අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 274 (සන්තිකේ නිධානය)
මංගල ධර්ම දේශනයට ප්‍රථම කරනු ලැබූ ප්‍රථම අවවාදය
දීපංකර සර්වඥ පාද මූලයෙහිදී කරන ලද ප්‍රාර්ථනාවෙහි පටන් පාරමිතා පුරමින් අනුපිළිවෙළින් පැමිණ අවසාන භවයෙහිදී සක්විති කිරුළ, ප්‍රියාදර බිරිඳ, කුළුදුල් දරුවා ආදී ලෞකික ජීවිතයක ලැබිය හැකි උතුම්ම වස්තූන් හැර දා අබිනික්මන් කොට අනු පිළිවෙළින් බෝ මැඩ වෙත පැමිණ එහි අපරාජිත පරියංකය මත හිඳිමන් මාර බල බිඳ ප්‍රථම යාමයෙහි පෙර විසූ කඳ පිළිවෙළ සිහිකොට, මධ්‍යම යාමයෙහි දිවැස් පිරිසිදු කොට, පශ්චිම යාමයේ අවසානයෙහි දස දහසක් ලෝක ධාතුව මහත් සේ නාද කරවමින් සර්වඥභාවයට පැමිණ, සති සතක් බෝ මැඩ අසල කල් යවා දහම් දෙසීම සඳහා මහා බ්‍රහ්මයා විසින් ආරාධනා කරන ලද පසුව බුදු ඇසින් ලොව බලා ලෝකයට අනුග්‍රහ කිරීමේ අදහසින් බරණැසට ගොස් පස්වග තවුසන් දැනුවත් කරවා දම්සක් පවත්වනු කැමැත්තාහු ඒ තවුසන් හට මෙලෙස ආමන්ත්‍රණය කරන ලදී.
දෙවමෙ භික්ඛවෙ අන්තා, මෙලෙස සම්මා සම්බුදුවරයෙකු විසින් ප්‍රථම වරට ලෝකයා හමුවේ තැබූ මංගල උපදෙස වා තලය හා මුසුවී විශ්වය පුරා පැතිර ගියා. එනම් “මහණෙනි, මෙම ලාමක වූ අන්ත දෙකක් පවතී” මේ කියමන ප්‍රකාශ කිරීම සමග ම එම ප්‍රකාශයේ මහ හඩ යටින් අවීචියෙහි පටන් උඩින් භවාග්‍රය දක්වා විහිදී දස දහසක් ලෝක ධාතුවෙහි පැතිරී සිටියේය. එවිටම අටළොස් කෙළක් බ්‍රහ්මයෝ පැමිණිය.එකල්හි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ දම්සක් පැවතුම් සූත්‍රය මෙලෙස අරඹනු ලැබුවා.
නිවන කරා ගමන් කරන පුද්ගලයෙකු විසින් අත්හළ යුතු අන්ත දෙක
“මහණෙනි, පැවිද්දා විසින් සේවනය නොකළ යුතු අත්හළ යුතු මේ අන්ත දෙකෙළවරකි. එනම් ලාමකවූ ගැමියන්ට අයත්වූ පෘථග්ජනයන්ට අයත්වූ උතුම් නොවූ අනර්ථය පිණිස පවතින්නාවූ වස්තු කාමයන්හි ක්ලෙශ කාමය කරණකොට යම් ඇලී වාසය කිරීමක් වේද, දුක්වූ ලාමකවූ අනර්ථය පිණිස පවත්නාවූ යම් ඒ කයට දුක් ගෙන දෙන පිළිවෙතක යෙදීමක් වේද යන මේ අන්ත දෙකය.
“මහණෙනි, ඒ මේ දෙකෙළවරට නොපැමිණ තථාගතයන් වහන්සේ විසින් අවබෝධ කරන ලද ප්‍රඥාචක්ෂුව ඇති කරන්නාවූ, ඥානය ඇති කරන්නාවූ මධ්‍යම ප්‍රතිපදාව, කෙලෙසුන්ගේ සංසිඳීම පිණිස, චතුස්සත්‍යය දැනීම පිණිස, චතුස්සත්‍යය අවබෝධය පිණිස, නිවන් පිණිස පවතිත්.
“මහණෙනි, තථාගතයන් වහන්සේ විසින් අවබෝධ කරන ලද්දාවූ ප්‍රඥා චක්ෂුව ඇති කරන්නාවූ ඥානය ඇති කරන්නාවූ කෙළෙසුන්ගේ සංසිඳීම පිණිස චතුස්සත්‍යයාගේ දැනීම පිණිස චතුස්සත්‍යය අවබෝධය පිණිස නිවන් පිණිස පවතින්නාවූ ඒ මධ්‍යම ප්‍රතිපදාව කවරීද?
“එය වනාහී මේ ආර්‍ය්‍ය අෂ්ටාංගික මාර්ගයයි. ඒ කවරේදයත්?
1.සම්‍යක් දෘෂ්ටිය, 2.සම්‍යක් සංකල්පනාවය, 3.සම්‍යක් වචනය, 4.සම්‍යක් කර්මාන්තය, 5.සම්‍යක් ආජීවය, 6.සම්‍යක් ව්‍යායාමය, 7.සම්‍යක් ස්මෘතිය, 8.සම්‍යක් සමාධිය යන මොහුයි.
“මහණෙනි, මේ වනාහි තථාගතයන් විසින් අවබෝධ කරන ලද ප්‍රඥා චක්ෂුස ඇති කරන්නාවූ ඥානය ඇති කරන්නාවූ කෙළෙසුන්ගේ සංසිඳීම පිණිස චතුස්සත්‍යයාගේ දැනීම පිණිස චතුස්සත්‍ය අවබෝධය පිණිස නිවන් පිණිස පවතින්නාවූ මධ්‍යම ප්‍රතිපදාව වෙයි.
“දෙව මෙ භික්ඛවෙ අන්තා” මහණෙනි, මේ අන්ත දෙකක් පවතී ” ගිහි සංයෝජන බිඳ (පබ්බජිතෙන) පැවිදි බිමට පැමිණි තැනැත්තා විසින් භාවිත නො කළ යුතු (සෙවිතබ්බා) යෝචායං කාමෙසු කාම සුඛල්ලිකානු යොගො = වස්තු කාමයහි ලේශ කාමයෙන් යුතුව කාමසුඛයෙහි යෙදීම නම් වූ මෙය හීනෝ = ලාමක වූ ගම්මා = ගම් වැසියන් හට අයත් පොථුජ්ජනිකො = මෝඩ, නුවණ අඩු මිනිසුන් විසින් පුරුදු කරන ලද්දාවූ අනරියො = පිරිසිදු නොවූ, උතුම් නොවූ. උතුමන් හට අයත් නොවු අනත්ථ සංහිතො = යහපත සඳහා නොයෙදුණා වූ යන අරුත
උපකාරක ග්‍රන්ථ
සංයුත්තනිකාය » මහාවග්ගපාළි » සච්චසංයුත්තය » ධම්මචක්කප්පවත්තන වග්ගය » ධම්මචක්කප්පවත්තන සූත්‍රය , සංයුත්තනිකායට්ඨකතා