05

බුද්ධත්වයෙන් පසු ප්‍රථමයෙන්ම බුදුන් දුටු එහෙත් නිවන් නුදුටු බ්‍රාහ්මණයා

හරිම පුදුමයි. සමහරවිට අපට අහම්බෙන් හෝ දෝතටම ලැබෙන වාසනාව අප නොදැනුවත්වම අතහැරී යන හැටි. සමහරවිට අපහට වටිනා කල්‍යාණ මිත්‍ර ඇසුර අහිමිවෙන්නේ අපේ මනාන්නය නිසාමයි. මේ කියන්න යන කතාවත් එහෙමයි. බුදුවීමෙන් පසු බුදුන්වෙත පැමිණිමට වාසනාව ලත් මිහිපිට විසූ ප්‍රථම පුද්ගලයාට අහිමි වුනේ ලොව යම් පුද්ගලයෙකුට අහිමිවිය හැකි වටිනාම දේ. එනම් බුද්ධත්වයෙන් පසු පළමු දර්මදේශණාව පමණක් නෙවයි සසර දුකෙන් එතෙර වීමට තියෙන නිවනත් කල්ප කාලාන්තරයකට පස්සේ ඔහුගේ අත ළඟටම ඇවිදින් අහිමි වී ගියා. සමහරවිට ඔහු මබද මාද විය හැකි මෙන්ම ඔබත් මමත් අතරේ මේ මොහොතේද සිටිය හැකියි. ඒ කථාවපිලිබඳ බොහෝ කරුණු සුත්‍ර පිටකයේ නැතත් අට්ඨ කථාවකියවීමෙන් සුළු කරුණු ටිකක් සොයාගත හැකි වුණා.

අජපාල නුගරුක වෙත පැමිණීම

බුදු වීමෙන් මෙලෙස මසක් ගත වුණා. මින් පෙර සඳහන් කල පරිදී මසක් ම බෝ මැඩ අසළ විසූ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඉන් නික්ම අජපාල නුග රුක කරා වැඩම කොට ඒ මුලැ සතියක් විමුක්ති සුඛය විඳිමින් සිටියා. අජපාල යන්නෙහි තේරුම එම නුග රුක සහ එම පරිසරය සම්බන්ධ විස්තර අටුවා ආචාරීන් වහන්සේලා මෙලෙස සඳහන් කොට තිබෙනවා.

අජපාල නිග්‍රෝධ නාමයෙහි තේරුම (උදානට්ඨකතා – සිවුවැනි සුත්‍ර වර්ණනාව)

සිව්වැනි උදානයෙහි අජපාල නිග්‍රෝධෙ යනු එළුවන් රකින්නෝ එහි ගොස් නුග රුක් සෙවනෙහි හිඳිති.එහෙයින් අජපාල නිග්‍රෝධ නාමය ඇතිවිය.ඇතැමෙක් වේදය සජ්ඣායනා කරන්නට අසමර්ථ වූ මහලු බමුණෝ එහි ප්‍රකාර පරික්ෂේප වලින් යුක්ත වූ නිවෙස් සාදාගෙන සියල්ලෝම එහි විසූ බැවින් අජපාල නිග්‍රෝධ යන නාමය විය. එහි මේ වචනාර්ථය යි. න ජපනතී ති (ජප නොකරත්) අජපා නම් වේ.මන්ත්‍ර සජ්ඣායනා නොකරන්නෝ යි අර්ථය යි .අජපා අය ඇලෙන රුචි කරන නිවාස මෙහි ඇති නිසා අජපාල යයි සමහරු කියති. යම් ලෙසකින් මධ්‍යහන සමයෙහි ඒ රුක් වෙත පැමිණි එළුවන් තමන්ගේ සෙවනැල්ලෙන් පාලනය කරයිද රකීද එබැවින් අජපාල නම් නාමය ආරෝපණය විය යැයි වෙනත් කෙනෙක් කියති .

අජපාල නුගරුක වෙත පැමිණීම

 භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙලෙස අජපාල නුග රුක කරා වැඩැ ඒ මුලැ සතියක් විමුක්ති සුඛය විඳිමින් සිටින අතරතුර “උන් වහන්සේ පල සමවතින් නැඟී සිටි යම් වේලාවෙක මානයෙන් දැඩි වූ, අනුන් හෙලා දක්වා සුලු එක්තරා බමුණෙක් එහි පැමිණිය. පැමිණ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමග සතුටු සාමිචියේ යෙදුණා. සතුටු විය යුතු සිහිකටයුතු කථාව කොට නිමවා එකත් පසෙක සිටියාවූ ඒ බ්‍රාහ්මණයා භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙසේ පවසා සිටියා.

බුදුන්ගෙන් ඇසු ප්‍රථම ප්‍රශ්ණය

ඒ “භගවත් ගෞතමයන් වහන්ස කරුණු කීයකින් බ්‍රාහ්මණයෙක් වේද? කෙනෙකු බමුණකු කරණ ධර්මයෝ කවරහුද?” යනුවෙන් .

ඉන්පසු භාග්‍යවතුන්වහන්සේ මේ කාරණය අසා ඒ වේලාවෙහි මේ ප්‍රීතිවාක්‍යය ප්‍රකාශ කරනු ලැබුවා.

‘පවු දුරුකළ මානාහංකාරයෙන් අනුන් හෙලා නොදක්නා කෙලෙස් කසට නැති, කෙලෙසුන් කෙරෙන් සිත රැකගත්, සතර

මග නුවණින් නිවන් කරා පැමිණි මාර්ග බ්‍රහ්මචර්යය වැසනිමවූ යමෙක් වේද, හේ සැබෑ බ්‍රාහ්මණයා නම් වේ. ලොව කිසි අරමුණකුත් රාගාදී වශයෙන් නොගන්නා හෙතෙම තමා බමුණෙකැයි කියානම් ඒ කරුණු සහිතය.”

දැන් ඔබට මෙයින් ප්‍රශ්ණ කිහිපයක් පැන නැගෙයි. එනම් ඔහු කෙලෙසද ගෞතමයන් වහන්ස කියා ආමන්ත්‍රණය කලේ කියලා. දෙවැන්න ඇයි බුදුරජාණන් වහන්සේ ඔහුට දීර්ඝ ධර්ම දේශනයක් නොකළේ කියලා. එයට පිළිතුරද අට්ඨකතාවෙහි මෙලෙස සඳහන් වෙනවා. උදානට්ඨකතා – සිවුවැනි සුත්‍ර වර්ණනාව

කෙසේ නම් මේ බ්‍රාහ්මනයා මේ අවස්ථාවෙහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ගෝත්‍රය දැනගත්තේද ? එය මේ අවස්ථාවෙහි පමණක් නොවේ, සය මසක් ප්‍රධන් වීර්යය කරණ සමයෙහි උපස්ථායක පස්වග මහණුන් සමග හැසිරෙන කල්හිත් ඊට පසු ඒ වෘතය අත්හැර උරුවෙලා වෙහි සේනානි ගම හුදෙකලාව පිඬු පිණිස හැසිරෙන කල්හිත් මේ බමුණා විසින් සම්මා සම්බුදුරජාණන්වහන්සේ දැක ඇත. කතාබහ ද කර ඇත. එබැවින් එම බමුණා පෙර පස්වග මහණුන් විසින් සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ගෝත්‍රය සිහිකරමින් ගෞතම යැයි ඇමැතීම අසා ඇත. එතැන් පටන් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් යයි සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ චන්ද්‍රයා මෙන් සූර්යයා මෙන් ප්‍රකට වූහ.ප්‍රසිද්ධ වූහ. ඔහු විසින් ඇසූ ප්‍රශ්නයේ සියල්ල දැන , ඒ බමුණාට ධර්මය දේශනා නොකළහ. කුමක් නිසාද? ධර්ම දේශනාවට සවන් නොදෙන බැවිනි. එසේ වුවත් මේ ගාථාව අසා ඒ බමුණාට සත්‍යය අවබෝධ නො වී ය. මෙසේ මේ උපක ආජීවකයාට බුද්ධගුණ ප්‍රකාශිත ධම්මචක්ක සූත්‍රය දේශනා කිරීමට පෙර සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් දේශනා කරන ලද කොටස ඇසූ තපස්සු භල්ලික යන්ට දෙසරණ ලැබීම මෙන් වාසනා සම්පත ම උපන්නේය. ශෛකෂභාවය (රහත් මඟ හැර ඉතිරි මාර්ගඵල) හෝ ධර්මය අවබෝධ වීමක් නොවීය. මේ වනාහි ධර්ම ස්වභාවයයි.

මෙලෙස බුදුන් වෙත ප්‍රථමයෙන්ම පැමිණ ප්‍රථම ප්‍රශ්ණය යොමුකෙරූ ඔහුහට මගඵල ද, නිවනද,ප්‍රථම ධර්ම දේශනයද, බුදුවීමෙන් පසු දෙන්නා වූ ප්‍රථම දානයද ගිලිහී ගියේ පින් මදිකමට වඩා අහංකාරය නිසාම වෙන්නට ඇති කියලයි මට හිතෙන්නේ. ඔබටද මටද එය ජීවිතයට හොඳ පාඩමක්.

උපකාරක ග්‍රන්ථ

ඛුද්දකනිකාය » උදානපාළි » බොධිවග්ගො » (අජපාල) නිග්‍රොධ සූත්‍රය – උදානට්ඨකතා – සිවුවැනි සුත්‍ර වර්ණනාව

Ape Budu Hamuduruwo 261

අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 261 (සන්තිකේ නිධානය)

 

සත්සතිය 04 -02

පළමු වරට බුදුරැස් විහිදීම.

තව ද අභිධර්ම පිටකයට වැද ධඟුණු නම් වූ විජම් පාළි මේ ය. විභග නවූ විජම් පාළි මේ ය. ධාතුකථා නම් වූ විජම් පාළි මේ ය. පුද්ගල ප්‍රඥති නම් වූ විජම් පාළි මේ ය. කථාවස්තු නම් වූ විජම් පාළි මේ ය. යමක නම් වු විජම් පාළි මේ ය, පට්ඨාන නම් වූ විජම් පාළි මේ ය, අර්ථසාලිනි නම් වූ විජම් අටුවා මේ ය, සමොහවිනොදනී නම් වූ විජම් අටුවා මේ ය, පවක නම්වූ විජම් අටුවා මේ ය යි මෙසේ විජම් පිටකයෙහි ශ්‍රීමුඛ පාළි හා අටුවා කථා එක්ලක්ෂ විසිදහස් දෙසිය පනස් ග්‍රන්ථ දකිනු ලැබුවා.

මෙසේ තුන්පිටකය මුලපටන් අගදක්වා ය, අගපටන් මුල දක්වා ය, දෙකෙළවර පටන් මැද දක්වා ය, මැද පටන් දෙකෙළවර දක්වායයි මෙසේ අනුලොම ප්‍රතිලොමාදි වසයෙන් සකසා පරික්ෂා කොට බලා වදාරා. තව ද ඒ මාගේ ධමසංඛ්‍යාව විශේෂයෙන් බලම් නම්; රසවසයෙන් එකෙක් වෙයි, පිටක වසයෙන් තුන්දෙක් වෙ යි, නිකාය වසයෙන් පසෙක් වෙ යි, අග වසයෙන් නවයෙක් වෙ යි, ස්කන්ධ වසයෙන් සුවාසූ දහසක් පමණ වෙ යි. ශ්‍රී මුඛ පාළි වසයෙන් මම කරන්නා වූ දෙශනාවෝ දෙලක්ෂ පන් සැත්තෑදහස් දෙසිය පනසක් පමණ ග්‍රන්ථ වෙති.

මතු ශ්‍රී ලංකාද්වීපයෙහි දී කප් ලක්ෂයක් පැරුම් පුරා ආ බුද්ධඝෝෂ නම් ආචාර්ය ස්ථවිරයන් විසින් මාන්ගේ අභිප්‍රාය දැන ලියන ලද අටුවා කථා වසයෙන් තුල්ල එක් සැට දහස් සත්සිය පනස් ග්‍රන්ථ සංඛ්‍යාවෝ පමණ වෙති. ඒ මාගේ ආගම කථාවෝ හැමදෙන ම ග්‍රන්ථ සම්‍යා වෙන් සලක්ෂ සත්තිස් දහසක් පමණ වෙති. භාණවාර සංඛ්‍යා වෙන් පස්විසි ලක්ෂ අටසාලිස් දහසක් බණවර වෙති. අක්ෂර ගණනාවෙන් දෙකෙළ තුන්ලක්ෂ සුවාසූ දහසක් අක්ෂරයෙන් පිරුණේ යැ. නය වසයෙන් අසඞ්ඛ්‍ය ගණන් නය යැ. ඒ මාගේ සියලු ධර්ම සමූහයෝ මැ අවිනෂ්ටව පන්දහසක් අවුරුදු පවන්නාහු ය යි මෙසේ මාගේ ස්වාමිදරුවෝ “අනෙකජාති සංසාරං” කියා පළමු ඔසවාගත් ශබ්දයෙහි පටන් ගෙන කෙළවර යමහල වැදහොවැ “අප්පමාදෙන සම්පාදෙථ”යි යන මේ ශබ්ද ය අන්තකොට ඇති සියලු ධර්ම සමූහයන් ඒ දෙවියන් මැවූ රුවන් ගෙයි වැඩහිඳ ඒ සතරවන සති ය මුළුල්ලෙහි මෙනෙහි කොට නිමවා වදාළසේක. ඒ සද්ධර්ම රත්න ය වැඩහිඳ සම්මර්ශනය කළාවූ ස්ථාන ය දැන් රසරචේතිය නම් වි ය.

භාග්‍යවතුන්වහන්සේ මෙලෙස සිවු වන සතියෙහි බෝරුකින් වයඹ පැත්තේ රුවන්ගෙයි වැඩ හිඳ ධර්මය මෙනෙහි වැනි කොට, වෛනේය ජනයන් බලා ශීලයෙහි පිහිටා සමාධිය වඩා ප්‍රඥායෙන් විවසුන් කොට සත්ත්වයෝ ආර්යමාර්ගයට බසිතැ” යි ශීල සන්දීපක වූ විනය පිටකය ද, සමාධි සන්දීපක වූ සුත්‍රාන්ත පිටකය ද ඉක්බිති ප්‍රඥාසන්දීපක වූ අනන්තනය ඇති අභිධර්ම පිටකය ද සම්මර්ශනය කරන සේක් ප්‍රස්ථාන ධර්මය මෙනෙහි කිරීමට බැස ගත් සේක. සියල්ලට ම වඩා ගැඹුරු වූ ප්‍රස්ථාන ක්‍රමය මෙනෙහි කරත් කරත් ම උන්වහන්සේට බලවත් ප්‍රීතිය ඇති විය. හෘදයවාස්තු ගත ලෙය ප්‍රසන්න විය. වාස්තු රූපය ද විශේෂයෙන් පහන් විය. ඡවි වර්ණය ද පැහැදුණේ ය. චිත්ත සමූත්ථාන (සිත කරණ කොටැ සෘතුයෙන් හටගත්) වර්ණය හාත්පස අසූරියන් පමණ තැන පැතිරැ සිටියේ ය. එය වටා පෙදෙස සිය දහස් දෙව් දුනු පහළ වූවා සේ, ඉර සඳ සුවහසක් පහළ වූ කලෙකැ සේ එකාලෝක විය.

උපකාරක ග්‍රන්ථ

පුජාවලිය

Ape Budu Hamuduruwo 260

අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 260 (සන්තිකේ නිධානය)

 

සත්සතිය 04

රුවන් ගෙයි වැඩ සිටීම සහ අවබෝධකොටගත් අතිවිශාල ධර්ම සාගරය මෙනෙහි කිරීම.

ඉන්පසු දෙවියන් විසින් ඒ ශ්‍රී මහා බෝධියට වායඛ්‍ය කෝණ යෙහි රුවන් ගෙයක් බුදුරජාණන් වහන්සේට මවනු ලැබුවා. අප බුදුපියාණන් වහන්සේ තුන්වන සතියෙහි රුවන් සක්මනින් මෙලෙස දින සතක් පසුකොට සතරවන සතියෙහි දෙවියන් මැවු රුවන් ගෙට සක්මනින් බැස පලක් බැඳ වැඩ හිඳ රජයක් ලද්දාවූ සක්විති රජකු නොයෙක් රුවනින් පිරූ භාණ්ඩාගාරවල දොර හරවා එහි ඇති නන් විසිතුරු රුවන් බලා අගයකොට ලේකම් බලා සතුටුවන්නා සේ, මාගේ ඒ සද්ධර්ම චක්‍රවර්තීන් වහන්සේ ද බුද්ධරාජ්‍යය ලදින් සද්ධර්ම නමැති රන් සමූහයන් සද්දවසක් මුළුල්ලෙහි විශේෂයෙන් වෙන වෙන බලා වදාරනු ලැබුවා. කෙසේ බැලූ සේක් ද යත්:-

තුන්පිටකය සම්මර්ශනය කිරීම

මම බුද්ධරාජ්‍යය ලදින් පන්සාලිස් හවුරුද්දක් හිඳ බුද්ධ ශ්‍රී විඳිමි යි, මාගේ ශාසනයෙහි ශාරිපුත්‍ර ස්ථවිර ප්‍රධාන අසීති මහා ශ්‍රාවකදි කෝටිගණන් භික්ෂුණයා චන්ද්‍ර සූර්ය දිව්‍ය පුත්‍රයන් සේ ශෝභාමත් ව සසුන් බබුළුවති යි, මාගේ මේ ශාසන ය මෙයින් මතු පන්දහසක් හවුරුදු පවත්ති, මාගේ හික්ෂූන්ට අනුශාසනා පිණිස විනය පිටකය දේශනා කෙරෙමි යි, විනෙයජනයන් නිසා සූත්‍ර පිටකය දේශනා කෙරෙමි යි, මාගේ ප්‍රඥාවගේ සාර ය දක්වා දිව්‍ය බ්‍රහ්මයන්ට විජම්පිටකය දේශනා කෙරෙමි යි, මෙසේ සංක්ෂේපයෙන් තුන්පිටකය කල්පනාකොට බලා වෙන වෙන පරීක්ෂාකරන්නා වූ මාගේ ස්වාමිදරුවෝ:

විනය පිටකය සම්මර්ශනය

තවද: විනය පරිජි නම් මෙයය, (පාරාජිකාපාළිය) වින ය පවිති නම් මෙයය, (පාචිත්තපාළිය) විනය මහ වග නම් මෙයය, (මහාවග්ගපාළිය) විනය සුළුවග නම් මෙයය, (චුල්ලවග්ගපාලිය)

විනයපිටක අටුවා සම්මර්ශනය

විනය පරිවාර නම් මෙයය, ඊට සමන්තපාසාදිකා නම් වූ විනය අටුවා නම් මෙයය, සාරාර්ථදීපනි නම් වූ විනයටීකා නම් මේ ය යි මෙසේ ඒ විනය පිටකය මුඛ පාළි හා අටුවා ටීකා වසයෙන් නව අනූදහස් දෙසිය පනස් ග්‍රන්ථසංඛ්‍යාවකැයි බලා දැක.

සුත්‍ර පිටක සම්මර්ශනය

දීඝ නිකා සම්මර්ශනය

ඉන්පසු සුත‍්‍රපිටකය මෙනෙහි කොට එහි පමසඟියක් දැක, පළමු වන දික්සඟියෙහි ශීලස්කන්ධවර්ග ය නම් මේ ය, මහාවර්ගය නම්

මේය, පාථික වර්ගය නම් මේ යි තුන්වර්ගයක් දකින ලදී.

මජ්‌ඣිම නිකා සම්මර්ශනය

තව ද දෙවන මධ්‍යම සඟයෙහි මූලපණ්ණාස නම් මේ ය, මජ්ජිම පණාස නම් මේ ය, උපරිම පණ්ණාස නම් මේ ය යි තුණාසයක් දකිනු ලැබුවා.

සංයුත්‌ත නිකා සම්මර්ශනය

තව ද තුන් වන සංයුක්සඟියෙහි සගාථව ය නම් මේ ය, නිදාන වර්ගය නම් මේ ය, ස්කන්ධ වර්ග ය නම් මේ ය, සළායතන වර්ග ය නම් මේ ය, මහා වර්ග ය නම් මේ ය යි පමහා වර්ගයක් දැක;

අංගුත්තර නිකා සම්මර්ශනය

තවද සතරවනවූ අංගුත්තර සඟියෙහි එක-වික තිකනිපාත නම් මේ ය, චතුක්ක නිපාත නම් මේ ය, පකනිපාත නම් මේ ය, ඡ-සත්තක නිපාත නම් මේ ය, අය-නවක නිපාත නම් මේ ය, දසකාදස නිපාත නම් මේ ය යි ෂට්කාරයක් දැක,

ඛුද්දක නිකා සම්මර්ශනය

තවද පනක්ෂුද්‍ර ග්‍රන්ථ නම් සංගීතියෙහි වන චූලනිදෙශ නම් මේ ය, මහානිදෙශ නම් මේ ය, ප්‍රතිසම්භිදා නම් මේ ය, මහාව නම් මේ ය, ජාතකපාඨ නම් මේ ය, නෙත්පවුරුණු නම් මේ ය යි ෂට්කාරයක් සම්මර්ශනය කරනු ලැබුවා.

අටුවා සම්මර්ශනය

තව ද සුමඞ්ගල විලාසිනි නවූ සූත්‍ර අටුවා මේ ය, පපඤ්චසූදනී. නවු සුත්‍ර අටුවා මේ ය, සාරාර්ථප්‍රකාශනී නම් වූ සුත්‍ර අටුවා මේය, මනොරථ පූරණී නම් වූ සූත්‍ර අටුවා මේ ය. සද්ධර්ම ජොතිකා නම් වූ සූත්‍ර අටුවා මේ ය, ප්‍රතිසභිදා නම් වූ සූත්‍ර අටුවා මේ ය, පරමාර්ථ ජොතිකා නම් වූ සුත්‍ර අටුවා මේ ය, උදාන නවූ සුත්‍ර අටුවා මේ ය, විමානවස්තු නම් වූ සුත්‍ර අටුවා මේ ය, ප්‍රේත වස්තු නම් වූ සූත්‍ර අටුවා මේ ය, ථෙරගාථා නම් වූ සුත්‍ර අටුවා මේ ය, ථෙරිගාථා නම් වූ සූත්‍රය අටුවා මේ ය, චර්යයාපිටක නවූ සූත්‍ර අටුවා මේ ය, බුද්ධ වංශ නම් වූ සූත්‍ර අටුවා මේ ය, ධම්පියා නම් වූ සූත්‍ර අටුවා මේ ය, පන්සිය පනස් ජාතක නම් වූ සුත්‍ර අටුවා මේ ය. විශුද්ධිමාර්ග නම් වූ සූත්‍ර අටුවා මේ ය, මනෙත් පවුරුණු නම් වූ සූත්‍ර අටුවා මේ ය යි මෙසේ සූත්‍ර පිටකයට වැද වෙන වෙන බලා තමන් වහන්සේ ශ්‍රී මුඛයෙන් වදාරන පාළි හා අටුවා කථා සාරල : එකොළොස් දහස් පන්සියයක් ග්‍රන්ථයෙන් සම්පූර්ණ වී යයි මෙසේ සූත්‍ර පිටකය ම සම්මර්ශනය කරනු ලැබුවා.

උපකාරක ග්‍රන්ථ

පුජාවලිය

Ape Budu Hamuduruwo 259

අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 259 (සන්තිකේ නිධානය)

 

සත්සතිය 03

රුවන් සක්මන

බුදුවීමෙන් පසු දෙවන සතිය බුදුරජාණන් වහන්සේ ගතකලේ තමාට බුද්ධත්වයට සෙවණ දුන් ඇසටු බෝධිය දෙස ඇසපිය නොහෙළා බලා සිටිමින් තමා විසින් අවබෝධ කොටගත් ඒ අතිමහත් ධර්මය මෙනෙහිකරමින්ය. ඉක්බිති බෝ පළඟත් වැඩ සිටි තැනත් අතරැ නැගෙන හිරැ සිට බස්නාහිරට සක්මනක් මවා එහි සතියක් දහම් මෙනෙහි කරමින් සක්මනින් කල් ගත කළ බව සඳහන්. ඒ සමගම අප මහා බුදුපියාණන් වහන්සේ සතියක්ම ඇසටු බෝධිය දෙස බලා සිටීම නිසා ශ්‍රී දේහයේ ඇති වූ වෙහෙස නිවීමට සක්මන් භාවනාවේ යෙදමින් කල් ගෙව්වත් කියා කියනවා. ඊට වැඩි යමක් ඒ පිළිබඳව පෙළෙහි සඳහන් නැහැ. (මේ ස්ථානය රත්නචංක්‍රමණ චෛත්‍ය නම් වනවා.) ඒනිසා ම මා විසින් මෙතෙක් ලියු අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ ලිපි පෙලේ කෙටිම ලිපියත් මෙය වනවා.