අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ (අවිදුරේ නිධානය)242
දශබලඥාන හැඳින්වීම
අසිරිමත් බුදුගුණ වරුණ 36
ඤාණ සාගරයේ අතරමංවීම
අවිදුරේ නිධානය අවසන් කිරීමට මත්තෙන් අප මහා බුදුපියාණන් වහන්සේ බෝධිමුලයේදී අවබෝධකොටගත් බුද්ධ ඥානයෙන් ගැන යමක් ලියන්නට හිතුවා. එහෙත් ලියාගෙන යන විට එහි අතරමං වූ බවක් වගේ දැනුණේ එය මහා සාගරයක් වගේ වන බැවින්. මුළු මහත් ත්‍රිපිටකයේ අසුහාරදහසක් ධර්මස්කන්ධය පුරාම ලියවී ඇත්තේ ඒ මහා අවබෝධයයි. කොහෙන් පටන්ගෙන කොහෙන් ඉවරකරන්නද කියා සිත සිතා සිටින විට ඉදිරියේදී තව බොහෝ කරුණු ලිවීමට ඇති බැවින් දශබලඥාන චතු විශාරදඥාන ගැන ලියා අවිදුරේ නිධානය අවසන් කරන්න යනුවෙන් සිත කීවේ තව ජීවිත්වීමට ඇති කුඩා කාලය ගැන සිතමින් අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ නම් වූ ඒ ශ්‍රේෂ්ඨ චරිතාපදානයට උපරිම සාධාරණයක් ඉටු කිරිමට නිසා වෙන්නටත් ඇති. ඒ නිසා මෙතැන් සිට දශබලඥාන සම්බන්ධව කෙටියෙන් සහ මට කරුණු කියවීමට ලැබූ සැටියෙන් ලියවෙනවා.
හැඳින්වීම
“මහණෙනි, මෘගරාජන්වූ සිංහයා සවස් කාලයෙහි ගුහාවෙන් නික්මෙයි. ගුහාවෙන් නික්ම කිලිපොලයි. කිලිපොලා හාත්පස සිවු දිග බලයි. හාත්පස සිවු දිග බලා තුන් වරක් සිංහනාද කරයි. තුන්වරක් සිංහනාද කර ගොදුරු පිණිස පිටත් වෙයි. ඊට හේතු කවරේද? ‘මම විසම ස්ථාවල සිටින පොඩි සතුන් විනාශයට නොපමුණුවමිය’ යි සිතායි.
“මහණෙනි, සිංහ යනු අර්හත් සම්‍යක් සම්බුද්‍ධ තථාගතයන් වහන්සේට නමකි. මහණෙනි, තථාගතයන් වහන්සේ පිරිසෙහි යම් ධර්මයක් දේශනා කෙරේද, මෙය උන් වහන්සේගේ සිංහ නාදය වෙයි.
“මහණෙනි, යම් බලයකින් යුක්තවූ තථාගතයන් වහන්සේ උතුම් කරුණ දන්වයිද, පිරිසෙහි සිංහනාද කරයිද, ශ්‍රේෂ්ඨ ධර්මචක්රය පවත්වයිද, තථාගතයන් වහන්සේගේ තථාගත බල දසයක් වේ.
මෙලෙස දස බලඥාන නාමයෙන් හඳුන්වන විශේෂ ඥාන දශයක් තථාගතයන් වහන්සේටතියෙනවා. ඒ ඥානයන් නිසාත් තථාගතයන් වහන්සේට ලෝකයේ උසස් ම තැන හිමි වී තිබෙනවා. එය දසබල ඤාණ නමින් අඞ්ගුත්තරනිකායේ » දසකනිපාතපාළියේ » මහාවග්ගයේ » දසබල සූත්‍රයේ මෙලෙස හැඳින්වෙනවා.
දශබල ඥානයෝ නම් :-
- ඨානාඨානකෝසල්ල ඤාණය,
- විපාක ඤාණය,
- සබ්බත්ථගාමිනීපටිපදා ඤාණය,
- අනේකධාතු නානාධාතු ඤාණය,
- නානාධිමුත්තික ඤාණය,
- ඉන්ද්‍රියපරෝපරියත්ති ඤාණය,
- ඣානවිමොක්ඛසමාධිසමාපත්ති ඤාණය,
- පුබ්බේනිවාසානුස්සති ඤාණය,
- දිබ්බචක්ඛු ඤාණය,
- ආසවක්ඛය ඤාණය,යන මොවුහු ය.
‘දස ඛෝ පනිමානි සාරිපුත්ත තථාගතස්ස තථාගතබලානි, යෙහි බලෙහි සමන්නාගතො තථාගතො ආසභං ඨානං පටිජානාති, පරිසාසු සීහනාදං නදති, බ්‍රහ්මචක්කං පවත්තෙති’
තව දුරටත් මෙසේ මහාසීහනාද සුත්‍රයෙහි වදාරා ඇති පරිදි තථාගතයන් වහන්සේ හට සෙස්සන්ට නැති ඥාන බල දශයක් තිබෙනවා. ඒ බලයන්ගෙන් යුක්ත බැවින් තථාගතයන් වහන්සේ ලෝකයෙහි වාසය කරන උසස් පිරිස් අතර උත්තම ස්ථානයට පැමිණි සිටිනවා. ඒ පිරිස් මෙසේයි.
- ක්ෂත්‍රිය පිරිස ය,
- බ්‍රාහ්මණ පිරිස ය,
- ගෘහපති පිරිසය.
- ශ්‍රමණ පිරිස ය,
- චාතුර්මහාරාජික පිරිස ය,
- තාවතිංස පිරිසය,
- මාර පිරිස ය,
- බ්‍රහ්ම පිරිසය යන අට පිරිසෙහි අභීත සිංහනාද පවත්වනවා. බ්‍රහ්මචක්‍ර නම් වු උත්තම ධර්මචක්රය පවත්වනවා.
උපකාරක ග්‍රන්ථ සහ මුලාශ්‍ර
මජ්ඣිමනිකාය » මූලපණ්ණාසපාළි » සීහනාදවග්ගො » මහා සීහනාද සූත්‍රය
අඞ්ගුත්තරනිකාය » දසකනිපාතපාළි » මහාවග්ගො » දසබල සූත්‍රය
සංයුත්තනිකාය » නිදානවග්ගපාළි » නිදානසංයුත්තං » දසබලවග්ගො » දසබල සූත්‍රය
විභංගප්ප්‍ර‍කරණයේ ඤාණවිභංගය හා එහි අටුවාව,
රේරුකානේ චන්දවිමල මහාස්ථවිරයන් වහන්සේගේ
සුවිසි මහා ගුණය ග්‍රන්ථය, සහ පටිච්ච සමුප්පාද විවරණ ග්‍රන්ථය