අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 115
මහා වෙස්සන්තර ජාතකයේ ඔබ නොඇසූ කරුණු. 10
සියලුම දන්දිය යුතු දේ සුදානම් කරවයැයි සත්තසතික මහාදානය සංවිධානයකොට ඇමතියන් පිටත්කර යවා හුදෙකලාවම මද්‍රී දේවිය සිටින තැනට ගොස් ශ්‍රී යහනාව මත වාඩිවී ඇය සමග කතා කරන්නට වුණා. ඇය වෙන කවුරුත් නෙවෙයි සංසාරය පුරා පසුපස හඹා එමින් සියලු කීර්ති ප්‍රශංසා, නින්දා අපහාස යස අයස යන සියලු තැන්වල ඔහු පසු පසින් සිටි උත්තම චරිතය යසෝදරා.
පසුගිය ලිපිය අවසන් වුණේ එතැනින්. විවාහක පුරුෂයෙකු තමන්ට ඇති වූ දුකකදී කරදරයකදී ඒ දුක බෙදාගැනීමට ගියේ තමන්ගේ මවමෙන් සිටිනා බිරිඳ ලඟට. අප මහා බෝසතාණන් වහන්සේත් ඒ දෙයමයි කලේ. කෙලින්ම පැමිණියේ තම අග බිසව ලඟට. එත් අපි වගේ තව තවත් දුකේ ගැලෙන්නට නොවෙයි. දුකෙන් මිදෙන මාර්ගය සොයා යන්නටයි.
එම කාරණය දේශනා කරන අප බුදුපියාණන් වහන්සේ මෙසේ වදාලා.
මද්‍රි දේවිය සිටිනා කුටිය වෙත පැමිණි වෙසතුරු රජ දෙවගනක් මෙන් අගපසගින් හෙබි මද්‍රි දේවිය අමතන්නට වුණා.
මා ඔබහට දුන් ධනධාන්‍යයන් තිබේද? අමුරන් හෝ රත්රන් හෝ බොහෝ වූ වෙරළුමිණි හෝ ඇත්ද? පියාගෙන් ගෙනෙන ලද යම් ධනයක් වේද? ඒ සියල්ල නිධන්කොට තබන්න යැයි පැවසුවා.
සියළු අගපසගින් හොබනා මද්‍රි දේවිය,
දේවයිනි, කවරතැනක නිධන්කොට තබන්නෙම්ද? මට ඒ ස්ථානය කියන්න යනුවෙන් පැවසුවේ පුදුමයෙන්. මාගේ ස්වාමියා වූ වෙස්සන්තර විසින් මෙතෙක් කල් කිසි දිනක ධනය නිධන් කරන්නැයි කියා නැහැ. හැමදාම කිවේ දන් දෙන්නට කියලා. ඒත් දැන් මෙසේ කියන්නේ ඇයිදැයි මට තේරෙන්නේ නැහැ. කොහේ නිධන්කර තබන්නෙම්දැයි විචාරන්නෙමියි සිතා කුමරුට එලෙස කිවා.
වෙස්සන්තර රජු ,
මද්‍රිදේවිය ,සිල්වන්තයින් කෙරෙහි සුදුසු පරිදි දෙව,සියළු සත්ත්වයන්ට දානයට වැඩි උතුම් පිහිටක් නැත.
ගබඩා ආදියේ නොතබා අනුගාමික නිධානයක් සිල්වතුන් කෙරෙහි දෙන්නේහිය.දානයට වඩා උත්තරීතර වූ පිහිටක් නම් නැත.
ඇය යහපතැයි ඔහුගේ වචනය පිළිගත්තාය. ඉන්පසුවත් ඇයට තව තවත් අවවාද කරන්නේ මෙලෙස කිවා. මද්‍රි දේවිනි, දරුවන් කෙරෙහිද නැදිමයිලන් කෙරෙහිද දයා මෛත්‍රිි පතුරවන්න. යමෙක් ඔබගේ ස්වාමියා යැයි අදහස් කරන්නේ නම් ඔහුට මනාව උපස්ථාන කරන්න.
යම් දිනෙක මාගේ වෙන්වීමෙන් පසුව මා තවදුරටත් ඔබගේ සැමියා ලෙස නොසිතන්න. වෙන ස්වාමිපුරුෂයෙකු සොයා ගන්න. මාගේ වෙන්වීම හේතුකොට ගෙන කෘශ නොවන්න. දයාව මෛත්‍රිිය කරන්න., සොදුර මා ගියකල්හි යමෙක් ඔබගේ ස්වාමියා යැයි හැගින්නේ ද ඔහුට හොදින් උපස්ථාන කරන්න. මා ගැන සිතමින් වෙහෙසට පත් නොවන්න.
මේ කියන කිසිම දෙයක් මද්‍රි දේවියට තේරුනේ නැත්තේ මේ දක්වාත් රජතුමා ඇයට ඔහුගේ රටින් පිටුවහල් කිරීම ගැන කියා නොතිබූ නිසයි. ඒ සියුමැලි සිත කෙලෙස තලන්න රිදවන්න දැයි සිතෙන්නට ඇති. මද්‍රි දේවිය කුමක් නිසා මේ වෙස්සන්තර රජු මෙබදු වචනයක් කියයි දැයි සිතා ,ස්වාමීනි ,කුමක් නිසා මේ නුසුදුසු කථාවක් කියන්නෙහිදැයි විචාරන්නට වුණා.
මහාසත්ත්වයෝ,
සොදුර,මා විසින් ඇතා දෙන ලද බැවින් සිවිරට වැස්සෝ හොඳටම මා රටින් පිටුවහල් කරත්.හෙට මම සත්තසතික මහාදානයක් දී තුන්වන දවසේ නගරයෙන් නික්ම යන්නෙමියි කියා මෙසේ පැවසීය.
මම බිහිසුණු ව්‍යාල මෘගයන්ගෙන් ගැවසීගත් මහා වනයට යමි. මහා වනයෙහි හුදෙකලාව වෙසෙන මාගේ ජීවිතය සැක සහිතය. ඒ මහා වනයේ වාසය කරන ඒකාන්තයෙන් සුඛුමාල වූ මාගේ ජීවිතය පැවැතෙන්නේ කොයින් ද? ස්ථිර වශයෙන් ම එහි රුදුරු සතුන්ගේ ග්‍රහණයට පත්වී මම මරණයට පත්වෙයි යන පරමාර්ථයෙන් ඇයට එලෙස පවසන්නට වුණා.
සෑම අගපසගකින් ම හෙබි මද්‍රි දෙවි.
අහෝ ! පෙර නොපැවසූ වදනක් ඔබ අද පවසනවා. ඒකාන්තයෙන් නපුරක් අද කියනවාදැයි පවසමින් වෙස්සන්තර රජහට මෙලෙස කියන්නට වුණා. මහරජ, යම්හෙයකින් හුදෙකලාව ඔබ වනයට යන්නහු නම් ඒ ධර්මය නොවෙයි, දේවයිනි ! යම්තැනකට ඔබ යන්නහු නම් මම ද එතැනට යන්නෙමි. තොප සමග මරණය හෝ තොපගෙන් වියෝව ජීවත්වීම හෝ යන මේ දෙකින් තොපගෙන් වෙන්ව ජීවත්වීමට වඩා මරණය උතුම්ය. තොපගෙන් වෙන්ව ජීවත්වීමට වඩා චිතකයේ ගිනි දල්වා එකම ගිනි ජාලාවක් වූ කල එහි මාගේ මරණය උතුම්ය. යම්සේ ඇතිනි සම විසම ගිරි දුර්ගයන්හි හැසිරෙන ආරණ්‍යවාසී දළ ඇතෙකු අනුව යේද , එලෙසින් දරුවන් රැගෙන මමද ඔබ අනුව එමි. මම එවිට සුවසේ පෝෂණය කළ හැකි තැනැත්තියක් වන්නෙමි. පෝෂණයට අපහසු කෙනෙක් නොවෙමි.
සත්‍ය වශයෙන්ම ඔබ හට බෝසත් බිරිඳකගේ ස්වභාවය වටහාගත හැකි වන්නේ මෙවැනි ප්‍රේම වෘතාන්ත තුලින් මිසක වර්තමානයේ ලියෙවෙන මනංකල්පිත කතා තුලින් නොවෙයි. ඇය ඔහුගේ තනිකම පාළුව අසරණ භාවය මකා ගැනීමට උපකාර කළා පමණක් නෙවෙයි බුද්ධත්වය උදෙසා සෑම බුදුවරයෙකු විසින් අවසන් ආත්මභාවයේ පිරිය යුතු දාන පාරමි, දාන උප පාරමී, දාන පරමාර්ථ පාරමී යන ඒ උතුම් පාරමී ධර්ම පිරීමට උපකාර කිරීමක්ද වූවා. ඊලග කොටසෙන් කියවෙන්නේ සුකුමාල තරුණ වියේ පසුවුණු වෙස්සන්තර කුමරුහට ඒ රුදුරු වන පියස පිළිබඳව තිබු බිය චකිතය පහකරමින් ඇය විසින් ඇසින් දුටුවාසේ හිමාලය පිළිබඳව කෙරුණු විස්තර වර්ණනාවයි. එයින් ඔබට බෝසත් බිරිඳකගේ අනුපමේය තවත් කැපකිරීමක් දැනගන්නට ලැබේවි.