අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ (අවිදුරේ නිධානය)254
අසිරිමත් බුදුගුණ වරුණ 48
අනන්ත වූ බුදුගුණ සහ බුද්ධ ඥාන ගැන කියවෙන කාලකාරාම සූත්‍රය
සච්චක සහ කාළබුද්ධරක්ඛිත රහතන් වහන්සේ 02
අනන්ත වූ බුදුගුණ වැයුම
මිහින්තලේ රාජගිරි නමින් හැඳින්වුණු පෙදෙසෙහි කලු බුද්ධ රක්ඛිත නම් වූ කලු වර්ණයෙන් යුතු වූ තෙරුන් වහන්සේ, කලු ගල්ලෙනක, කලුවර අමාවක පොහොය දිනක, මිහින්තලේ කලු දිය පොකුණ අසල, කලුතිඹිරි ගසක් මුල කලු ගල් ආසනයක වැඩ හිදිමින් කාලකාරාම සූත්‍රය දේශනා කරන්නට පටන් ගත්තා. මෙය අනන්ත වූ බුදුගුණ වලින් අල්පයක් ගැන වැදැරු දේශනාවක් බව මීට පෙර සඳහන් කළා.
මෙදින ද අමාවක පොහොය දිනය වූයෙන් උපෝසථ සීලය සමාදන් වු සද්ධාතිස්ස රජු සුමධුර ධර්ම දේශනාවකට සවන් දීමේ ආශාවෙන් සිටියා. මිහින්තලේ පැවැත්වෙන සුවිශේෂ ධර්ම දේශනය පිළිබඳ රජුට අසන්නට ලැබුනා. මිට පෙර කියූ පරිදි උපස්ථායකයන් වහන්සේ විසින් කල පුර්ව දැනුම් දීමෙන් රජුද අතවැසියන් සමග බණ ඇසීමට එහි ගියා. රජු එහි යන විට අඳුර වැටී තිබූ අතර බොහෝ දෙනා ධර්ම දේශනා භූමියේ අතුරු සිදුරු නැතිව පිරී සිටියා. තමා පැමිණි බව තෙරුන් වහන්සේට දැන්වීම හෝ සෙනග පීරා ගෙන ඉදිරියට යෑම හෝ නොමනා යැයි රජු සිතු නිසා ඉඩ ලද තැනක සිටි වනම හිටිපිය නොසලා, මුළු රැය පහන් වනතුරුම ධර්ම ශ්‍රවණය කළා. පසු දින පහන් වත්ම හමාර බණ දෙසූ හිමියෝ ධර්ම දේශනය නිමා කළා.
තමන් පැමිණි බව තෙරුන්ට ඇඟවීමට සුදුසු කල යැයි සිතූ රජු උන් වහන්සේගේ දර්ශන පථයට සමීප වුනා. බුද්ධ රක්ඛිත හිමියෝ රජු හැඳින ගත්තා.
රජු තෙරුන් සමීපයට ගොස් දොහොත් මුදුන් දී වැද තමා මුළු රැයම ධර්ම ශ්‍රවණය කළ බවත් එයින් තමා ගැඹූරු ආශ්වාදයක් විඳි බවත් රජු පැවසුවා. රජකු වශයෙන් කිසි සුවයක් නොලැබ මුළු රැය පුරා හිටිවනම ධර්මය ශ්‍රවණය කිරීම ගැන තෙරුන් වහන්සේ පුදුමය පළ කළහ. ඊට පිළිතුරු දුන් රජු ‘ ඔබ වහන්සේගේ මිහිරි ධර්ම දේශනා විලාසය අතිශයින්ම ප්‍රසාදජනක යැයි ද එක් රැයක් නොව දිවි ඇතිතුරා වුවද ඔබ වහන්සේගේ දේශනාව අසා සිටිය හැකි යැයි ද පැවසුවා.
මෙතරම් අරුත්බර මිහිරි ධර්ම දේශනයක් මෙතෙක් තමාගේ ජීවිත කාලය පුරා අසා නැති බවත් පැවසු රජු ඔබ වහන්සේ බුදුරජාණන් වහන්සේගේ අපරිමිත ගුණ සමුදාය එක සූත්‍ර දේශනාවකින්ම පැවසුවේ නොවේදැ’යි විමසා සිටියා.
බුද්ධ රක්ඛිත තෙරුන් – නැත මහරජ ඒ අනන්ත ගුණ සමුදාය මා හට වචනයට ගොනු කල නොහැකියි. දේශණා කලේ ඒ අනත වූ බුදුගුණ සාගරයෙන් අල්පවූ වක්මයි. උපමාවක් නැති තරම්.
සද්ධාතිස්ස රජු – ස්වාමීන් වහන්ස මට එසේ කීවාට නොවැටහේ. උපමාවක් කියන්න.
බුද්ධ රක්ඛිත තෙරුන් – සතර මහා දේශයට වැටෙන මුරුගසන් වරුසාවක ගෙයක පියස්සක් මතට වැටි වතුර පොද හා සමානයි මාගේ දේශනාව. මුලු සතර දේශයට ම වැටි මහා ජලකඳ හා සමානයි ඒ මහා අනන්ත ගුණ සමුදාය.
සද්ධාතිස්ස රජු – ස්වාමීන් වහන්ස මට එසේ කීවාට නොවැටහේ. තවත් උපමාවක් කියන්න.
බුද්ධ රක්ඛිත තෙරුන් – අප්‍රමාණ ධාන්‍ය රැසකින් සැදි හාල් කෙතකින් ගිරෙවෙක් හොටෙන් ගත් එක් වී කරලක් හා සමානයි මා කල දේශණාව. ඒ මහත් කෙතහි ඇල් හාල් හා සමානයි මා නොකී ගුණ සමුදාය.
සද්ධාතිස්ස රජු – ස්වාමීන් වහන්ස මට එසේ කීවාට නොවැටහේ. තවත් උපමාවක් කියන්න.
බුද්ධ රක්ඛිත තෙරුන් – මහරජ දෙගොඩතලා යන වතුරකට දැමු ඉඳිකටු තුඩක සිදුරෙන් යන වතුර ස්වල්පය හා සමානයි මා කල දේශණාව. අර මහා දියකඳ හා සමානයි නොකී බුදුගුණ සමුදාය.
සද්ධාතිස්ස රජු – ස්වාමීන් වහන්ස මට තවත් උපමාවක් කියන්න.
බුද්ධ රක්ඛිත තෙරුන් – මහරජ මහා සයුරෙන් දියබිදක් නියපිටට ගත්තා හා සමානයි මා විසින් දේශණා කරන්නට යෙදුනු බුදුගුණ. මහා සයුර මෙන් අනන්තයි දේශනා නොකළ බුදුගුණ.
සද්ධාතිස්ස රජු – ස්වාමීන් වහන්ස මට තවත් උපමාවක් කියන්න.
බුද්ධ රක්ඛිත තෙරුන් – කුහුබියෙකු උගේ කුඩා තුඩින් මහා අත්රාජයකුගේ සිරුරෙන් ගත් මස් ස්වල්පයක් හා සමානයි මා දේශනාකල බුදුගුණ. ඒ අත්රාජයගේ මස් ප්‍රමාණය හා සමාණයි දේශනා නොකළ බුදුගුණ.
සද්ධාතිස්ස රජු – ස්වාමීන් වහන්ස මට තවත් උපමාවක් කියන්න.
බුද්ධ රක්ඛිත තෙරුන් – මහරජ ආකාසයේ පියාසරණ පක්ෂියකුගේ තටු දෙකට ආවරණය වූ ආකාසය හා සමානයි මා දෙසු බුදු ගුණ. ඒ මහත් වූ අකාසයම හා සමානයි මා විසින් දේශනා නොකළ බුදුගුණ.
සාදු සාදු ස්වාමින්වහන්ස මට හොදින් වැටහුණි!
රජ තුමාගේ ශ්‍රද්ධා භක්තිය වැඩිණි. තෙරුන් වහන්සේ කෙරෙහිද ප්‍රසාදය ද වැඩිණි. රජු කොතරම් ප්‍රසාදයට පත් වීද යත් තමා සක් දෙවි නම් මුලු දිව්‍ය පුරයම පූජා කරමියි ද ස්වාමිනි මම ඔබ වහන්සේට මුලු ලංකාද්වීපයම පූජා කරමියි ද වැඳ වැටී කියා සිටියා.
මෙලෙස කියා නිමකළ නොහැකි බුදුගුණ සමුදායක් සමගින් අවිදුරේ නිධානය නිමාවට පත්වෙනවා. මින් ඉදිරියට බුදුරජාණන් වහන්සේ බුද්ධත්වයේ සිට පිරිනිවන්පෑ දින තෙක් ගතකල වස් හතලිස් පහ සහ එහි සුවිශේසී සිද්ධි, ධර්ම කරුණු මෙන්ම මෙතෙක් නොඇසූ හද සසල කරවන අප්‍රකට කරුණුද කියවන්නට ලැබේවි. එය සංතිකේ නිධානය නම් වනවා.