අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 275 (සන්තිකේ නිධානය)
මංගල ධර්ම දේශනයට
මිට ඉහත කී පරදී ලොව්තුරා බුදුපියාණන් වහන්සේ විසින් මුලුන්ම දේශනා කරනු ලැබුවේ අවවාදයක්. ඒ නිර්වාන මාර්ගය සඳහා පිවිසීමේදී අත්හළ යුතු අන්ත දෙක පිළිබඳවයි. ඉන් අනතුරුව නිර්වානය ශාක්ෂාත් කරගත හැකි මෙතෙක් වැළලී පවතී සත්‍යතා පිළිබඳවත් එම සත්‍යතා අවබෝධය තුලින් පියමැනිය යුතු මැදුම් පිළිවෙත පිළිබඳවත් කෙටි වූ ගාම්භීර වූ සියලුම බුද්ධ දේශනාවන්හි හරය කැටි වූ චතුරාර්ය සත්‍ය දේශනාව මේ අකාරයෙන් දේශනා කිරීමට පටන් ගත්තා. එය ඉතාමත් ප්‍රවේශමෙන් සුත්‍ර පිටකයේ ඇති අයුරින්ම දක්වන අතර ඔබහට තේරුම් ගැනීමට පහසුවන අයුරින් මෙලෙස බෙදා වෙනකොට සකසනු ලැබුවා.
චතුරාර්ය සත්‍ය දේශණාව
“මහණෙනි, මේ වනාහි තථාගතයන් විසින් අවබෝධ කරන ලද ප්‍රඥා චක්ෂුස ඇති කරන්නාවූ ඤාණය ඇති කරන්නාවූ කෙළෙසුන්ගේ සංසිඳීම පිණිස චතුස්සත්‍යයාගේ දැනීම පිණිස චතුස්සත්‍ය අවබෝධය පිණිස නිවන් පිණිස පවතින්නාවූ මධ්‍යම ප්‍රතිපදාව වෙයි.
“මහණෙනි, මේ වනාහි දුක්ඛාර්‍ය්‍ය සත්‍යයයි.1.ඉපදීම දුකය, 2.ජරාවද දුකය, 3. රෝගයද දුකය, 4. මරණයද දුකය, 5. අප්‍රියයන් හා එක්වීම දුකය, 6. ප්‍රියයන්ගෙන් වෙන්වීම දුකය, 7. කැමති යමක් නොලැබේද, එයද දුකය. 8. සැකෙවින් පඤ්ච උපාදානස්කන්ධයෝම දුක් වන්නාහුය.
“මහණෙනි, මේ වනාහි දුක්ඛ සමුදයාර්ථර්‍ය්‍ය සත්‍යයයි.නැවත නැවත ඉපදීම ඇති කරන්නාවූ නන්දිරාගය හා එක්වූ ඒ ඒ ආත්මභාවයෙහි ඇලෙන්නාවූ යම් ඒ තණ්හා වක් වේද, ඒ කවරේද යත්. 1.කාම තණ්හා වය, 2.භවතණ්හා වය, 3.විභව තණ්හා වයි යන මොව්හුයි
“මහණෙනි, මේ වනාහි දුක්ඛ නිරෝධ ආර්‍ය්‍ය සත්‍යයවේ.යම් ඒ තණ්හා වගේ ඉතිරි නොකොට නිරුද්ධ කිරීමක් වේද, දුරු කිරීමක් වේද, නැති කිරීමක් වේද, මිදීමක් වේද, ආලය අත්හැරීමක් වේද එයයි.
‘මහණෙනි, මේ වනාහි දුක්ඛ නිරෝධ ගාමිණී පටිපදා ආර්‍ය්‍යසත්‍යය වේ. එනම් ආර්‍ය්‍ය අෂ්ටාංගික මාර්ගමැයි. හේ කවරේද යත්? සම්‍යක්දෘෂ්ටිය, සම්‍යක් සංකල්පය, සම්‍යක් වචනය, සම්‍යක් කර්මාන්තය, සම්‍යක් ආජීවය, සම්‍යක් ව්‍යායාමය, සම්‍යක් ස්මෘතිය, සම්‍යක් සමාධිය යන මොහුයි.ඉන්පසු අප මහා බුදුපියාණන් වහන්සේ එම චතුරාර්ය සත්‍ය දෙශ්නාව තව දුරටත් මෙලෙස දොළොස් ආකාරයට විස්තාරණය කරනු ලැබුවා
චතුරාර්ය සත්‍ය පිලිබද දොලොස් ආකාර අවබෝධය (ද්වාදසාකාර තිපිරිවට්ටය)
- සච්චං (සත්‍ය ඤාණය )
“මහණෙනි, පෙර නොඇසූවිරූ ධර්මයන්හි මට මේ දුක්ඛ ආර්‍ය්‍ය සත්‍යයයි නුවණැස පහළවිය. ඤාණය පහළවිය. ප්‍රඥාව පහළවිය. විද්‍යාව පහළවිය. ආලෝකය පහළවිය.
- පරිඤ්ඤෙය්යං ( කෘත්‍ය ඤාණය)
“මහණෙනි, පෙර නොඇසූවිරූ ධර්මයන්හි මට ඒ මේ දුක්ඛාර්‍ය්‍ය සත්‍යය පිරිසිඳ දත යුතුයයිනුවණැස පහළවිය. ඤාණය පහළවිය. ප්‍රඥාව පහළවිය. විද්‍යාව පහළවිය. ආලෝකය පහළවිය.
- පරිඤ්ඤාතං ( කෘත ඤාණය)
“මහණෙනි, පෙර නොඇසූ විරූ ධර්මයන්හි මට මේ දුක්ඛ ආර්‍ය්‍ය සත්‍යය පිරිසිඳ දැනගන්නාලදැයිනුවණැස පහළවිය, ඤාණය පහළවිය, ප්‍රඥාව පහළවිය, විද්‍යාව පහළවිය. ආලෝකය පහළවිය.
- සච්චං ( සත්‍ය ඤාණය)
“මහණෙනි, මට පෙර නොඇසූවිරූ ධර්මයන්හි මේ දුක්ඛ සමුදය ආර්‍ය්‍ය සත්‍යයයි නුවණැස පහළවිය, ඤාණය ය පහළවිය, ප්‍රඥාව පහළවිය, විද්‍යාව පහළවිය, ආලෝකය පහළවිය.
- පහාතබ්බං ( කෘත්‍ය ඤාණය)
“මහණෙනි, මට පෙර නොඇසූවිරූ ධර්මයන්හි ඒ දුක්ඛ සමුදයාර්‍ය්‍ය සත්‍යය පහකළ යුතුයයිනුවණැස පහළවිය, ඤාණය පහළවිය, ප්‍රඥාව පහළවිය, විද්‍යාව පහළවිය, ආලෝකය පහළවිය.
- පහීනං ( කෘත ඤාණය)
“මහණෙනි, මට පෙර නොඇසූ විරූ ධර්ම ඒ මේ දුක්ඛ සමුදය ආර්‍ය්‍ය සත්‍යය ප්‍රහීන කරනලදැයි නුවණැස පහළවිය, ඤාණය පහළවිය, ප්‍රඥාව පහළවිය, විද්‍යාව පහළවිය, ආලෝකය පහළවිය.
- සච්චං ( සත්‍ය ඤාණය)
“මහණෙනි, පෙර නොඇසූවිරූ ධර්මයෙහි මට මේ දුක්ඛ නිරෝධාර්‍ය්‍ය සත්‍යයයිනුවණැස පහළවිය, ඤාණය පහළවිය, ප්‍රඥාව පහළවිය, විද්‍යාව පහළවිය, ආලෝකය පහළවිය.
- සච්ඡිකාතබ්බං කෘත්‍ය ඤාණය ( කෘත්‍ය ඤාණය)
“මහණෙනි, මට පෙර නොඇසූවිරූ ධර්මයන්හි මේ දුක්ඛ නිරෝධාර්‍ය්‍ය සත්‍යය ප්‍රත්‍යක්ෂකළ යුතුයයිනුවණැස පහළවිය, ඤාණය පහළවිය, ප්‍රඥාව පහළවිය, විද්‍යාව පහළවිය, ආලෝකය පහළවිය.
- සච්ඡිකතං ( කෘත ඤාණය)
“මහණෙනි, මට පෙර නොඇසූවිරූ ධර්මයෙහි මේ දුක්ඛ නිරෝධාර්‍ය්‍ය සත්‍යය ප්‍රත්‍යක්ෂ කරන ලදැයිමට නුවණැස පහළවිය, ඤාණය පහළවිය, ප්‍රඥාව පහළවිය, විද්‍යාව පහළවිය, ආලෝකය පහළවිය.
- සච්චං ( සත්‍ය ඤාණය)
“මහණෙනි, පෙර නොඇසූවිරූ ධර්ම විෂයෙහි මට මේ දුක්ඛ නිරෝධ ගාමිණී ප්‍රතිපදා ආර්‍ය්‍ය සත්‍යයයිනුවණැස පහළවිය, ඤාණය පහළවිය, ප්‍රඥාව පහළවිය, විද්‍යාව පහළවිය, ආලෝකය පහළවිය.
- භාවේතබ්බං ( කෘත්‍ය ඤාණය)
“මහණෙනි, පෙර නොඇසූවිරූ ධර්මය විෂයෙහි මේ දුක්ඛ නිරෝධ ගාමිණී ප්‍රතිපදා ආර්‍ය්‍ය සත්‍යය වැඩිය යුතු යයිනුවණැස පහළවිය, ඤාණය පහළවිය, ප්‍රඥාව පහළවිය, විද්‍යාව පහළවිය, ආලෝකය පහළවිය.
- භාවිතං ( කෘත ඤාණය)
“මහණෙනි, පෙර නොඅසන ලද ධර්මයන්හි මට දුක්ඛ නිරෝධ ගාමිණී පටිපදා ආර්‍ය්‍ය සත්‍යය වඩනලදැයි නුවණැස පහළවිය, ඤාණය පහළවිය, ප්‍රඥාව පහළවිය, විද්‍යාව පහළවිය, ආලෝකය පහළවිය.
“මහණෙනි, මට යම්තාක් කල් මෙසේ පරිවර්ත තුනකින් යුතු (තිපරිවට්ට), දොළොස් ආකාරයක් ඇති මේ චතුස්සත්‍යයන්හි යථාභූතඤාණ දර්ශනය මනාව පිරිසිඳ නොවීද, මහණෙනි, ඒතාක් කල් මම දෙවියන් සහිතවූ බඹුන් සහිතවූ සත්ත්වලෝකයෙහිද මහණ බඹුන් සහිතවූ දෙවි මිනිසුන් සහිත ප්‍රජාව අතරෙහිද අනුත්තරවූ සම්‍යක් සම්බොධිය අවබෝධ කෙළෙමියි ප්‍රතිඥා නොකෙළෙමි.
“මහණෙනි, මට වනාහි යම් අවස්ථාවක මෙසේ පරිවර්ත තුනකින් යුතු (තිපරිවට්ට), දොළොස් ආකාරයක් ඇති, මේ චතුරාර්‍ය්‍ය සත්‍යයන්හි යථාභූතඤාණ දර්ශනය මනාව පිරිසිඳ වූයේද, මහණෙනි, මම එකල්හි දෙවියන් සහිත බඹුන් සහිත ලෝකයෙහිද මහණ බමුණන් ඇතුළු දෙවි මිනිසුන් සහිතවූ ප්‍රජාවෙහිද අනුත්තරවූ සම්‍යක් අවබෝධිය අවබෝධ කෙළෙමියි, ප්‍රතිඥා කෙළෙමි.
“මට වනාහි ඤාණ දර්ශනය පහළවිය. මාගේ අර්හත් ඵල විමුක්තිය වෙනස් කළ නොහැකිය. මේ අන්තිම ජාතිය වන්නීය. දැන් මට නැවත ඉපදීමක් නැත” භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වදාළේය.
සතුටු සිත් ඇති පස්වග භික්ෂූහු භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ දේශනාව සතුටින් පිළිගත්හ. මේ සූත්‍රය දේශනා කරනු ලැබීමෙහිදී ආයුෂ්මත් අඤ්ඤා කොණ්ඩඤ්ඤ භික්ෂුවට කෙලෙස් රජස් නැති පහවූ කෙළෙස් මල ඇති ධර්මචක්ෂුස හෙවත් ශ්‍රොතාපත්ති මාර්ග ඤාණය පහළවූයේය (කෙසේද?) ‘යම් කිසිවක් ඇතිවීම ස්වභාවකොට ඇත්තේද, ඒ සියල්ල නැතිවීමද ස්වභාවය කොට ඇත්තේය’ කියායි,
“භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් ධර්මචක්‍රය පැවැත්වූ කල්හි වනාහි භූමිය ඇසුරුකොට වසන දෙවියෝ ‘භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් බරණැස මිගදාය නම්වූ ඉසිපතනාරාමයේදී ශ්‍රමණයෙකු විසින් හෝ බ්‍රාහ්මණයෙකු විසින් හෝ දෙවියෙකු විසින් හෝ මාරයෙකු විසින් හෝ ලෝකයේ අන් කිසිවෙකු විසින් හෝ නොපැවැත්විය හැකි මේ අනුත්තරවූ ධර්මචක්‍රය පවත්වන ලදැයි” සාධුනාද පවත්වන්නට වුනා. මෙසේ ඒ ක්ෂණයකින් ඒ මොහොතින් අකනිට්ඨක බඹලොව දක්වා එම සාධුකාර ශබ්දය පැතිර ගියා. මේ දසසහශ්‍ර ලෝක ධාතුවම කම්පාවුනා. අතිශයින් කම්පාවුනා. මහත්සේ වෙව්ලා ගියා, දෙවියන්ගේ දේවානුභාවය ඉක්මවා අප්‍රමාණවූ පහන්වූ ආලෝකයක් ලොවෙහි පහළවූවුනා.
උපකාරක ග්‍රන්ථ
සංයුත්තනිකාය » මහාවග්ගපාළි » සච්චසංයුත්තය » ධම්මචක්කප්පවත්තන වග්ගය » ධම්මචක්කප්පවත්තන සූත්‍රය , සංයුත්තනිකායට්ඨකතා