අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 296 (සන්තිකේ නිධානය)
මහත් වූ දානයෙහි පිනෙන් කල්ප එක්දහස්‌ අටසියයක්‌ දෙව්ලොව සැරිසැරූ යසකුල පුත්‍රයා 02
යසකුල පුත්‍රයාගේ මාලිගා තුන සහ අන්තපුරය
මෙලෙස එම පින්කමේ චිපාක වශයෙන්‌ දෙව්‌ මිනිස්‌ දෙගතියේ සැරිසැරූ හෙතෙම සිද්ධත්ව භාග්යවතුන් වහන්සේගේ කාලයේ දි සිටුපුතෙක්‌ ව මහ බෝ මැඬට සත්විධ රත්නයන්ගෙන්‌ පූජා කරනු ලැබුවා. මෙසේ කාම සුගතීන්‌ හි ම සැරි සරමින්‌ අවුත්‌ අපගේ භාග්යවතුන් වහන්සේගේ කාලයේ දී මහත් සම්පත්‌ ඇනි සිටුවරයෙකුට දාව බරණැස්‌ නුවර දී ඉපිද යස නමින්‌ ප්‍රකට වුණා. ඔහු අතිශයින්‌ සියුමැලියි. ඔහුටත් සිදුහත් කුමාරයාණන්ට වගේම ඔහුට ප්‍රාසාදයෝ තුණක් හිමිවුණා. එක් ප්‍රාසාදයෙක් හෙමන්ත ඍතුවට සුදුසු පරිදින්ද, එක් ප්‍රාසාදෙයක් ග්‍රීෂ්ම ඍතුවට සුදුසු පරිදින්ද, එක් ප්‍රාසාදයෙක් වර්‍ෂාසෘතුවට සුදුසු පරිදින්ද, නිමකොට තිබුණා. මේ වනවිටත් වස්සාන කාලය පැමිණ තිබුනා. විශේෂයෙන්ම වැසිකලට සුදුසු පහයෙහි වැසි සාරමසයෙහිම ස්ත්‍රීන් විසින්ම වාදනය කළ තුර්‍ය්‍යයන් ගෙන් සන්තර්පණය වෙමින් හැම ලෙසින් ඉඳුරන් පිණවමින් විනෝදවෙමින් කාමභෝගී දිවියක් ගතකරන ඔහු යටපහයට නිකමටවත් බැස්සේ නැහැ කියනවා.
මාළිගාව අත්හැරදමා පිටවීම.
එදත් එවැනිම තවත් දිනයක්. පස්කම්ගුණයෙන් මොනවට සෑහීමට පැමිණි හැම ලෙසින් ඉඳුරන් පිණවන යස කුලපුත්‍රයාහට එදා හැමට පළමුව නින්ද ගියා. ඒ නිසාම සිද්ධාර්ථ කුමරා අභිනික්මන කල දිනයේ මෙන්ම සියලු කරුණු සැකසෙමින් තිබුනේ ඔහුවත් මෙම කාම උගුලෙන් නෙරපා දැමීමට. ඔහු නින්දට වැටි නිසාම පිරිවර ජනයාහට ද නින්ද ගිහින්. එහෙත් මුළු රෑ පුරාවටම තෙල් පහන් දැල්වී තිබුනේ.
හදිසියේම යසකුලපුත්‍රයා හට තිගැස්සී ඇහැරුණා. එවිට තමන් අවට නිදන සිය පිරිවර දුටුවා.එක් ස්ත්‍රියකගේ කිසිල්ලෙහි වීණාව. එක් ස්ත්‍රියකගේ බෙල්ලේ මිහිඟුබෙරය. එක් ස්ත්‍රියකගේ කිසිල්ලෙහි පණාබෙරය. තව කෙනෙකු අවුල් වූ කෙස් ඇතිවද, තව කෙනෙකු කුණු කෙළ වැහෙමින්ද, තව කෙනෙකු හීනෙන් දොඩවමින්ද යන ආකාරයෙන් මොහොතකට කලින් සුරගලියන් මෙන් දිස්වූ නළගණන් අමු සොහොනක නරක වූ මළ මිනි මෙන් වෙලා. හරිම පුදුමයි. ඒ දර්ශණ දුටුවිටම ඔහුට සිහිය එළඹුණා. සසර කළකිරීමෙහි සිත පිහිටිය. ඒ සියල්ල හිමිකර දෙන්න ඇත්තේ සංසාරේ සුමේධ බුදුන් හමුවේ කල ප්‍රාර්ථනා වෙන්නට ඇති.
එවිටම ඔහු උදාන වාක්‍යයක් පහල කළා. “භවත්නි, ඒකාන්තයෙන් තෘෂ්ණාදි ක්ලෙශයන් විසින් පීඩා කරණ ලද්දේ ය. භවත්නි, තෘෂ්ණාදික්ලෙශයන් විසින්. දැඩි කොට ගන්නා ලද්දේ ය”
දෙවියන් විසින් මාලිගයේ සහ නුවර ප්‍රධාන දොරටු විවර කොටදීම.
ඉන්පසු යසකුලපුත්‍රයා මහත් වූ කුසල ශක්තියෙන්ම හිමි වූ රන්මිරිවැඩිසඟළ පය ලා නිවෙස්දොරට පැමිණිය. මේ සියල්ලම ඉවසිල්ලෙන් දෙවිවරු බලාසිටියා. දෙවියෝ “යසකුලපුත්‍රයාහට ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිද්දට කිසිවෙක් අන්තරාය නො කෙරේවා” යි ප්‍රාර්ථනය කරමින් විශේෂ දොරක් මවා දුන්නේ දොරටුපාලකයනට නොපෙනී මාලිගාවෙන් පිටවීමට. ඔහු මාලිගයෙන් පිටවී නුවර දොරටුව වෙත පැමිණියා. යසකුලපුත්‍රයාහට ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිද්දට කිසිවෙක් අන්තරාය නො කෙරේවා” යි දෙයැයි ආශීර්වාද කරමින් නැවතත් දෙවිවරුන් විසින් නුවර ප්‍රධාන දොරටුවත් විවර කොට දුන්නේ කිසිවෙකුට නොපෙනෙන්නට, බුදුරජාණන් වහන්සේ ව මුණගැසීමට යන ගමනට බාධාවක් ඇති නොවීමට. .
භාග්යවතුන් වහන්සේ මුණගැසීම
යසකුලපුත්‍රතෙමේ ඉසිපතනය වූ මිගදාය දෙසට සෙමින් සෙමින් පියමැන්නේ මෙම සසර දුකින් මිදෙන්නට ක්‍රමයක් සොයන්නට වෙන්න ඇති. එකල්හි භාග්යවතුන් වහන්සේ අලුයම්වේලෙහි නැඟී සිට එළිමහනෙහි සක්මන් කරමින් ඔහුගේ පැමිණීම බලාපොරොත්තුවෙන් සිටියා. භාග්යවතුන් වහන්සේ එන්නා වූ යසකුලපුත්‍රයා දුර දී ම දුටුවා. දැක, සක්මනින් ඉවත් වී පැණවූ අසුනෙහි වැඩ සිටියා. එකල්හි යසකුලපුත්‍රයා භාග්යවතුන් වහන්සේට නුදුරු තැනක සිට “භවත්නි, ඒකාන්තයෙන් තෘෂ්ණාදික්ලෙශයන් විසින් පීඩා කරණ ලද්දේ ය. තෘෂණාදික්ලෙශයන් විසින් දැඩි කොට ගන්නා ලද්දේ ය” යි නැවතත් උදම් ඇනීමට වුණා.
එය අසාසිටි භාග්යවතුන් වහන්සේ යසකුලපුත්‍රයාහට “යසය, මෙහි තෘෂ්ණාදික්ලෙශයන් විසින් පීඩා නො කරණ ලද්දේ ය. තෘෂ්ණාදි ක්ලෙශයන් විසින් දැඩි කොට නො ගන්නා ලද්දේ ය. යසය, එව. හිඳුව, තට දහම් දෙසන්නෙමි” යි වදාරනු ලැබුවා. එය කන වැටුණු යසකුල පුත්‍රයාට පුදුම සතුටක් ඇති වුනේ. ඒ “මේ පීඩා නො කරණ ලද්දේ, මේ දැඩි කොට නො ගන්නා ලද්දේ” යන වචන අහලා. ඔහු කොතරම් සතුටු වුනාද ඔද වැඩුනාද කිවතොත් පැළඳ පැමිණි රත්රන් මිරිවැඩිසඟළ එතැනම ගලවා භාග්යවතුන් වහන්සේ වැඳ එකත් පසෙක හසුන් ගනු ලැබුවා. පසෙක හුන්නා වූ යසකුලපුත්‍රයාහට භාග්යවතුන් වහන්සේ පිළිවෙළකථාවවවදාරනු ලැබුවා. . එනම්:– දානකථාව, සීලකථාව, ස්වර්‍ගකථාව, කාමයන්ගේ දොෂය, ලාමකභාවය, කෙලෙසීමට හෙතු වන ගිහිගෙන් නික්මීමෙහි අනුසස් යනාදී කරුණු දේශණා කරනු ලැබුවා.
යසකුලපුත්‍රයා සොවන්භාවයට පත්වීම.
භාග්යවතුන් වහන්සේ මෙලෙස ක්‍රමක්‍රමයෙන් ධර්ම දේශණා කරමින් යන අතර තුර යසකුලපුත්‍රයා කාමච්ඡන්දය පහ වීමෙන් යොග්‍ය වූ සිත් ඇත්තෙකැ යි ද, ව්‍යාපාදය දුරු වීමෙන් මොළොක් වූ සිත් ඇත්තෙකැ යි ද, උද්ධච්චකුක්කුච්චය දුරු වීමෙන් නො විසිරුණු සිත් ඇත්තෙකැ යි ද ථීනමිද්ධය පහ වීමෙන් නො හැකුළුනු සිත් ඇත්තෙකැ යි ද විචිකිච්ඡාව දුරු වීමෙන් නිසැක සිත් ඇත්තෙකැ යි ද දිවැසින් දුටුවා. එකල්හි බුදුවරයන්ගේ තමා ම උසස්බවට පැමිණි යම් ධර්‍මදේශනාවක් වේ ද, දුඃඛසත්‍යය සමුදයසත්‍යය නිරොධසත්‍යය මාර්‍ගසත්‍යය යන ඒ වතුරාර්‍ය්‍යසත්‍යය ඔහුට දේශනා කරනු ලැබුවා. පහ වූ කිලුටු ඇති පිරිසුදු වස්ත්‍ර‍යක් මනා සේ සායම් ගන්නේ යම් සේ ද, එපරිද්දෙන් යසකුලපුත්‍රයාහට ඒ අසුනෙහි දී ම “හටගැණීම ස්වභාවය කොට ඇති යම්කිසිවක් වේ ද, ඒ සියල්ල නිරුද්ධ වීම ස්වභාවය කොට ඇතැ” යි යන රාගාදිරජස් රහිත වූ පහ වූ කෙලෙස්මල ඇති දහම්ඇස (සොතාපත්තිඤාණය) පහළ වූනා.
උපකාරක ග්‍රන්ථ
මහාවග‍්ගපාළිය /මහාක‍්ඛන්‍ධකං/ යසස‍්ස පබ‍්බජ‍්ජා
ථෙරගාථාපාළි/එකකනිපාතො/වග‍්ගො ද‍්වාදසමො/යසත්‍ථෙරගාථා