අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 372 (සන්තිකේ නිධානය)
ධුතංග දරන්නවුන් අතුරෙන් අග්‍රස්ථානයට පත්
මහාකාශ්‍යප මහරහතන් වහන්සේ පිළිබඳව ඔබ නොදත් කරුණු. 08
ක්ෂයවන කුසලය යලි පුර්ණය කරදෙන පින්වත් බිරිදෑවරු.
ඉතින් මේ ආකාරයෙන් පූර්ව පිනෙහි මහිමයෙන් මේ යුවළ රාජකීය සත්කාර විදිමින් රාජ්‍ය පාලනය කරන්න වුනා. ඔහුගේ දිවිය රජකෙනෙකුට වඩා තපස් පවිද්දෙකුට සමාන වුනා. ඒ නිසාම ඔහුගේ ප්‍රියාදර බිරිඳ ඔහුව සමහර වෙලාවට ආමන්ත්‍රණය කලේ තපස්තුමිනි කියලා. ඇයත් ඔහු හා සමානව සීලයෙන් සමාධියෙන් ප්‍රඥාවෙන් වැඩී සිටියා. ඒ නිසාම ඇයට මෙය අතීත කුසල විපාකයක මල්පල ගැන්වීමක් එහෙත් එය දිනෙන් දිනම ක්ෂ්යවමින් පවතින්නක් බවද පෙනී ගියා. මෙසේ කාලය ගතවෙද්දී එක් දිනක් දේවිය රජුගේ මේ මහා සැප සම්පත් දැක, ‘අහෝ තවුස්තුමනි’යි ඉතාම කුළුණුබර බවක් දැක්වූවා. මෙය දුටු රජතුමා දේවිය, කිමෙක්දැ’යි ඇසුවේ විමතියෙන්. දේවයන්වහන්ස, අප විසින් විඳිනු ලබන සැපත් ඉමහත්. අතීතයෙහි බුදුවරුන් සඳහා අපි යහපත් දේ කරනු ලැබුවා. එහෙත් දැන් අනාගතයට හේතුවන්නාවූ කුසල් කිසිවක් අප අතින් සිදුවන්නේ නැහැ. එවිට රජතුමා “දේවීය අප කවරකුට දෙන්නෙම්ද? “දැන් එවැනි සිල්වත්හු නැතැයි” කීයා සිටියා. පින්වත් බිරිඳක් හැමදාම තම ස්වාමියාට යහමග පෙන්නුවා. සුගතිය කරා යන පාර කියා දුන්නා, අකුසලයෙන් වැලකුවා කුසලය වැඩුවා පමණක් නෙවෙයි පාරමී ගුණ දම් පුරන්නට මග දෙපස එලිය කරන මහා පහන්වැටක් වුනා. ඇය එවිට මෙලෙස උත්තර දුන්නා.
“දේවයන්වහන්ස, දඹදිව රහතුන්ගෙන් හිස් නැහැ. නුඹවහන්සෙ දානය පමණක් පිළියෙළ කළ මැනවි. මම රහතුන්වහන්සේලා ලබමැයි” කීයා සිටියා. ඒ කියූ සැණින්ම රජතුමා දෙවැනි දිනයෙහි පෑළදිග දෙරටුවෙහි දානය පිළියෙළ කරවනු ලැබුවා. දේවිය උදැසනින්ම පෙහෙවස් අංග සමාදන් වුණා. ඉන්පස්සේ මතු මහල්තලයෙහි පෙරදිගට මුහුණලා සමාධිමත් සිතෙන් දැඩි අදිෂ්ඨානයකට එළඹුනා. මෙම දිසාවෙහි යම් අයුරින් බුදු පසේබුදු මහරහතන්වහන්සේලා වැඩ සිටීද මාගේ ආරාධනය පිළිගෙන මෙම දානය සඳහා වැඩම කෙරේවා!” යනු ඒ ආරාධනාවයි. එහෙත් කිසිම සඥාවක් නැහැ. කිසිම කෙනෙකු ඒ දිශාවෙන් වැඩම නොකරන නිසා එම දිශාවෙහි රහතුන් නොසිටන බව දැක ” මේ දිශාවෙහි රහත්වරු නොවූහ. ඒ සත්කාරය දුගී වාචකයන්ට දෙන්නෙමි”. යනුවෙන් සිතුවා.
දෙවැනි දිනයෙදීත් දකුණු දොරටුවෙහි දානය පිළියෙළ කොට එසේම කරනු ලැබුවා. එහෙත් කිසිවෙකුත් වැඩියේ නැහැ. එදත් ඒ දානය දුගී මගී යාචකයන් උදෙසා පිළිගන්වනු ලැබුවා. තුන්වන දිනයෙහි පැසුළු දිග
දොරටුවෙහි සියල්ල පිළියල කරනු ලැබුවා. එදත් එලෙසමයි. දේවියගේ සිතට බියක් දැනෙන්නටත් ඇති. අවසානයේ උතුරු දොරටුවෙහි දානය පිළියෙළ කළ දිනයෙහි දේවිය එසේම ඇරයුම් කරනු ලැබුවා. එදින ඇයගේ අභිප්‍රාය ඉෂ්ඨ වුණා. හිමවතෙහි වසන්නාවූ පදුමවතියගේ පුතුන්වූ පන්සියයක් පසේබුදුවරුන් අතුරෙන් දෙටුවූ මහාපදුම පසේබුදුන්වහන්සේ දිවැසින් ඇයගේ අභිප්‍රාය ඇරයුම දුටුවා. උන්වහන්සේ එය දැන තම සොහොයුරන් ඇමතූවා. ‘ඇවැත්නි, නන්‍දරජතෙමේ නුඹවහන්සේලා ඇරයුම් කරයි. ඔහුගේ අරයුම පිළිගනුමැනවැයි කියා සිටියා.
උන්වහන්සේලා එය පිළිගෙන අනෝතත් විලෙහි මුවසෝදා අහසින් අවුත් උතුරු දොරටුවෙහි ඉදිරියෙන් බිමට වැඩියා. මෙය දුටු මිනිස්සු වහා ගොස්, “දේවයනවහන්ස, පසේ බුදුවරු පන්සියයක් ආවාහුය’යි” රජුට සැළකොට සිටියා. රජතෙමේ දේවිය සමඟ ගොස් වැඳ පාත්‍රය ගෙන පසේබුදුවරුන් පහයට නංවා එහි උන්වහන්සේලාට දානයදී සියලු කටයුතු අවසන් වූ පසු රජතුමා සංඝස්ථවිරයන් වහන්සේගේ ද දේවිය සංඝනවකයන්වහන්සේගේද පාමුලෙහි සිට, කාරුණික ඉල්ලීමක් කරනු ලැබුවා. ‘ආර්‍ය්‍යයන්වහන්සේලා ප්‍රත්‍යයන්ගෙන් ක්ලාන්ත නොවන්නාහුය. අපි පිනෙන් නහමු. අපට දිවි ඇති තෙක් මෙහි විසීමට පිළිණ දෙනුමැනවැයි” ඒ ඇරයුමයි. ඒ පසේ බුදුපියාණන් වහන්සේලා ඒ ආරාධනය පිළිගත්තා. රජතුමා ඒ ආයාචනය පිළිගත් සැනින්ම උයනෙහි පනසල් පන්සියයක්ද, සක්මන්මළු පන්සසියක් දැයි වශයෙන් සියලු අයුරින් වාසය කිරීමට සුදුසු තැන් සපයා එහි වැස්වූවා.
උපකාර වූ මුලාශ්‍ර
මහාකාශ්‍යප තෙරණුවෝ අඞ්ගුත්තර නිකාය එතදග්ග පාළිය පළමුවෙනි වර්‍ගය
මහාකස්සප ස්ථවිරගාථා වර්ණනාව කුදුගත් සඟිය අටුවාවෙහි ථේරගාථා අටුවාව චත්තාලීසනිපාතය