අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 292 (සන්තිකේ නිධානය)
මොනෙය්‍ය වත පිරූ නාලක මහරහතන් වහන්සේ 02
මහා බෝසතුන් වහන්සේ බුදු වූ කල ධර්මශ්‍රවනය සඳහා තම දෙසවන් රැකගැනීමට දියෙහි නොගිලුණු නාලක තරුණයා
ඉන්පසු දක්‍ෂ වූ රන්කරුවකු විසින් කෝවා මුවෙහි ලා මොනොවට ඝටා තවනලද වූ ම දිලියෙන රණක් වන් ශෝභායෙන් බබලන රූසපුයෙන් යුත් පුත්කුමරු ශාක්‍යයෝ අසිත නම් තවුසාට පෙන්වා සිටියා. දිලෙන ගින්නක් බඳු වූ ද අහස්හි සරන පිරිසුදු තාරාපති බඳු වූ ද සරාකල්හි අභ්‍රමුක්ත වූ දිලියෙන හිරු බඳු වූ ද කුමරු දැක උපන් සතුටු ඔහු විපුල ප්‍රීතියට පත්වුණා. මෙහිදී වඩාගෙන පැමිණි කුමරුවා පිළිගන්නා ලෙස යොමු කිරීමේදී සියදහස් ගණනින් වටිනා ගන්‍ධාර දේශයෙහි රත් කම්බිලියක තබන ලද රත්රන් පිඬක් බඳු වූ කුමාරයාගේ සිරස මුදුනට දෙවියන් සුදු සේසතක් දරා සිටිනු දැක, ඒ අයුරින් මහත් වූ ගෞරවෙයෙන් දෑතින්ම පිළිගත්ත. පියාණන් විසින් ඉසිවරයාට වැන්දවීමට කුමාරයා යොමුකළවිට, කුමරුගේ දෙපා හැරවී ඉසිවරයාගේ හිසමුදුනෙහි පිහිටියා.
අසිත ඉසිවරයා මහපුරිස් ලකුණු ගැනද වේදයෙහිද පරතෙරටම ගිය උත්තමයෙක්. එමෙන්ම උතුම් ඉසිවරයෙක්. තමා ඉදිරියට ගෙනනු ලැබූ මහබෝසතුන්ගේ දෙපතුලෙහි සක්ලකුණු දැක, ඒ අනුව ඉතිරි ලකුණු ද විමසමින්, සියළුම මහ පුරිස් ලකුණු හඳුනාගෙන නිසැකවම මොහු බුදු වන්නේ’ යැයි දැන රාජකීයන්ට පවසා සිටියේ කිසිදු සැකයකින් තොරව.
එමෙන්ම අසිත තවුසා ඊළග උපත ලෙස ඔහු තම අරූප බඹලොව උපත සිහිකොට ‘මම දැන් මෙතුමාගේ දහම් දේසනය අසන්නට නොලබමි’යි කඳුළු හෙලන්නටද වුනා. ශාක්‍යයෝ වැලපෙන තවුස් දැක “කුමරු කෙරෙහි අනතුරෙක් නොවේදෝ විමසා සිටියා. එවිට නොසතුටු බියට පත්ව ඇති ශාක්‍යයන් දැක “මම කුමර කෙරෙහි අහිතයක් නො සමරමි, මේ කුමාරයා ලාමක වූ, සුළුකොට තැකිය හැකි තැනැත්තෙකු නොවේ. මෙ කුමර අනුත්තර සම්බෝධියට පැමිණෙයි. පරමවිශුද්ධ නිර්‍වාණය දක්නාසුලු මෙතෙම බහුජන හිතානුකම්පා ඇතියේ දම්සක් පවත්වන්නේය. මොහුගේ ශාසනය ලොව පතළ වන්නේ යි. මාගේ ආයුෂත් මෙ මිනිස් ලොව්හි දිගුකල් නො වේ. මෙ අතුරෙහි මාගේ කාලක්‍රියා වන්නේ ය. එවන් මම අසම වීර්‍ය්‍යය ඇති බුදුන්ගේ දහම් නො අසන්නෙමි. එකරුණින් දුක් ඇතියෙමි” හැඩීමට හේතු පවසා සිටියා.
ඉන්පසු තමා සුළු කාලයක් ජීවත්වන බව දැනගත ඔහු රජමාලිගයෙන් ඉක්මණින් නික්මගියේ තම කණිටු සොහොයුරියගේ පුත්, වූ තමාගේ බෑණනුවන්ව හමුවීමට. නාලක නම් වූ මෙම තරුණයා පින් රැස්කොට ඇති බව තම ධ්‍යාන බලයෙන් දැන, ඔහු වැඩිවියට පත්වීමේදී පමාවනු ඇතැ’යි සිතා සොහොයුරියගේ ගෙට ගොස්, ‘නාලක කොහිදැ’යි අසා පිටත කෙළිලොලින් ගතකරන ඔහුව කැඳවා ’ සියලු විස්තරද පවසා එකෙණෙහිම තවුස් පැවිද්දෙන් පැවිදි කරවා, වත් පිළිවෙත්හි සමාදන් කරවා, අවවාද කරනු ලැබුවා.
අසිත ඉසිවරයා විසින් ඔහුගේ අතීතයද අනාගතයද පැහැදිලි කරන අසිරිමත් කතා පුවත අසා සිටි නාලක තරුණයාට ඔහු කල අදිෂ්ඨානයේ පරම පිවිතුරු බව අවබෝධ කරගන්නට වැඩි වෙලාවක් ගියේ නැහැ. ඔහු පියුමතුරා බුදුරජාණන් වහන්සේගේ කාලයේ පටන් කරන ලද අධිෂ්ඨානය සිහිකොට එදිනම පැවිදිව තවුස් වෙස් ගෙන ගිහිගෙයින් නික්ම ගියා. ඒ විතරක් නෙවෙයි. ඔහු සවන් නම් වූ ඉන්‍ද්‍රිය රැකගන්නටද බොහෝ වෙහෙසුනා. ඔහු කොතරම් ත සවන ධර්ම ශ්‍රවණය සඳහා ආරක්ෂා කලාද යත් ‘වතුරට පිවිසි විට, කන නමැති ඉන්‍ද්‍රිය වැනසුනහොත්, දහම් ඇසීමට නොලැබේ’ යැයි සිතා, එතැන් පටන් දියෙහි ගිලුනේවත් නැතැයි කියනවා.
උපකාරක ග්‍රන්ථ
සුත්තපිටකයේ/ සංයුක්තනිකාය/ ඛන්ධකවග්ග/ ඛන්ධසංයුත්ත/ උපයවග්ග