පස්විසි බුදුවරුන් වහන්සේලාගේ වෙනස්කම් අටක් දතයුතුය.
අට කුමක් ද?
ආයු වෙනස, ප්‍රමාණ වෙනස, කුල වෙනස, ප්‍රධන් වෙනස, රශ්මි වෙනස, යානා වෙනස, බෝධිවෘක්‍ෂ වෙනස, පර්යංක වෙනස යනුයි.
එහි ආයු වෙනස නම්
සමහර බුදුවරු දීර්ඝායුෂ්ක වෙති. සමහරු අල්පායුෂ්ක වෙති. ඒ එසේමැයි.
දීපංකර, කොණ්ඩඤ්ඤ, අනෝමදස්සී, පදුම, පදුමුත්තර, අත්‍ථදස්සී, ධම්මදස්සී, සිද්ධත්‍ථ, තිස්ස යන මේ නව බුදුවරයන් වහන්සේලා වර්ෂ ලක්‍ෂයක් ආයු ඇත්තෝ වූහ.
මංගල, සුමන, සෝභිත, නාරද, සුමේධ, සුජාත, පියදස්සී, ඵුස්ස මේ අටබුදුවරයන් වහන්සේලා අනූදහසක් අවුරුදු ආයු ඇත්තෝ වූහ.
රේවත, වෙස්සභු දෙනම හැටදහසක් අවුරුදු ආයු ඇත්තෝ වූහ.
විපස්සී භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අසූදහසක් අවුරුදු ආයු ඇතිවූ සේක.
සිඛී, කකුසඳ, කෝනාගමන, කාශ්‍යප යන මේ සතර බුදුවරයන් වහන්සේලා ක්‍රමයෙන් සැත්තෑදහස් සතලිස්දහස් තිස්දහස් විසිදහස් අවුරුදු ආයු වූ සේක.
අප භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ආයු ප්‍රමාණය අවුරුදු සියයක් විය.
රැස්කරන ලද පුණ්‍යසම්භාර ඇත්තා වූද දීර්ඝායුෂ්ක පැවතීමට හේතුකර්මයන් ඇත්තා වූද බුදුවරුන් වහන්සේලාට යුග වශයෙන් ආයු ප්‍රමාණය අප්‍රමාණ විය.
මේ ආයු පිළිබඳ වෙනසයි.
පමාණ වෙමත්තතාව නම්
සමහර බුදුවරුන් වහන්සේලා උස්වෙති. සමහරු මිටි වෙති. ඒ එසේය.
දීපංකර, රේවත, පියදස්සී, අත්‍ථදස්සී, ධම්මදස්සී, විපස්සී බුදුවරුන්ගේ ශරීර ප්‍රමාණය අසූරියන් විය.
කොණ්ඩඤ්ඤ, මංගල, නාරද, සුමේධ බුදුවරුන්ගේ ශරීරය අට අසූරියන් පමණ විය.
සුමන බුදුරදුන්ගේ ශරීරය අනූරියන් උස්විය.
සෝභිත, අනෝමදස්සී, පදුම, පදුමුත්තර, ඵුස්ස බුදුවරුන්ගේ ශරීරය අටපනස් රියන් උස්විය.
සුජාත බුදුන්ගේ සිරුර පනස්රියන් උස්විය.
සිද්ධත්‍ථ, තිස්ස, වෙස්සභූ බුදුවරුන්ගේ ශරීරය හැටරියන් විය.
සිඛී බුදුන්ගේ සිරුර සැත්තෑරියන් උස්විය.
කකුසඳ, කෝනාගමන, කාශ්‍යප බුදුවරුන්ගේ ශරීරය පිළිවෙලින් සතලිස් තිස් විසි රියන් උස්විය.
අප භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අටළොස් රියන් උස්වූහ.
ප්‍රමාණ වෙනස මෙයයි.
කුල වෙමත්තතාව නම්
සමහරු කැත් කුලයෙහි උපදිති. සමහරු බමුණු කුලයෙහි උපදිති.
කකුසඳ, කෝනාගමන, කාශ්‍යප බුදුවරුන් වහන්සේලා බමුණු කුලයෙහි උපන්හ.
සෙසු දෙවිසි බුදුවරුන් වහන්සේලාම කැත් කුලෙහි උපන්හ.
මේ කුල වෙනස නමි.
පධාන වෙමත්තතාව නම්
දීපංකර, කොණ්ඩඤ්ඤ, සුමන, අනෝමදස්සී, සුජාත, සිද්ධත්‍ථ, කකුසන්‍ධ බුදුවරුන් වහන්සේලාගේ වීර්ය වැඩීම දසමසකි.
මංගල, සුමේධ, තිස්ස, සිඛී බුදුවරුන් වහන්සේලාගේ ප්‍රධාන චර්යාව අටමසකි.
රේවත බුදුන්ගේ සත්මසකි. සෝභිත බුදුන්ගේ සිවුමසකි.
පදුම, අත්‍ථදස්සී, විපස්සී බුදුවරුන්ගේ අඩමසකි.
නාරද, පදුමුත්තර, ධම්මදස්සී, කස්සප බුදුවරුන්ගේ සතියකි.
පියදස්සී, ඵුස්ස, වෙස්සභූ, කෝනාගමන බුදුවරුන්ගේ සමසකි.
අප බුදුන්ගේ ප්‍රධන් චර්යාව සවසක් විය.
මෙය ප්‍රධන් චර්යාවේ වෙනසයි.
රස්මි වෙමත්තතාව නම්
මංගල සම්මා සම්බුදුන්ගේ ශරීර රශ්මිය දසදහසක් සක්වළ පැතිර සිටියේය.
පදුමුත්තර බුදුන්ගේ දොළොස් යොදුන් ප්‍රමාණ විය.
විපස්සී බුදුන්ගේ සත් යොදුනකි.
සිඛී බුදුන්ගේ තුන් යොදුන් පමණය.
කකුසඳ බුදුන්ගේ දස යොදුන් පමණය.
අප බුදුන්ගේ හාත්පස බඹයක් පමණය.
සෙසු බුදුවරුන්ගේ නියමයක් නොමැත.
මේ රශ්මි වෙනස නමි. අදහස අනුව බැඳුණෝය. යමෙක් යම් පමණ කැමතිද උන්වහන්සේගේ ශරීරයෙන් එපමණ පැතිරෙයි. පිළිමිදි ගුණයෙහි කිසිදු වෙනසක් නැත්තේය.
මේ රශ්මි වෙනස නමි.
යාන වෙමත්තතාව නම්
කිසිවෙක් ඇත් යානයෙන් නික්මෙති.
කිසිවෙක් අස් රථ පද පාසාද සිවිකාදි කිසිවකින් නික්මෙති.
ඒ එසේමැයි. දීපංකර, සුමන, සුමේධ, එුස්ස, සිඛී, කෝනාගමන බුදුවරු ඇත්යානයෙන් නික්මුණහ.
කොණ්ඩඤ්ඤ, පදුම, රේවත, පියදස්සී, කකුසන්‍ධ බුදුවරු රථයානයෙනි.
මංගල, සුජාත, අත්‍ථදස්සී, තිස්ස, ගෝතම බුදුවරු අස් යානයෙනි.
අනෝමදස්සී, සිද්ධත්‍ථ, වෙස්සභූ සිවිකාවෙනි.
නාරද බුදුහු පාගමනිනි.
සෝභිත, පදුමුත්තර, ධම්මදස්සී, කස්සප බුදුවරු ප්‍රාසාදයෙන්ම නික්මුණහ.
මේ යානා වෙනස නමි.
බෝරුක් වෙනස නම්
දීපංකර බුදුන්ගේ ගිවුළු රුක බෝධියයි.
කොණ්ඩඤ්ඤ බුදුන්ගේ සල්කලණ ගසයි.
මංගල, සුමන, රේවත, සෝභිත බුදුවරුන්ගේ නාරුක බෝධියයි.
අනෝමදස්සී බුදුන්ගේ බෝධිය කුඹුක්ගසයි.
පදුම, නාරද බුදුවරුන්ගේ බෝධිය මහාසොණ වෘක්‍ෂයයි.
පියුමතුරා බුදුන්ගේ හොරගස බෝධියයි.
සුමේධ බුදුන්ගේ බෝධිය කොළොම්ගසය.
සුජාත බුදුන්ගේ බෝධිය හුණගසයි.
පියදස්සී බුදුන්ගේ බෝධිය කුඹුක් ගසයි.
අත්‍ථදස්සී බුදුන්ගේ බෝධිය සපුගසයි.
ධම්මදස්සී බුදුන්ගේ බෝධිය කුරවක වෘක්‍ෂයයි.
සිද්ධාර්ථ බුදුන්ගේ බෝධිය කිණිහිරි රුකයි.
තිස්ස බුදුන්ගේ පියාගසය.
ඵුස්ස බුදුන්ගේ නෙල්ලිගසය.
විපස්සී බුදුන්ගේ පළොල් රුකය.
සිඛී බුදුන්ගේ සුදුඅඹ ගසය.
වෙස්සභූ බුදුන්ගේ සල්රුකය.
කකුසඳ බුදුන්ගේ සරස රුකය.
කෝනාගමන බුදුන්ගේ දිඹුල් රුකය.
කස්සප බුදුන්ගේ නුගරුකය. ගෝතම බුදුන්ගේ ඇසතු රුකය.
මේ බෝරුක් වෙනසයි.
පර්යංක වෙනස නම්
දීපංකර, රේවත, පියදස්සී, අත්‍ථදස්සී, ධම්මදස්සී, විපස්සී බුදුවරුන්ට තෙපනස් රියන් පර්යංක විය.
කොණ්ඩඤ්ඤ, මංගල, නාරද, සුමේධ බුදුවරුන්ට සත්පනස් රියන් විය.
සුමන බුදුන්ට සැටරියන් පර්යංකය විය.
සෝභිත, අනෝමදස්සී, පදුම, පදුමුත්තර, ඵුස්ස බුදුවරුන්ට අටතිස්රියන් විය.
සුජාත බුදුන්ට දෙතිස්රියන් විය.
සිද්ධත්‍ථ, තිස්ස, වෙස්සභූ බුදුවරුන්ට සතළිස් රියන් විය.
සිඛී බුදුන්ට දෙතිස්රියන් විය.
කකුසඳ බුදුන්ට සව්සිරියන් විය.
කෝනාගමන බුදුන්ට විසි රියන්ය.
කසුප් බුදුන්ට පසළොස් රියන්ය.
ගෞතම බුදුන්ට තුදුස්රියන් වූයේය.
මේ පර්යංක වෙනස නමි.