අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 95
රන් වැසි දඹදිව පුරා වස්වමින් මෙලොවට පහල වු
කෝණාගමන බුදුහාමුදුරුවෝ 02
තිස් දහසක් පිරිවර සමග අභිනික්මණින් නික්ම පැවිදි වූ කෝණාගමන බෝධිසත්ත්වයන් වහන්සේ ඒ මහා පිරිවර පිරිවරමින් සයමසක් ප්‍රධාන විර්යය වඩන්න වුණා. එය අවසාන වුයේ තවත් වෙසක් පොහොදිනකට ඉර උදාවීමත් සමග. ඒ වනවිටත් දෙවියන්ගේ ආශීර්වාද රැකවරණ සහිතව අග්ගිසෝණ බ්‍රාහ්මණයාගේ දියණිය අති මිහිරි මී කිරිබත් සකසමින් සිටියේ සංසාරේ පතාගෙන පැමිණි ලෙසට. ඇයගේ කිරිපිඩු පුජාවෙන් පසු එය වැළඳු ඒ මහා විරයාණෝ කිහිරි වනය වෙත දිවාවිහාර ගතකිරීමට පැමිණුනා. එහි විවේකයෙන් ගත කල උන්වහන්සේ හමුවට පැමිණියේ නම් තින්දුක යවපල්ලා. ඔහුත් සංසාරේ පතාගෙන පැමිණි ලෙසටම අටතණමිට පුජාකලේ වජිරාසනය මත ඇතිරීමට. ඒ අටතණමිටද රැගෙන මිට පෙර පුණ්ඩරික බෝධියෙහි කි තරමටම ඵලවිභුතියෙන් යුතු උදුම්බර බෝධිය වෙත පැමිණියේ දකුණු දිශාවෙන්. එහි විසිරියන් පමණ තණ ඇතිරි අතුරා පලක් බැඳ මරබල නසා දසබල ඥාන ලබා උදන් අනා විවේක සුවයෙන් සත්සතිය ගත කරනු ලැබුවේ අනෙකුත් බුදුවරුන් සියලු කටයුතු නිමකෙරු ආකාරයටමයි.
ඉන් අනතුරුව මහා බ්‍රහ්මයා පැමිණ උන්වහන්සේටත් ලෝකසත්ත්වයා වෙනුවෙන් ධර්මය දේශනා කිරීමට ආරාධනය කරනු ලැබුවේ චාරිත්‍රයක් ලෙසයි. ඒ ආරාධනය පිළිගත් කෝණාගමන භාග්‍යවතුන් වහන්සේ හේතුසම්පත් ඇත්තවුන් පිරික්සන විට තමන් හා සමග ගිහිගෙයින් නික්මුණ තිස්දහසක පිරිවර ඒ සඳහාම පැමිණිය බව අවබෝධකොට ගත්තා. ඒ මොහොතේම සුදස්සන නුවර ඉසිපතනය වෙත අහසින් වැඩිය උන්වහන්සේ උන්වහන්සේලා මැද ධර්මචක්‍රය කරකවන්නට වුණා. එදා දෙව් මිනිස් තිස්කෙළ දහසකට ධර්මවබෝධ වූ බව සඳහන් වෙනවා වගේම එය ප්‍රථම ධර්මාභිසමය ලෙසද සදහන් වෙනවා.
නැවතත් සුන්දර නුවර දොර මහසල් රුක මුල යමක ප්‍රාතිහාර්ය කොට විසිකෙළ දහසකට දහම් අමා පොවනු ලැබුවා. එය දෙවන අභිසමයයි.
තම මෑණි උත්තරාවන් ප්‍රමුඛකොට දසදහසක් සක්වළ රැස්වූ දෙවියන්ට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විජම්පිටකය දෙසද්දී දසකෙළ දහසකට තෙවන ධර්මාභිසමය වුණා.
උන්වහන්සේටත් මීට ඉහත බුදුරජුන්ට මෙන් එකම ශ්‍රාවක සන්නිපාතයක් වුණා. ඒ සුරින්දවතී නුවර සුරින්දවතී උයනෙහි වසන සමයේ තිස්දහසක් පිරිවර ඇති භීයස රාජ කුමාරයාට සහ උත්තර රාජ පුත්‍රයාට යන දෙදෙනාට දහම් දෙසා ඒ සියලු දෙනාම එහිභික්ෂු පැවිද්දෙන් පැවිදි කරවා උන් වහන්සේලා මැද නවම් පුන් පොහෝ දින පාමොක් දේශනා කරනු ලැබුවා. එය එකම එක ශ්‍රාවක සන්නිපාතයද වුණා.
ඒ කාලේ අප මහා බෝසතාණන් වහන්සේ මිථිලා නුවර පබ්බත නමින් රජකෙනෙකුව වාසය කලා. සරණාගත සියලු ප්‍රාණින්ගේ ආගමන ඇති කෝණාගමන භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මිථිලාවට වැඩියේ ඒ කාලයේ. රජතුමා ඒ බව අසා රාජකීය පිරිවර සමග පෙර ගමන්කොට උන්වහන්සේට දානය සඳහා ආරාධනය කරනු ලැබුවා. උන්වහන්සේ රජමාලිගයට වැඩකොට මහදන් දී මහත් ගෞරවයෙන් සියලු යුතුකම් ඉටුකොට පැමිණෙන වස් තෙමස තුල එහිම වස්විසිම සඳහා අයැද සිටියා. භාග්‍යවතුන් වහන්සේද එය පිළිගෙන ඒ තෙමස මිථිලා නුවරම වස් කාලය ගතකලා. අප මහා බෝසතාණන් වහන්සේත් ඒ තෙමස තුල ඉතා ප්‍රණීත වූ රාජකීය භෝජනයන්ගෙන් බුදුරජුන්ට සංග්‍රහ කොට එයින් නොනැවතී පත්තුන්ණ චීන පට කම්බල, කොසෙය්‍ය දුහුල් කපු ආදී මහඟු සිනිදු වස්ත්‍රද රන්මිරිවැඩද, අනෙකුත් බොහෝ පිරිකරද පුජා කොට වන්දනා කරනු ලැබුවා. ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේද මේ සියල්ල අවසානයේ මෙම උත්තමයාණන් මේ භද්‍රකල්පයේම ගෝතම නමින් බුදුවන බව දේශනා කොට වදාරමින් විසිතුන්වන නියත විවරණයෙන් ආශිර්වාද කරනු ලැබුවා. අප මහා බෝසතාණෝ මේ බව අසා ඒ මහාරාජ්‍ය පරිත්‍යාග කොට උන්වහන්සේ වෙතම පැවිදි වුණා.
දස දහසක් සක්වළ සාදුකාර හඬ පෙරසේම පැතිරුණා. ඔබත් මමත් වෙනුවෙන් මේ උතුම් ධර්මස්කන්ධය කල්පෙන් කල්පේ ළඟාවුණේ ඒ ආකාරයටයි.