අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 276 (සන්තිකේ නිධානය)
ප්‍රථම මාර්ගඵලලාභී කොණ්ඩඤ්ඤ මහරහතන් වහන්සේ පිළිබඳව ඔබ නොදත් කරුණු 01
ප්‍රථම සෝවාන් පුද්ගලයා
කොණ්ඩඤ්ඤ මහරහතන් වහන්සේ එදින මුලින් ම මාර්ගඵල ප්‍රාප්ත ශ්‍රාවක යා යි. එම නිසා උන්වහන්සේ ට අඤ්ඤාකොණ්ඩඤ්ඤ, අඤ්ඤාසිකොණ්ඩඤ්ඤ යැ යි ද කියනු ලබනවා. ආඥාතකොණ්ඩිණ්‍ය යනු දඹදිව සියලූ සංස්කෘත පොත්හි එක සේ ම සඳහන්. එහි තේරුම “දැන ගත් කොණ්ඩඤ්ඤ” යනු යි.
බුදුරජාණන් වහන්සේ මෙලෙස අසීමිත වූ බුද්ධ ඤාණයෙන් කොණ්ඩඤ්ඤ භමුණා සත්‍යාවබෝධයට පැමිණි බව දැන දකුණත මෑත් කොට “මහණ, මෙහි එව, දුක් කෙළවර කරනු පිණිස මනා ව බ්‍රහ්මචර්යායෙහි යෙදෙව” යනුවෙන් ආමන්ත්‍රණය කරනු ලැබුවා. බුදුරජාණන් වහන්සේ නමක් මෙලෙස “මහණ, මෙහි එව, දුක් කෙළවර කරනු පිණිස මනා ව බ්‍රහ්මචර්යායෙහි යෙදෙව” යන වචනයෙන් යමකුට ආමන්ත්‍රණය කළ පමණින් හෙ තෙම සෘද්ධිමය අට පිරිකරින් සම්පූර්ණ වූ සැට අවුරුදු වයස් මහතෙර කෙනෙකුන් වැනි මනා ඉරියව්වෙන් යුක්ත වූ නිසි ප්‍රව්‍රජිත වේශය ඇත්තෙක් බවට පත්වන්නේ ඔහුගේ පෙර භාවයන් වූ කරනු ලැබූ මහත් වූ පුණ්‍ය බල මහිමයෙන්. ඔහු ගේ ප්‍රව්‍රජ්‍යාවත් උපසම්පදාවත් එලෙසම “ඒහි භික්ඛුපසම්පදා” යැ යි කියනු ලබනවා.
මේ ධර්මය ඇසීමෙන් කොණ්ඩඤ්ඤයන් වහන්සේ ට දහම් ඇස (ස්‍රෝත ආපත්ති මාර්ග නුවණ) පහළ වුනා.
“කිසිවකු විසින් අප්‍රතිවර්ත්‍ය වූ ධර්මචක්‍රය භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් පවත්වන ලදැ” යි බුමාටු දේවතාවන් පටන් කොට බ්‍රහ්මකායික දෙවියන් තෙක් දෙව් බඹහු මහත් උද්ඝෝෂණ කලේ ලෝක ධාතු කම්පා කරමින්. කාලය ඉතිරි කර ගැනීමට ඒ ගැන ලියන්න යන්නේ නැහැ. ඔබට ධම්මචක්කපවත්වන සුත්‍ර දේශනාවේ අග කොටසෙහි ඒ සම්න්බන්දව කියවිය හැකියි. මෙලෙස එදින අප්‍රමාණ වූ උදාර දීප්තිමත් ය ආලෝකයෙක් සියලු දෙව් බඹුන්ගේ ආලෝක මැඩ ගෙන පවත්වාගෙන පැතිරෙන්නට පටන් ගත්තා. ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ “භවත්නි, කොණ්ඩඤ්ඤ තෙම සිවු සස් දැන ගත්තේ වේ යැයි ” දෙවරක් ප්‍රීති වාක්‍ය පහළ කළ සේක.
මේ තැන් පටන් කොට කොණ්ඩඤ්ඤයන් වහන්සේ අඤ්ඤාත කොණ්ඩඤ්ඤ නම් වුනා. මෙසේ සෝවාන් වූ කොණ්ඩඤ්ඤ තවුසාණෝ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙතින් පැවිද්ද හා උපසම්පදාව ඉල්ලා සිටියේ කල්ප ලක්ෂයක් පුරා පැමිණි ප්‍රර්ථනා සම්පුර්ණ කර ගැනීමට. එවිට “භික්ෂුව එව, ධර්මය ස්වාක්ඛ්‍යාතය, මනා කොට දුක් නසන පිණිස මඟ බඹසර පුරව”යි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වදාරනු ලැබුවා. එය ම කොණ්ඩඤ්ඤයන් වහන්සේගේ උපසම්පදාව ද වුන බව පවසනවා. ඉර බස්නට පෙරැ ම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ගේ දම් දෙසුම අවසන් වුනා. මෙ දින සිට වැසි සමය ඇරැඹුනා. එ බැවින් ඒ ඇසළ පුණු පෝදා සැන්දෑවෙහි “මේ වර්ෂා ඉර්තුවෙහි ඉසිපතන්හි ම වෙසෙමි” යි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සිතා ගත්තා.. මේ බුදුරජුන්ගේ පළමු වස් විසීම යි.
මම මෙම ලිපි පෙළ ලිවීමේදී බොහෝ සතුටක් ලැබුවේ බොහෝ දෙනා දන්නා පොදු කරුණු වලට වඩා නොදන්නා සැඟවුණු කරුණු අනාවරණය කිරීමෙන්. ඒ නිසාම එවැනි කරුණු වලට මුලිකත්වය ලබා දෙන්නට සිත ඇලුම් කළා. ධම්මචක්කපවත්වන සුත්‍ර දේශනාවෙන් පස්සේ අඤ්ඤාකොණ්ඩඤ්ඤ මහරහතන් වහන්සේ ගැන තොරතුරක් මම අසා තිබුනේ නැහැ. ඒ නිසාම මම ගැන මේ මොහොතේ සොයන්නට පටන් ගත්තා. එය ඉතාම රසවත් කතවක් ඒ නිසාම ඒ කරුණු මේ අකාරයෙන් ඔබ වෙත ඉදිරිපත් කරනවා.
පදුමුත්තර බුදුරජාණන් වහන්සේ හමුවේ කල ප්‍රාර්ථනය.
උන්වහන්සේ පියුමතුරා (පදුමුත්තර) බුදුන්ගේ කාලයෙහි හංසවතී නගරයෙහි ගෘහපති මහාසාල කුලයෙහි ඉපිදලා හිටියේ. එක් දවසක් බුද්ධියෙන් මුහුකුරා ගිය බුදුන් සමීපයෙහි බණ අසන්නා වූ එක්තරා භික්ෂුවක් තමන්ගේ ශාසනයෙහි පළමුවෙන් ධර්මය අවබෝධ කර ගන්නවුන් අතරින් අග්‍රස්ථානයෙහි තබනු දැක තමා ද ඒ තනතුර ප්‍රාර්ථනා කරන්නට (සතසහශ්‍රයක්) ලක්ෂ්‍යයක් භික්ෂුන් පිරිවරාගත් භාග්‍යවතුන් වහන්සේට දවස් හතක් මහදන් පවත්වා ඒ උතුම් ප්‍රාර්ථනය උන්වහන්සේ හමුවේ එළිකලා . භාග්‍යවතුන් වහන්සේඥ ඔහුගේ වාසනා සම්පත්තිය බලා පැතූ සම්පත්තිය සඳහා විවරණ දුලබා දුන්නා. ඔහු දිවි ඇතිතෙක් පිංකොට ශාස්තෘන් වහන්සේ පිරිනිවන් පෑ කල්හි චෛත්‍යයන් පිහිටුවන්නේ ඇතුල් චෛත්‍යයෙහි රුවන් ගෙයක් කරවනු ලැබුවා. චෛත්‍ය පිරිවරා දහසක් රුවන් ඇබෑ කරවනු ලැබුවා.
විපස්සී බුදුරජාණන් වහන්සේ හමුවේ කරනු ලැබූ මහා දානමය පිංකම.
මෙසේ පිංකොට එයින් චුතව දෙවි මිනිසුන් අතර සැරිසරමින් විපස්සී බුදුන්ගේ කාලයෙහි ‘මහාකාල’ නම් වූ කෙළෙඹි
පුත්‍රයෙක් ව ඉපිද එක් ශස්‍ය වාරයකදී නවවරක් අග්‍රශස්‍යදානමය නම් වූ සුවිශේෂ දානමය පින්කම් මාලාවක් කරනු ලැබුවා.
අග්‍රශස්‍යදානය
- අට නැලියක් පමණ කුඹුරෙහි හැල්බඩ පලා ලබාගත් ඇල්සහලින් නොමුසු කිරිබතක් පිළියෙල කර එහි මී ගිතෙල් සකුරු ආදිය දමා බුදුන් ප්‍රමුඛ සංඝයාට දන් දෙනු ලැබුවා. ඔහුගේ පුණ්‍යමය බල මහිමය නිසා හැල්බඩ පලාගත් තැන නැවත නැවත් පිරුනා.
- ඉන්පසු ගොයම් මෝරණ විට පුථුකග්ග නම් අග්‍ර ශස්‍ය දානයක් දුන්නා.
- ගොයම් කපන කාලයේ ලායනගග නම් අග්‍ර ශස්‍යදානයක් දුන්නා.
- ගොයම් අකුලන වාරයේ වෙණිකරණ නම් අග්‍ර ශස්‍යදානයක් දුන්නා.
- මිටි බඳින දවසේ කලාපග්ග නම් අග්‍ර ශස්‍යදානය දුන්නා.
- වී පාහින දවසේ බටගග නම් අග්‍ර දානයක් දුන්නා.
- ගබඩා කරන දවසේ භාණඩගග නම් අග්‍ර ශස්‍ය දානයද
- මණින දවසේ මිනගග නම් අග්‍ර ශක්‍යදානයක්ද
- ගබඩාවල තැන්පත් කරන විට කොට්ඨගග නම් දානයක්ද දුන්නා.
මෙසේ එක ශස්‍ය වාරයකදී නවවරක් අග්‍රශස්‍යදානය දෙනු ලැබුවා. ඒ ශස්‍යය ද ප්‍රමාණයටත් වඩා වැඩි වුනා. මෙසේ දිවි ඇතිතෙක් පිංකොට එයින් චුතව දෙලොව ඉපිද දෙවියන් අතරද මිනිසුන් අතරද සැරිසරන්නේ අපගේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේට පළමුව කපිලවස්තු නගරයට නුදුරින් “ද්‍රෝණවත්ථු” නම් ගමෙහි බ්‍රාහ්මණ මහාසාර කුලයක උපන්නා. ඔහුට පරපුරෙන් කොණඩඤ්ඤ යන නම ගෝත්‍ර නාමය ලැබුනා.| ඔහු වැඩිවියට පත්ව ත්‍රිවේදය ඉගෙන අංග ලක්ෂණ මන්ත්‍රයන්හිද පරතෙරට ගියා. අපගේ බෝධිසත්වයන් වහන්සේ තුසිත පුරයෙන් චුතව කපිල පුරයෙහි සුද්ධෝදන මහරජුගේ නිවසේ ඉපිද නම් තබන දවසේ ආරාධිත එකසිය අටක් බමුණන් අතරින් අටදෙනෙක් අංග ලක්ෂණ විමසා බැලීම සඳහා ආරාධනා ලැබූවා. ඔවුනතරින් සියල්ලන්ටම වඩා නවකයෙක් වූ මේ බමුණා (කොණඩඤඤ) බෝසතුන්ගේ අංග ලක්ෂණ පරීක්ෂාකර ඒකාන්තයෙන් මොහු බුදුවන්නේ යැයි නිගමනය කර මහ බෝසතුන්ගේ අභිනිෂ්ක්‍රමණය බලාපොරොත්තුවෙන් හැසිරුනා.බෝසතාණන් වහන්සේද මහත් පිරිවර සහිතව වැඩෙන්නේ පිළිවෙළින් වයසින් මුහුකුරා ගියේ එකුන්තිස්වන වියෙහිදී මහාභිෂ්ක්‍රමණය කොට අනෝමා ගංතෙරදී පැවිදිවී පිළිවෙළින් උරුවේලාවට ගොස් ප්‍රධන් වීර්ය වැඩු බව ඔබ මීට ඉහත කියවූවා. ඒ කාලයේ කොණඩඤඤ මානවකයා බෝසතුන් පැවිදි වූ බව අසා ශරීර ලක්ෂණ බැලීමට ආ බමුණන්ගේ පුත්‍රයන් වූ වප්ප ආදී කුල පුත්‍රයන් සමග පැවිදිව පිළිවෙළින් බෝසතුන් සමීපයට පැමිණ වර්ෂ හයක් ඔහුට උපස්ථාන කොට අවසානයේ බුද්ධත්වයෙන් පසුව ඔහුගේ ප්‍රාර්ථනාව ඉටු කර ගත්තා. ඒ නිර්වාන මාර්ගය පළමුවෙන් සහ ඉක්මනින් අවබෝධ කොටගත් බුද්ධ ශ්‍රාවකයා හැටියටයි.
උපකාරක ග්‍රන්ථ
සංයුත්තනිකාය » සගාථාවග්ගපාළි » වඞ්ගීසසංයුත්තං » කොණ්ඩඤ්ඤ සූත්‍රය සහ අට්ඨ කතාව,
ඛුද්දකනිකාය » ථෙරගාථාපාළි » සොළසකනිපාතො » අඤ්ඤාසිකොණ්ඩඤ්ඤත්ථෙරගාථාව සහ අටුවාව
ඛුද්දකනිකාය » අපදානපාළි-1 » බුද්ධවග්ගො » අඤ්ඤාසිකොණ්ඩඤ්ඤත්ථෙරඅපදානය
අඞ්ගුත්තරනිකාය » එකකනිපාතපාළි » එතදග්ගවග්ගය » අඤ්ඤාකොණ්ඩඤ්ඤ එතදග්ග සූත්‍රය සහ එහි අටුවාව