Ape Budu Hamuduruwo 15

අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 12

 

සුමේධ තවුසා පිළිබඳව ඔබ නොඇසූ කතා 12

ඒ මොහොතේ රම්ම නුවරේ දීපංකර බුදුන් ඇතුළු ලක්ෂ හතක් පමණ සංඝ පිරිසට දානය පිළිගන්වනවා. එතැන එසේ වෙමින් පවතිද්දී අප මහා බෝසතාණෝ සියල්ලන්ම නික්ම ගිය ඒ නිසල පරිසරයේ ඒ මහා මල් ගංගාව මත” මාගේ පාරමී පරික්ෂා කරමි” යයි සිතමින් පර්යංකයෙන් වැඩ සිටියා. මෙය විවරණයෙන් පසු සෑම බුදුවරයෙකු විසින්ම අනුගමණය කරනු ලැබූ ධර්මතාවක්. අහසේ සිටි දස දහසක් සක්වලින් පැමිණි දෙවි වරුන් තවමත් ප්‍රීති ඝෝෂා නගමින් මෙලෙස කියන්නට වුනා.

“මහා වීරයාණන් වහන්ස ඔබ වහන්සේ නියත වශයෙන්ම බුදුවනවා. බුදුවරුන්ගේ වචනය සත්‍යයි. නොපසබස්නා වීර්යයෙන් උත්සාහ කරන්න. මේ ලෝක සත්වයන් මේ සංසාර දුකෙන් එතෙර කරනා බුද්ධ අංකුරයක් පැළයක්, බීජයක් වන්න. මෙලෙසම නියත විවිරණ ලැබ බුදුවූ බුදුවරුන් අප කොතෙකුත් දැක තිබෙනවා . ඔබ වහන්සේටත් ඒ ආශීර්වාදය අද ලැබුනා. සාදු සාදු සාදු !”

සුමේධ තවුසාණන් මෙම දෙවුන් බඹුන්ගේ ප්‍රීති වාක්‍ය අසා තව තවත් ප්‍රීතියෙන් පින ගොස්  තව දුරටත් පිරිය යුතු දස පාරමී ධර්ම මෙනෙහි කරන්නට වුනා.

පාරමිතා ප්‍රභේද සාමාන්‍යයෙන්  පාරමිතාව එකක් වුවත් 

  1. පාරමිතාව ය,
  2. උප පාරමිතාව ය,
  3. පරමාර්ථ පාරමිතාව

යනුවෙන් කොටස් තුනකට බෙදා වෙනකොට දක්වනවා.  ඒ ත්‍රිවිධ බෝධීන්හට අනුග්‍රහ දක්වන ආකාරය මත. මෙහි ඔබගේ අවබෝධය සඳහා  දාන පාරමිතාව පමණක් ඒ තුන් ආකාරයට වැටෙන අයුරු මෙලෙස විස්තර කරනු ලබනවා.
“පුත්තදාරධනාදි උපකරණ පරිච්චාගො දාන පාරමී, අත්තනො අංග පරිච්චාගො දාන උපපාරමී. අත්තනො ජීවිත පරිච්චාගො දානපරමත්ථ පාරමී”.

පාරමිතාව

තමා රැස්කළ ධනය වතු පිටි ඉඩකඩම් යානවාහන ඇතුළු සියලු භාණ්ඩ උපකරණ මෙන්ම දරු දැරියන් අඹුවන් හරකභාන වැනි තමන් සතු සජීවී වස්තුන්ද පරිත්‍යාගය දාන පාරමිතාව නම් වෙනවා. 

උප පාරමිතාව

ලේ – මස් – ඇස් – කන් – අත් – පා ආදී තමාගේ ශරීරාවයව පරිත්‍යාගය දාන උප පාරමී නම් වෙනවා.
දෙවෙනි දාන පාරමිතාව යනු එහි තවත් තේරුමක්. 

පරමාර්ථ පාරමිතාව

අන් අයගේ යහපත වෙනුවෙන් තමා ගේ ජීවිතය පරිත්‍යාග කිරීම දාන පරමාර්ථ පාරමී නම් වෙනවා. උසස් දාන පාරමිතාව ය යනු එහි තේරුම යි.

ලොවුතුරා සම්බෝධිය සහ පාරමිතා අනුග්‍රහය

සාමාන්‍යයෙන් එකක් වූ දාන පාරමිතාව මෙසේ තුනට බෙදා කියනුයේ ත්‍රිවිධ බෝධීන්හට අනුග්‍රහ වශයෙන්. ලොවුතුරා බුදු බවට නොහොත් සම්මා සම්බුද්ධත්වයට පෙරුම් පුරන බෝසතුන් විසින් දාන පාරමිතාව ය, දාන උප පාරමිතාව ය, දාන පරමාර්ථ පාරමිතාව ය යන මේ තුනම පිරිය යුතු ය.

ප්‍රත්‍යක සම්බෝධිය නොහොත් පසේ බුදුබව සහ පාරමිතා අනුග්‍රහය

ප්‍රත්‍යේක සම්බෝධියට නොහොත් පසේ බුද්ධත්වයට පෙරුම් පුරන බෝසතුන් විසින් දාන පාරමිතාව ය, දාන උප පාරමිතාව ය යන දෙක පිරිය යුතුය.

ශ්‍රාවක බෝධිය සහ පාරමිතා අනුග්‍රහය

ශ්‍රාවක බෝධියට පෙරුම් පුරන බෝසතුන් විසින් දාන පාරමිතාව පිරිය යුතුය.  

දාන පාරමිතා තුන ම පිරිය හැකි තැනැත්තෝ ලොව්තුරා බුදු බවට පැමිණෙති. පළමුවන දෙවන පාරමිතා දෙක පමණක් පිරිය හැකි තැනැත්තෝ පසේ බුදු බවට පැමිණෙති. පළමුවන දාන පාරමිතාව පමණක් පිරිය හැකි තැනැත්තෝ ශ්‍රාවක බෝධියට පැමිණෙති. ශීල පාරමිතාදී ඉතිරි පාරමිතා නවයෙහි මේ ප්‍රභේදය කියන ලද පරිද්දෙන් සැලකිය යුතු ය.

දස පාරමී

  1. දාන පාරමිතාව
  2. ශීල පාරමිතාව
  3. නෙක්ඛම්ම පාරමිතාව
  4. පඤ්ඤා පාරමිතාව
  5. විරිය පාරමිතාව
  6. ඛන්ති පාරමිතාව
  7. සච්ච පාරමිතාව
  8. අධිෂ්ඨාන පාරමිතාව
  9. මෙත්තා පාරමිතාව
  10. උපේක්ඛා පාරමිතාව

දැන් ඉහතින් දැක්වූ තුන් ආකාරයට මෙම දස පාරමිතා සම්මා සම්බුදු බුදුවරයෙකු විසින් වැඩිය යුතුය.
එවිට එය තිස්ආකාර වේ.

1.දාන පරමී
2.දාන උප පාරමී
3.දාන  පරමත්ථ පරමී
4.ශිල පාරමී
5.ශීල උප පාරමී
6.ශිල පරමත්ථ පාරමී
7.නෙක්ඛම්ම පාරමී
8.නෙක්ඛම්ම උප පාරමී
9.නෙක්ඛම්ම පරමත්ථ පාරමී
10.පඤ්ඤා පාරමී
11.පඤ්ඤා උප පාරමී
12.පඤ්ඤා පරමත්ථ පාරමි
13.විරිය පාරමී
14.විරිය උප පාරමී
15.විරිය පරමත්ථ පාරමී
16.ඛන්ති පාරමී
17.ඛන්ති උප පාරමී
18.ඛන්ති පරමත්ථ පාරමී
19.සච්ච පාරමී
20.සච්ච උප පාරමී
21.සච්ච පරමත්ථ පාරමී
22.අධිෂ්ඨානපාරමී
23.අධිෂ්ඨාන උප පාරමී
24.අධිෂ්ඨාන පරමත්ථ පාරමී
25.මෙත්තා පාරමී
26.මෙත්තා උප පාරමී
27.මෙත්තා පරමත්ථ පාරමී
28.උපේක්ඛා පාරමී
29.උපේක්ඛා උප පාරමී
30.උපෙක්ඛා පරමත්ථ පාරමී

දැන් සුමේධ තවුසන් සැරසෙන්නේ මෙම කරුණු සමාධි සුවයට පිවිස නැවත නැවත මෙනෙහි කිරීමටය.

Ape Budu Hamuduruwo 14

අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 14

 

සුමේධ තවුසා පිළිබඳව ඔබ නොඇසූ කතා 11

අභිනිහාරය

අනියත විවරණ පූරණය කරමින් පැමිණි බෝසත්වරයෙකු විසින් ප්‍රථමයෙන් ලබන නියත විවරණය නොහොත් මංගල නියත විවරණය අභිනිහාරය යනුවෙන් හඳුන්වනු ලබනවා. එය ආශ්චර්ය ජනක තවත් අපුරු මොහොතක්.  එක් බුදුවරයෙකු තම අභිලාශය සමුර්ධිමත් කොට මංගල චාරිකාවේ වඩිමින් අවසන් ආත්මභාවය මෙලෙස සනිටුහන් කරද්දී තවත් මතු බුදු වරයෙකු තවත් දීර්ඝ ගමනාන්තයක් සඳහා පෙරුම් පුරනවා.  සුමේධ තවුසාණන්ගේ හිස පාමුළ සිටිමින් දීපංකර බුදුපියාණන් වහන්සේ මෙලෙස යලිත්  ඒ සාරලක්ෂයක් වූ රහතන් වහන්සේලා ඇතුළු දෙවු බඹුන් මිනිසුන් අමතන්න වුනා. එවැනි විශාල පිරිසකට ඇසෙන සේ  අමතන්න බුදුවරයෙකුට ඇරෙන්න වෙනයම් කෙනෙකුට බැහැ. 

“පස්සථ ඉමං තාපසං – ජටිලං උග්ගතාපනං
අපරිමෙය්‍ය ඉතෝ කප්ප – බුද්ධෝ ලොකේ භවිස්සති”

යනුවෙන්  මේ මා ඉදිරියෙ වන්දනමස්කාර කරමින් බිම වැතිර සිටින්නා වූ ජටාධාර මේ මහාපුරුෂයා දෙස බලන්න. මොහු මෙයින් සාරාසංඛ්‍ය කල්ප ලක්ෂයකින් පසුව  “ගෞතම” නමින් සම්මා සම්බුදු වීමට  නියමිතයි.

’’ඒ ගෞතම තථාගතතෙම ඒ දිනයෙහි මනරම් කිඹුල්වත් පුරයෙන් නික්ම ප්‍රධන්වීර්‍ය්‍යයද කොට දුෂ්කර ක්‍රියාවද කොට, අජපල් නුගරුක් මුල හිඳ එහිදී කිරිබතද  පිලිගෙන නේරංජනා ගංගාව සමීපයට  එළඹෙනවා.

නැවත ජිනරාජතෙම නේරංජනා ගංතෙරදී කිරිබත වළඳා දෙවියන් විසින් පිළියෙළ කළ උතුම් මගින් ඇසතු බෝමුල කරා පැමිණෙනවා.

මහා යසස් ඇති ගෞතම නරශ්‍රේෂ්ඨතෙම ඊට පසු උතුම් බෝමැඩ පැදකුණු කොට ඇසතු ගස මුලදී බුදුබව අවබෝධ කොටගනුලබනවා.

මුන්වහන්සේගේ  මව මායා නම් වනවා. පියතෙම සුදොවුන් නම් රජ කෙනෙක්.  මෙතෙම ගෞතම නම් වනවා. 

කාමාදී ආසව නැති, රාගාදී කෙලෙස් ද  නැති කළ, සන්හුන් සිත් ඇති, එකඟවූ සිත් ඇති “කොලිත” ද, “උපතිස්ස” ද යන  අග්‍රශ්‍රාවකයෝ දෙදෙනෙක් ලබනවා. ආනන්‍ද නම් උපස්ථායක කෙනෙක් ගෞතමයන්ට උපස්ථාන කරනවා.

කාමාදී ආසව නැති කළ, සන්හුන් සිත් ඇති, එකඟවූ සිත් ඇති ’’ඛෙමා’’ ද, ’’උප්පලවණ්ණාඒ’’ ද යන අග්‍ර ශ්‍රාවිකාවෝ දෙදෙනෙක් ලබනවා.. ඒ භාග්‍යවත්හුගේ බෝධිය ඇසතු රුකයයි කියනු ලබනවා. 

’’චිත්ත’’ ද, ’’හත්‍ථාලවක’’ ද යන අග්‍ර උපස්ථායකයෝ දෙදෙනෙක් ලබනවා. ” නන්‍දමාතා’’ ද, “උත්තරා’’ ද යන අග්‍ර උපස්ථායිකාවෝ දෙදෙනෙක් ද ලබනවා.

දහසක් සක්වල වල දෙවුබඹුන්ද, පරිවාර කොට පැමණි ලක්ෂ සංඛ්‍යාත මිනිසුන්ද අසමවූ, මහර්ෂීවූ දිවකුරු බුදුරදුන්ගේ මේ විවරණය  අසා සතුටු සිත්ඇතිව මේ තවත් බුද්ධාන්කුරයක් යයි බුදු යි(බුදුබව පතන බෝසතෙකැයි) කියා මහත් වූ  ප්‍රීති ඝෝසා කරන්නට වුනා. අත්පොළසන් දෙන්නට වුනා. මහත් වූ සාදු කාරයෙන් දස දහසක් සක්වලම රැවු පිළිරැවූ දුන්නා. දෙවුන් බඹුන් මිනිසුන් මෙලෙස සිතන්නට වුනා. යම් හෙයෙකින් අපහට මේ සාසනයේදී මගඵල නිවන් අවබෝධ කරගැනීමට නොහැකි වුවහොත් අනාගතයේ මේ ගෞතම බුද්ධ සාසනයේ හෝ මගඵල ලැබිය හැකියි. ඒ මේ වගේ දෙයක්. ගංගාවකින් එතෙර වීමට යන මිනිසුන් සමුහයකට යම් තොටුපළක් මග හැරුනේද ඊට පසුව ආසන්නයේම හමුවන තොටුපළෙන් එගොඩවීමට හදනවා වගේ දෙයක්.

දීපංකර බුදුපියාණන් වහන්සේ මෙලෙස බෝසතාණන් වහන්සේගේ ගුණ වර්ණනා කොට නියත විවරණ ලබා දී මල් අටමිටකින් පුදා පැදකුණු කොට නැවත රම්මක නුවර දක්වා වඩින්නට දකුණු ශ්‍රී පාදය ඔසවනු ලැබුවා. ඒ එක්කම මහා සාදු කාරයක් දසත පැතිර ගියා.  දීපංකර බුදුරජාණන් අනුව යමින්   ඒ සාරලක්ෂයක් වූ රහතන් වහන්සේලාද, මිනිසුන්ද, නාග ගන්ධර්වයෝද සුමේධ තවුසාට වැඳ නමස්කාර කරමින් පැදකුණුකොට පසුකොට ගියා. ඒ විතරක් නෙවෙයි අහසෙහි රැස්ව සිටි කෝටි සංඛ්‍යාත දෙවිවරුනුත් වන්දනා කරමින් මල් විසුරුවන්නට වුනා. ඒ පුෂ්පයන්ගෙන් මුළු පරිසරයම වැසුනා. සුවඳවත් වුනා. බෝසත් ගමනක අසිරිය. ඔබද මාද එදත් ඉන්නට ඇති. එත් අපිට තවම තොටුපල මුණ ගැසී නැහැ මේ චණ්ඩ ඕඝයෙන් එතෙරවීමට.

ඒ දසබලදාරි දීපංකර බුදුරජාණන් වහන්සේ ලක්ෂගනනක් වූ රහතන් වහන්සේලා පිරිවරමින් රම්ම නගර වැසියන්ගේ පුදසත්කාර ලබමින් දෙවියන්ගේ අභිනන්දනය ලබමින් සන්ද්‍යා කාන්තිය වළඳන ලද උතුම් රන්ගිරිකුළක් මෙන් මල්සුවඳ සුවඳසුණු සුවඳින්  සුගන්ධවත් වූ ධජපතාක නංවන ලද සිල්සුවඳ බැඳී හදෙන් ගුමුගුමු නද ගන්වන ලද දුමින් අඳුරු වූ දෙවු පුරයක් මෙන් යසස් ශ්‍රීයෙන් ඔද වැඩුණු අති රමණීය රම්ම නුවරට පිවිසෙන්නට වුනා. මෝහ අන්ධකාරය දුරලා, ලක්ෂ සංඛ්‍යාත තරු පිරිවරා අඳුරු රාත්‍රිය එළිය කරන පුරා සඳක් මෙන් බුද්ධදිවාකරයාණෝ පැනවූ ආසනයේ වැඩ සිටියා. ඒ මහා සංඝ රත්නයද තම තමනට පැනවූ ආසන වල අසුන්ගත්තා. ඒ රඹගම් නුවරවැසි උපාසකවරු ශ්‍රද්ධාදීගුණ අසදෘශ සැප නිධාන වූ දානය බුදුපාමොක් බික්සඟනට පිළිගන්වන්නට වුනා.

එතැන එසේ වෙමින් පවතිද්දී අප මහා බෝසතාණෝ සියල්ලන්ම නික්ම ගිය ඒ නිසල පරිසරයේ දෝරේ ගලා ගිය ඒ මහා මල් ගංගාව මත” මාගේ පාරමී පරික්ෂා කරමි” යයි සිතමින් පර්යංකයෙන් හිඳගනු ලැබුවා. 

Ape Budu Hamuduruwo 13

අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 13

 

සුමේධ තවුසා පිළිබඳව ඔබ නොඇසූ කතා 10

අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ මේ වනවිටත් ඔබගේ නිවන වෙනුවෙන් පෙරුම් පුරමින් පැමිණි කාල පරිච්ඡේදය මිනිසෙකුට නොව බුදුවරයෙකුට වුවද සිතා අවසන් කල නොහැකි තරම් දීර්ඝ කාලයකි. එම දීර්ඝ කාල පරිච්ඡේදය බුදුබව පතන ආකාරය අනුව ප්‍රධාන කොටස් තුනකට බෙදේ. එනම් මනො ප්‍රණිධාන වාග් ප්‍රණිධාන, මහා ප්‍රණිධාන (කාය ප්‍රණීධාන) වශයෙනි. විවරණ වශයෙන් කොටස් දෙකකට බෙදේ. ඒ නියත විවරණ සහ අනියත විවරණ ලෙසය. එලෙස අනියත විවරණ සඳහා මේ වනවිටත් මනො ප්‍රණිධාන එනම් සිතින් පමණක්‌ බුදුබව පතමින් අසංඛ්‍ය කල්ප ලක්‌ෂ හතක් පසුකොට අවසන්ය.  සම්මුඛ වූ බුදුවරු සංඛ්‍යාව එක්‌ලක්‌ෂ විසිපන්දහසකි. වාග් ප්‍රණිධාන වශයෙන් පැමිණි කාලය අසංඛ්‍ය කල්ප ලක්‌ෂ නවයකි.  බුදුවරු සංඛ්‍යාව තුන්ලක්‌ෂ අසූහත් දහසකි. මෙලෙස සම්පුර්ණ කල කල්ප ප්‍රමාණය අසංඛ්‍ය කල්ප දහසයකි. සියලු බුදුවරු සංඛ්‍යාව පන්ලක්ෂ දොළොස් දහසකි. දැන් ඇත්තේ නියත විවරණ සම්පූර්ණ කර ගැනීමයි. ඒ සඳහා සම්මුඛ විය යුතු බුදුවරුන් ගණන විසිහතරෙකි. කාලය සාරාසංඛ්‍ය කල්ප ලක්‍ෂයකි.

ඒ මහා ශ්‍රී විභූතියෙන් යුතු දීපංකර බුදුරජාණන් වහන්සේ ලක්ෂ සංඛ්‍යාත රහතුන් පිරිවරමින් පැමිණ  නමස්කාර  කරමින් බිම වැතිරී සිටි සුමේධ තවුසා ඉදිරියේ නතර විය. එක් චිතක්ෂණයකින් අතීත වර්තමාන අනාගත ගණනය කල නොහැකි කාල යාත්‍රාවක පැමිණි ගමනද යායුතු ගමනද දර්ශනය විය. බෝසතාණන් වහන්සේගේ ප්‍රාර්ථනයද, විර්යයද දර්ශණය විය. දැන් ඇත්තේ ප්‍රථම නියත විවරණය සඳහා ලබා තිබිය යුතු අෂ්ට ධර්ම සම්පුර්ණ වේ ඇත්දැයි බැලීමය. එනම්

මනුස්සත්තං ලිංගසම්පත්ති – හෙතුසත්ථාර දස්සනං

පබ්බජ්ජා ගුණසම්පත්ති  – අධිකාරො ච ඡන්දතා

අට්ඨධම්ම සමෝධානා – අභිනීහාරෝසමිඣතී

බුදුබව පතන්නාහු අෂ්ට ධර්මයකින් යුක්ත විය යුතුය. එනම් මිනිසත් බව, ලිංග සම්පත්තිය, හේතු සම්පන්න වීම, බුදුකෙනෙකු හමුවීම, පැවිදිවීම, අධිමානසික ගුණයෙන් යුක්ත වීම. ජිවිත පරිහරණය, කැමැත්ත හා සම්බන්ධ විර්යය යන මේ අටකින් යුක්ත වුවන්ගේ ප්‍රාර්ථනය සඵලවේ.

  1. මනුස්සත්තං – මිනිසත් භවයෙහි සිට බුදු බව පතන්නහුගේ ප්‍රාර්ථනය සඵල වේ. නාගයකු, ගුරුළකු, දෙවියෙකු විසින් කරනු ලබන බුදුබව ප්‍රාර්ථනය සඵල නොවේ.
  2. ලිංගසම්පත්ති – මිනිසත් භාවයෙහි දී පුරුෂයකු කරන ප්‍රාර්ථනාව ම සඵල වේ. පණ්ඩක, නපුංසක, උභාතෝව්‍යාඤ්ජනකයන් කරන බුදු බව ප්‍රාර්ථනා සඵල නොවේ.
  3. හෙතු – පුරුෂයෙකු වුවද එම අත් බැව්හි රහත් බවට හේතු සම්පත් ඇත්තහුගේ ප්‍රාර්ථනාව ම සඵල වේ. එයින් අන් අයකෙගේ ප්‍රාර්ථනාව සඵල නොවේ.
  4. සත්ථාරදස්සනං – රහත් වීමට හේතු සම්පත් ඇත්තා වුවද ජීවමාන බුදුරජාණන් වහන්සේගේ සමීපයෙහි ප්‍රාර්ථනා කරන්නහුට සඵල වේ. බුදුරජුන් පිරිනිවී කල්හි චෛත්‍යය, බෝධි මූල ළඟ ප්‍රාර්ථනා කරන්නා හට සඵල නොවේ.
  5. පබ්බජ්ජා – බුදුරජුන් සමීපයෙහි බුදුබව පැතුවද පැවිදි වේශයෙන් සිටියහුට ම සඵල වේ. ගිහි වේශයෙන් සිටියහුගේ ප්‍රාර්ථනය සඵල නොවේ.
  6. ගුණ සම්පත්ති – පැවිද්දකු වුවද පංච අභිඤ්ඤා අෂ්ට සමාපත්ති ලභියකුම විය යුතුය. ධ්‍යාන ගුණයෙන් වියුක්ත වුවන්ගේ ප්‍රර්ථනා සඵල වේ.
  7. අධිකාරෝ – ධ්‍යාන ගුණයෙන් යුක්ත වුවද සිය ජීවිතය බුදුරජුන්ට පරිත්‍යාග කල කෙනෙකු හෙවත් අධිකාරය විශේෂ පරිත්‍යාග කල අයෙකු විය යුතුය. මේ අධිකාරය කලහුගේම ප්‍රාර්ථනය සඵල වේ.
  8. ඡන්දතා – ජීවිත පරිත්‍යාග කලද බුද්ධ කාරක ධර්ම හෙවත් පෙරුම් දම් පිරීම සඳහා මහත් කැමැත්තක්, මහත් උත්සාහයක්, මහත් පරිශ්‍රමයක්, මහත් ගවේෂණයක් ඇත්තා හටම ප්‍රාර්ථනය සමෘද්ධි වේ. මේ කරුණෙහි ලා චන්ද අභිලාෂ මහත් බවට උපමාවකි. බුදුබව පතන්නෙකුට මෙවැනි සිතක් තිබිය යුතුය. එනම් සම්පුර්ණ සක්වළ ගැබ එකම ජලාශයක් වුවත් තම බාහු බලයෙන් පිහිනා එතෙරට යන්නට සමත් විය හැකි සිත් ඇත්ද එවැන්නෙකු බුදුබවට පත්වේ. තවත් බොහෝ උපමා ඇත. එහෙත් මෙය ප්‍රමාණවත් යැයි සිතේ.

ඒ අප මහා බෝසතාණන් වහන්සේ මේ වනවිට මේ අෂ්ට ධර්මද සම්පුර්ණ කොට අවසානය. දැන් ඔබ බුදුන්වහන්සේ හට  පසඟ පිහුටුවා දවසකට වඳින වාර ගණන සිතන්න. උන්වහන්සේ වෙනුවෙන් පුදනු ලැබූ පුජා භාණ්ඩයන්හි මිල ගණන් බැලු වාර ගණන සිතන්න. පුදනු ලැබූ මල් ගණන සිතන්න. ඔබට සෑහීමකට පත්විය හැකිද? ඒ කෘතගුණ කෙලෙස නිම කරම්ද?

Ape Budu Hamuduruwo 12

අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 12

 

සුමේධ තවුසා පිළිබඳව ඔබ නොඇසූ කතා 09

මීට පෙර කී පරිදි සුමේධ තවුසාණන් රම්ම නගරය උඩින් අහසින් යමින් සිටියදී නගරයේ උත්සවශ්‍රීය දැක මිනිසුන් බලා සිටියදීම අහසින් බැස  මෙම උත්සවයට හේතු විමසන්නට වුනා. ඒ වනවිටත් රම්ම වැසියන් මහා සෘධි බලසම්පන්න සුමේධ තවුසාණන් ගැන හොඳින් දැන සිටියා. එවිට ඔවුන් මෙලෙස කියන්නට වුනා.

ස්වාමිනි ඔබ නොදන්නේද? දීපංකර බුදුරජාණන් වහන්සේ අනුත්තර සම්‍යක් සම්බෝධියට  පැමිණ දම්සක් පවත්වා  සුදස්සන මහා විහාරයෙහි වැඩ සිටිමින්  ජනපද චාරිකාවේ යෙදෙනවා. අපි සැවොම එහි ගොස් උන්වහන්සේට අපේ නුවරට වඩින ලෙස ආරාධනය කළා. අද උන් වහන්සේ  සාර ලක්ෂයක් භික්ෂුන් වහන්සේලා පිරිවරාගෙන රම්ම නුවරට වඩිනවා. අපි මේ ඒ වඩින මග සරසනවා.

එවිට සුමේධ තවුසාට මෙහෙම හිතුනා. බුද්ධ යන මේ ශබ්දයද දුර්වලයි. බුදුඋපත ගැන කියනුම කවරේද? ඒ නිසා මමත් මේ මිනිසුන් සමග එක්ව මේ බුදුන් වඩින මග පිරිසිදු කරන්නට ඕනේ. එහෙම හිතලා උන්වහන්සේ ඒ පිරිසට මෙහෙම කිවා.

“භවත්නි, ඔබලා මේ මග භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙනුවෙන්ම පිරිසිදු කරන්නේ නම් මටත් එයින් කොටසක් දෙන්න. මමත් ඔබලා සමග බුදුන් වඩින මග පිරිසිදු කරන්නම්. “

මෙය ඇසූ රම්ම වැසියෝ මෙලෙස සිතන්නට වුණා සුමේධ තාපසයෝ මහා සෘධිබල සම්පන්න මහා ආනුභාව ඇත්තෙක් උන්වහන්සේට එක් ක්‍ෂණයකින්  මුළු නගරය වුවද සැරසීමට පුළුවන්. ඒනිසා අපි උන්වහන්සේට ඉතා අසීරු කොටසක් දෙමු. මෙසේ සිතා එම නගර වැසියන් පිරිසිදු කිරීමට අසීරු දියෙන් බිදුණු අති විෂම එක් පෙදෙසක් සලකා මේ කොටස ඔබ වහන්සේ විසින් පිරිසිදු කර ලබාදෙනමෙන් ඉල්ලා සිටියා. මෙය ඇසු සුමේධ තව්සාණෝ බුද්ධාලම්බන  ප්‍රීතිය උපදවා මෙසේ සිතන්නට වුවා, මේ කොටස සෘධි ප්‍රතිහාරයෙන් එක් මොහොතකින් පරම දර්ශනීය කිරීමට තරම් මම මේ මොහොතේ සමත් වෙනවා. එහෙත් බුදුන් වෙනුවෙන් කිසිම කායික වෙහෙසීමක් නොමැතිව නිකන්ම නිකම් සෘධි බලයෙන් මෙවැනි දෙයක් කොට මා හට සතුටක් නොලැබේවි.  ඒ නිසා මගේ දෑතෙන්ම පස් කපා සුදු වැලි අතුරා අසම වූ තැන සමකොට බුදුන් වහන්සේගේ ශ්‍රී පාදය පිළිගැනීම සදහා හැකි පමණ ඉක්මණින් සකසන්නට ඕනේ.

මෙසේ සිතා තම දෑතින්ම එම මඩ වගුරු ගොඩකිරිමටත්, සුදු වැලි අතුරන්නටත් මග දෙපස සරසන්නටත් පටන්ගත්තා. එසේ උන්වහන්සේ තමාට පැවරූ රාජකාරිය ඉවර කිරීමට මත්තෙන් දීපංකර බුදුරජානන්වහන්සේ වැඩමකරවීමට  ආරාධනා කිරීම සඳහා රම්ම වාසින් බුදුරජුන්ගේ සුගන්ද කුටිය අසලට පැමිණුනා.

 ඒ වන විටත් එම කුටිය පරිවාර කොටගෙන සාරලක්ෂයක් පමණවූ මහානුභාව තේජාන්විත රහතන් වහන්සේලා එහි වැඩ සිටියා.  හරියටම දහසක් පෙතිවලින් යුත් දාස්පතිය මලක් වාගෙයි අහසෙහි රැස්ව සිටි

දෙවියන්ට පෙනුනේ.  ඒ පිරිවරා සිටි රහතන් වහන්සේලාගේ මහා ගුණමහිමයෙන් බිඳක් අට්ඨාකතාවෙහි මෙලෙසයි සඳහන් වුයේ. 

පිරිවරාගත් ඒ භික්‍ෂුහු මෙබඳු වූහ.

අල්පේච්ඡ වුහ සන්තුෂ්ටයහ. ව්‍යකෘතහ. වචනක්‍ෂමයහ. ප්‍රවීචිගතයහ.අසංසට්ඨයහ.විනීතයහ.පගර්හිතයහ. සියල්ලෝම සීලසම්පන්න වෙති. සමාධියෙහි ධ්‍යනයෙහි දක්‍ෂවුවෝ වෙති. ප්‍රඥාවිමුක්තියෙන් යුක්ත වෙති. චරණයෙන් යුක්ත වුවෝ වෙති. ක්‍ෂීණාශ්‍රවයෝය. වසීප්‍රාප්තයහ. සෘද්ධිමත්හුය. යසස් ඇත්තෝය. ශාන්ත ඉන්ද්‍රිය ඇත්තෝය. දමනයට පත්වූවෝය. පුනර්භවය ක්‍ෂය කළාහුය.

ඒ අතරින් සුගන්ද කුටිය අසලට පැමිණි රම්ම වැසියන් කිහිපදෙනෙකු දොර වසා සිටියදීම වන්දනා කොට බුදුරජුන්හට ආරාධනය කරන්නට වුවා. ස්වාමීනී, ඔබවහන්සේගේ පැමිණීම උදෙසා සියලු කටයුතු සුදානම් කොට අවසන්.  ඒ වදන් පවසා තත්පර කිහිපයයි ගතවුයේ.   ඒ විශාල දොරටුව ඉබේ විවෘත වුනේ බුදුවරුන් විසින් කිසිදිනක දොරවල් තම ශ්‍රී හස්තයෙන් විවෘත නොකරන නිසාමයි. දශබලධාරී බුදුරජාණන්වහන්සේ බඳුවදමල් පැහැති දෙපොට සිවුර තිමඬුලු වසා හැද ඒමත රන්පමුදමකින් මල්කළඹක් වටකරන්නාක්මෙන් විදුලියක් වන්  ශශ්‍රික කායබන්නධය බැද රන්ගිරි කුලක් මත ලාරස ඉසින්නනාක් මෙන් රන් සෑයක් පබළු දැලකින් වසන්නාක් මෙන්ද රන් ඇගැයක් රත් කම්බිලියකින් පළදවන්නාක් මෙන්ද සරාසඳ රත් වලාවකින් වසන්නාක් මෙන්ද, ලාරසින් තෙත් කැලෑ මල සමපැහැති උතුම් රතු පාංශුකූල චීවරය පොරවා ගඳකිළි දොරෙන් රන් ගුහාවකින් සිංහයෙක් මෙන් නික්ම ගඳකිළිය ඉදිරියේ පෙනී සිටියා. එසැණින්ම ඒ සාර ලක්ෂයක් වූ මහරහතන් වහන්සේලා පසග පිහිටුවා වන්දනා කරන්නටත්  ඉන් පසුව පේලියන් පේලිය රහතන් වහන්සේලා නැගී සිටින්නට වුවා.

මේ මහත් වූ පෙළහර මුළු අහස්තලයම වසා සිටි දෙවි බබුන් දැක්කේ මෙතෙක් ලොව පහලවූ විශාලතම පුෂ්පය එකිනෙක පෙති විහිදන්නාක් මෙන්.

ඒ මහා කාරුණික වූ බුදු පියාණන් වහන්සේගේ මහා ප්‍රඥාවට මේ රම්ම නුවර මෙතරම් උත්සවශ්‍රීයෙන් බබළමින්  දෙව් බබුන් රහතුන් විසින් පරිවාරකොට ගත්තේ ලොවෙහි තවත් විශේෂ දිනයකට බව වැටෙහි ගියා. එනම් මෙතැන් පටන් සාරසංඛ්ය කල්ප ලක්ෂයක් ඉක්මවා මිනිසුන් දෙවුන් බබුන් කෙලකෝටි  ගණනින් නිවන් මගට පමුණුවන තවත් මතු බුදුවන මහා සම්මාසම්බුදුවරයෙකුගේ අභිනීහාරය නොහොත් ප්‍රථම නියත විවරණය ලබා දෙන දිනය මෙදින බව දැන සිටීමෙන්. පෙරමග බලා ඒ මහත් කර්තව්‍යට දකුණු ශ්‍රී පතුල ඒ භුමිය ස්පර්ශ කල මොහොතේ මුළු පෘථිවියම වෙව්ලා යන්නට ඇති.  දෙව් බබුන් විසින් අහසේ සිට මදාරා මල් විසුරුවන අතර ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වීතරගාව වීතරගයින් සමග වීතදෝෂිව වීතදෝෂින් සමග වීතමෝහීව වීතමෝහීන් සමග ෂඩ් අභිඥාලාභී ක්‍ෂීණාශ්‍රවයෙන් හාරලක්ෂයක් පිරිවරා අනුපමේය වූ බුද්ධ ලීලාවෙන් තරු කැල පිරි වැරු සරා සදමෙන් සෙමෙන් සෙමෙන් ඉදිරියට පිය මනින්ට වුණා.  සුමේධ තාපසයෝද ඒ සරසා පිළියෙළ කල මගින් වඩිනා දීපංකර බුදුන් දුටුවා. උන්වහන්සේ පිරිවරාගෙන එන සාර ලක්ෂයක් වූ රහතන් වහන්සේලාගේ කසාවතින් මුළු පුරයම බබළන්නට වුණා.  අහසේ සහ පොලවේ රැදී සිටින ලක්ෂ සංඛ්‍යාත දෙවි මිනිසුන්ගෙන් සාදු කාරයෙනුත් දස දහසක් බෙර හොරණෑ  හක් වාදනයෙනුත් මුළු පුරවරයම ගිගුම් දෙන්නට වුනා.  එත් සුමේධ තවුසාණන් හට මේ වනකොටත් තමාට පැවරූ භුමි භාගයේ මඩින් පිරුණු සුළු කොටසක් නිමකර ගන්නට බැරිවුනා.  දෙතිස්වර ලකුණින් හෙබි අසු අනුලකුණින් අනුරඤ්ජිත  ව්‍යාමප්‍රභා මණ්ඩලයෙන් සශ්‍රීක වූ ඉදුනිල්මිණි  වන් අහසේ නන්බඳු විදුලිය මෙන් සවනක් බුදු රැස් විහිදුවන රුවින් අග තැන්පත් බුදුන් දෙස දෑස් අල්වා බලා සිටිමින් මා විසින් දස බලයන් වහන්සේට ජිවිත පරිත්‍යාග කරන්නට වටින්නේයැයි සිතා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මඩ ගොඩින් නොවඩින සේක්වා. සාරලක්ෂයක් මහ රහතුන් වහන්සේලා සමග මාගේ පිට මතින්ම වඩින සේක්යයි සිතා කෙස් වැටිය මුදා හැර අඳුන් දිවිසම් ජටාමදුලු වැහිරි සිවුරු කළු මඩෙහි අතුරා ඒ මඩ මතම වැතිරී නමස්කාරකරගෙන සිටියා. මෙසේ මඩ මත වැතුරුනාවූ සුමේධ තව්සානෝ ඇස් හැර ලග ලග වඩින දීපංකර බුදුරජුන්ගේ සම්බුදු සිරිය බලමින් මෙසේ සිතන්නට වුණා,” ඉතින් මම කැමති නම් සියලු කෙලෙස් නසා රහත් බවට පත්ව සඟ පිටියේ නවකයෙකු වී රම්‍ය නගරයට පිවිසිය හැකි එහෙත් එසේ අප්‍රසිද්ධ වෙසින් කෙලෙසුන් නසා තමා පමණක් තනිවම නිවනට පැමිණීම ප්‍රමාණවත් නොවේ දීපංකර බුදුරජුන් මෙන් උතුම් සම්මා සම්බුදු බවට පැමිණ මහා ජනයා දහම් නැවට නංවා සංසාර සාගරයෙන් එතෙරකොට පසුව පිරිනිවන්නේනම් කොතරම් හොදද ඉක්බිතිව අෂ්ට ධර්මයන් සම්පුර්ණ කොට තිබු ඒ සුමේධ තව්සාණෝ බුදුබව ප්‍රාර්ථනා කරමින් අභිනීහාරය සදහා සියලු සුදුසුකම් සම්පුර්ණකොට ඒ දසබල ධරයන් වහන්සේ වඩිනා තෙක් නොඉවසිල්ලෙන් බලා සිටියා.

Ape Budu Hamuduruwo 11

අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 11

 

සුමේධ තවුසා පිළිබඳව ඔබ නොඇසූ කතා 08

දීපංකර බුදුරජාණන් වහන්සේ බුද්ධත්වයට පැමිණීම සහ සම්බුදු සිංහනාදය

බුද්ධත්වයෙන් පසුව දසබලධාරී දීපංකර බුදුරජාණන් වහන්සේ බුද්ධ සිංහනාද පවත්වා සත්සතියක් බෝධි මුලයේ කල්ගෙවා සහම්පති මහා බ්‍රහ්මයාගේ ආරාධනයෙන් සුනන්දාරාමයේ දම්සක් පවත්වා කෙළ සියයක් දෙවිමිනිසුන් හට ධර්මාමෘතය පොවා චාතුර්ද්වීපික මහා මේඝයක් සේ දහම් වැසි වස්සවමින් මහජනයාගේ සසර බැමි සිඳිමින් ජනපද චාරිකාවේ යෙදෙන්නට වුනා.

රහතන් වහන්සේලා හාරලක්ෂයක් සමගින් රම්ම නුවරට වැඩම කරවීම.

හරිම පුදුමයි බුදුවරු අතරත් ඇති සුවිශේෂතා. අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ දම්සක් පවත්වා පස්වග මහණුන් ඇතුළු සියයකටත් වඩා අඩු පිරිසක් සමගිනුයි චාරිකාව ආරම්භ කලේ. කපිලවස්තු පුරයට එනවිටත් රහතන් වහන්සේලා හිටියේ විසිදාහයි. ඒ දසබලධාරී දීපංකර බුදුහාමුදුරුවෝ උපන් බිම වූ පරම රමණීය රම්ම නුවරට වැඩියේ රහතන්වහන්සේලා හාරලක්ෂයක් පිරිවරාගෙන.  එසේ වැඩමකොට සුදර්ශන මහා විහාරයේ වැඩ වසන්නට වුනා.

 රම්ම වැසියන් දානයට ආරාධනා කිරීම

එය අසා ඒ නගරයේ සහ ඈත කුඩා ගම්වල ගම්වැසියන් ගිතෙල් වෙඬරු බෙහෙත් ද  හඳනා, පොරෝනා වස්ත්‍රාදියද රැගෙන උතුරුසළු සහිතව සුවඳ මල් ආදියද අතැතිව බුඳුන් දහම් සඟුන් වැඩසිටි දිශාවට නැඹුරුව ළං ළං වෙත්ම වඩ වඩාත් ගෞරව නමස්කාර කරමින් පැමිණ බණ අසන්නට වුනා. අවසානයේ මහත් ගෞරවයෙන් ඒ සියලු ගම් වැසියන් හෙට දිනයේ සිට තම ගම් දනව් කරා දානය සඳහා වැඩම කරනාමෙන් ආරාධනය කරමින් යන්නට ගියා.

පසුදින මුළු නගරයම මහා උත්සවශ්‍රීයෙන් බැබලුණා. මිනිසුන් පාන්දර යාමයේ සිට පිබිද බුදුන් ඇතුළු ලක්ෂ හතරකට වැඩි රහතන් වහන්සේලා උදෙසා දානය පිළියල කොට තබා මුළු නගරයම සරසන්නට පටන්ගත්තා. ඔවුන් පළමුව මේ අසදෘශ මහා දානය සඳහා මඩුවක් තනන්න වුනා. හිතන්න හාරලක්ෂයක් බුදුන් ඇතුළු මහ රහතන් වහන්සේලාට වහල සෙවිලි කල මඩුවක්. අපි පංච මහා අධිඨාන පුජාව වෙලාවේ එක්දහස් දෙසීයක් වූ මහා සංඝ රත්නයට රුවන්වැලි සෑ සළපතල මළුවේ තනපු ටෙන්ට් එක මතක් වුනා. එය කරනු ලැබුවේ  පින්වත් හමුදාවේ පනහකට වැඩි බට පිරිසක්. ඒත්  පැවතුන අධික සුළං නිසා එලිවනතුරා වෙහෙස මහන්සි වී අටවපු මඩුව නැවත උදෑසන ගලවන්න වුනා. මෙය ලක්ෂ හතරකට මඩුවක් එක රැයෙන්. එහෙමයි මිනිස්සු මහත් ශ්‍රද්ධාවෙන් වැඩ කලේ.

දාන ශාලා නිර්මාණය  සහ නගර සැරසිළි

ඒ මඩුව විමල කෝමල කිලුපුලින් සෙවිලි කොට සිවුදෑගඳින් පිරිබඩකොට ලදපස්මල් සුවඳ කුසුම් විසුරුවා මඩුවෙහි සිවුකොණ සිසිල් දිය පිරවූ සැළි තබවා කෙසෙල්පතින් වසා මණ්ඩපය මත දෑසමන්මල්  ද සම පරම සුන්දර දැකුම් ඇති සෙල්වියන් බැඳ රන් රිදී කාරකායෙන් සරසා එහි ගඳදුම් මල්දම් පත්දම් රුවන්දම් එල්වා දුමින් සුවඳවත් කොට ඒ මුළුමහත් රම්‍ය වූ රම්ම නගරය පුරා කැන් සහිත කෙසේල්ද, මලින් සැරසු පුර්ණඝට ද තබා නන්වන් ධජපතාකාදිය ඔසවා මහාවිදිය දෙපස තිරපවුරින් වටකොට දීපංකර බුදුන්වහන්සේ වඩින මග අලංකාර කරමින් දියෙන් බිඳී ගිය තැන් පස් දමා විසම සමකොට මුතුවන් වැලි විසිරුවයි. ලදපස්මල් ඉසියි. කැන් සහිත කෙසෙල් පුවක් ගස් සිටුවයි. මල්, පළතුරු සුවඳ, සුවඳ දුම් හා එක්ව මුළු නගරයම සුවඳවත් කළා. ලක්ෂ ගණනක මිනිසුන්ගෙන් නගරයම පිරී ඉතිරී ගොස් හරියට වෙසක් දිනට අපේ රටේ අසිරිය වගේ සෑම තැනම දන්සල් තොරන් පාවඩ.

සුමේධ තවුසාණන් රම්ම නුවරට අහසින් පැමිණීම.

මේ සියල්ල මෙසේ සිදුවෙද්දී තමයි අප මහා බෝසතාණන් වහන්සේ වන සුමේධ තවුසාණන් සමාධි සුවයෙන් දින ගණනකට පසු බැහැර වුනේ. ඒ දීපංකර බුදුපියාණන් වහන්සේ බුද්ධත්වයට පත්විමේදීත් දම්සක් නාදය පවත්වද්දීත් මහපොළව කම්පාවුවත් දෙතිස් පෙරනිමිති පහල වුවත් සුමේධ තවුසාණන්  ඒ කිසිවක් දුටුවේ නැහැ සමවත් සුවෙන් සිටීම නිසා. එදින එතුමන් අහසින් රම්ම නගරය මතින් ගමන් කරමින් සිටියේ. මේ මහා අසිරිය සහ ජන ගංගාව දැක මහජනයා හට  පෙනෙන ලෙසම අහසින් පොළවට බැස” දරුවනි මේ කුමක් සඳහා පෙර සූදානමක් දැයි” ප්‍රශ්න කරනු ලැබුවා.