අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 93
රන්වැලකින් හටගත් ගිනිජාලාවක් මෙන් මවුකුසෙන් මෙලොවට බිහිවූ
කකුසඳ බුදුරජාණන් වහන්සේ. 03
කකුසඳ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ බුද්ධවංශ කතාව
බුද්ධවංසපාළියේ මෙලෙස සංක්‍ෂිප්ත කොට සදහන් වෙනවා.
වෙස්සභූ නම් බුදුරදුන්ට පසු කාලයෙහි දෙපා ඇති සතුන්ට දෙවි මිනිසුන්ට උතුම්වූ, අපමණ ගුණ ඇති, සතුරන්ට ළංවිය නොහැකි, නමින්’’කකුසඳ’’ නම්වූ බුදුරජතෙම පාරමිතා පිරීමෙහි පරතෙරට ගියේ, සිංහ රාජයෙක් මැදිරිය (කූඩුව) බිඳ, සියලු නවවිධ භවය උගුලුවා උතුම් සම්බෝධියට පැමිණි සේක.
ඒ කකුසඳ බුදුරදුන්ගේ උපන් නුවර’’ඛේම’’ නම් විය. ඒ කාලයෙහි මමද’’ඛේම’’ නම් ඇත්තෙක් වීමි. සර්‍වඥබව සොයමින් උන්වහන්සේගේ සමීපයෙහි පැවිදිවීමි.
මහර්ෂීවූ ඒ කකුසඳ බුදුරදුන්ගේ ඒ පිය තෙම’’අග්ගිදත්ත’’ බමුණු නම් වී. වැදූ මව්’’විසාඛා’’ නම් වූවාය.
ඒ’’ඛෙම’’ නගරයෙහි මිනිසුන්ට උතුම්වූ ප්‍රධාන උසස් ජාති ඇති, මහත් පිරිවර ඇත්තාවූ සම්බුදුරජුන්ගේ මහත් නෑ කුලය විසී.
ඒ බුදුරජතෙම අවුරුදු හාරදහසක් ගිහිගෙයි විසීය. ’’රුචි’’ ය,’’සුරුචි’’ ය, ’’වඩ්ඪමාන’’ ය යන උතුම් තුන් පහයක් වූහ.
මනාව සරසන ලද පිරිවර අඟනෝ සමතිස් දහසකි. බිරින්ද’’විරෝචමානා’’ නම් වූවාය. පුත් තෙම ’’උත්තර’’ නම් වී.
ජිනරාජ තෙම සතර පෙර නිමිති දැක, රථ යානයෙන් (රියෙකින්) මහබිනික්මන් කෙළේය. නොඅඩු අට මසක් මුළුල්ලෙහි ප්‍රධාන වීර්‍ය්‍යය කෙළේය.
මහාවීරවූ, මිනිසුන්ට උතුම්වූ, කකුසඳ ලෝනා හිමිඳු, බඹහු විසින් අයදනා ලද්දේ, මිගදායෙහිදී දම්සක් පැවැත්වූ සේක.
කකුසඳ ශාස්තෘන් වහන්සේට ’’විධුර’’ ද, ’’සඤ්ජීව’’ ද යන අග්‍රශ්‍රාවකයෝ දෙදෙනෙක් වූහ. උපස්ථායක තෙම ’’බුද්‍ධජ’’ නම් වී.
’’සාමා’’ ද,’’චම්පා’’ ද යන අග්‍රශ්‍රාවිකාවෝ දෙදෙනෙක් වූහ. ඒ භාග්‍යවත්හුගේ බෝරුක ’’භෙරී’’ (මාරා) ගසයයි කියනු ලැබේ.
’’අච්චුත’’ ද,’’සුමන’’ ද යන අග්‍ර උපස්ථායකයෝ දෙදෙනෙක් වුහ. ’’නන්‍දා’’ ද,’’සුනන්‍දා’’ ද යන අග්‍ර උපස්ථායිකාවෝ දෙදෙනෙක් වුහ.
මහමුනිඳු සතළිස් රියනක් උස්විය. රන්වන් රැස් හාත්පස දසයොදුනක් තැන පැතිරෙත්.
මහර්ෂීවූ ඒ කකුසඳ බුදුරදුන්ගේ ආයුෂය අවුරුදු සතළිස් දහසකි. උන්වහන්සේ ඒතාක් කල් වැඩ සිටිමින් බොහෝ ජන සමූහයා (බව සයුරෙන්) එතර කළ සේක.
දෙවියන් සහිත ලෝකයෙහි පුරුෂ ස්ත්‍රීන්ට දහම් නමැති සල්පිලක් ඇර තබා, සිංහ (උසස්) නාදකොට ශ්‍රාවකයින් සහිතව පිරිනිවි සේක.
අටඟ හඬින් යුත් වචන ඇති කකුසඳ බුදුරජ තෙමේද නිතර සිදුරු නැති සීලයෙන් යුත් අගසව් ආදී සියල්ලම අතුරුදන් විය. සියලු සංස්කාරයෝ හිස්වූවාහු නොවෙත්ද?
කකුසඳ ජිනරාජතෙම’’ඛෙම’’ නම් ආරාමයේදී පිරිනිවි සේක. එහිම උන්වහන්සේගේ උතුම් සෑය ගවුවක් අහසට උස්ව නැංගේය. (හෙවත් ගවුවක් උසට බඳින ලදී.)
[සිව්සස් අවබෝධ කළ’’සුඛී’’ මුනිසඳු’’දුස්ස’’ නම් ආරාමයෙහි පිරිනිවි සේක. එහිම උන්වහන්සේගේ උතුම් සෑය තුන් යොදුනක් උස්වී. (හෙවත් තුන් යොදුනක් උසට බඳින ලදී.)