අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ (අවිදුරේ නිධානය)218
අසිරිමත් බුදුගුණ වරුණ 11
උන්වහන්සේ මෙසේ “අනුත්තර” නම් වූ සේක.
“තථාගතයන් වහන්සේ ගුණයෙන් තමන්වහන්සේට වඩා විශිෂ්ටතර වූ කිසිවකු නැති බැවින් අනුත්තර වන සේක.” යනුවෙන් අනුත්තර නම් ගුණය කෙටියෙන් විශුද්ධි මාර්ගයේ හඳුන්වා තිබෙනවා. “අනුත්තරෝ පුරිසදම්මසාරථී” නමින් බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ගුණයක් ලෙස මෙම පද අර්ථ ගැන්නුවත් වෙන් වෙන් වශයෙන් පද දෙකෙහි අර්ථ වෙන්කර හඳුනාගැනීම තව තවත් ශ්‍රද්ධාව ඇති කරගැනීමට ඉවහල් වේවි. එය මෙසේ තේරුම් ගත යුතයි.
අසම, සම, සහ අසමසම
බුදුරජාණන් වහන්සේ 1.ශීල ගුණයෙන් ද, 2.සමාධි ගුණයෙන් ද, 3.ප්‍ර‍ඥා ගුණයෙන් ද, 4.විමුක්ති ගුණයෙන් ද, 5. විමුක්ති ඥානදර්‍ශන ගුණයෙන් ද යන සියලු ගුණයෙන් සියලු ලෝකය මැඩ ඉහලින්ම සිටිනවා. උන්වහන්සේගේ ඒ ශීලාදි ගුණයෙන් තමන් හා සමාන අන් අය නැති බැවින් අසම වනවා. එලෙස අසම වූ වද අතීත බුදුරජාණන් වහන්සේලා හා සම බැවින් අසමසම වනවා. එමනිසා උන්වහන්සේ අනුත්තර නම් වනවා.
අප්‍ර‍තිම
එමෙන්ම තමන්ගේ රුව හා සමාන ප්‍ර‍තිමාවක් කල නොහැකි නිසා ද උන්වහන්සේව “අප්‍ර‍තිම” නමින් හඳුන්වනවා. එමනිසා උන්වහන්සේ අනුත්තර නම් වනවා.
අප්‍ර‍තිභාග
එමෙන්ම බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළ “සතිපට්ඨානාදි ධර්‍ම එසේ නොවේය” යි පෙරලා කිව හැකි වෙනයම් ජගතෙක් ලොව නැතිනිසා පෙරලා ප්‍ර‍තිපක්‍ෂ කල හැකි පුද්ගලයකු නැති බැවින් “අප්‍ර‍තිභාග” නමින් හඳුන්වනවා.
එමනිසා උන්වහන්සේ අනුත්තර නම් වනවා.
අප්‍ර‍තිපුද්ගල
එමෙන්ම “ඔබ බුදු නොවෙයි මමයි බුද්ධ” යනුවෙන් අභියෝග කල පුද්ගලයෙකු නැති බැවින් උන්වහන්සේට “අප්‍ර‍තිපුද්ගල” නමින් හඳුන්වනවා. එමනිසා උන්වහන්සේ අනුත්තර නම් වනවා.
තවද උන්වහන්සේ ප්‍රාතිමෝක්‍ෂ සංවර සීලයෙන් උත්තරීතර බැවින් අනුත්තරෝ නම් වනවා.
තවද උන්වහන්සේ ඉන්ද්‍රිය පරෝ පරියත්තේ ඤාණයෙන් උත්තරීතර බැවින් අනුත්තරෝ නම් වනවා.
තවද උන්වහන්සේ ආසයානුසයේ ඤාණයෙන් උත්තරීතර බැවින් අනුත්තරෝ නම් වනවා.
තවද උන්වහන්සේ පටිහාරිය ඤාණයෙන් උත්තරීතර බැවින් අනුත්තරෝ නම් වනවා.
තවද උන්වහන්සේ මහා කරුණා සමාපත්ති ඤාණයෙන් උත්තරීතර බැවින් අනුත්තරෝ නම් වනවා.
තවද උන්වහන්සේ සබ්බඤ්ඤුත ඤාණයෙන් උත්තරීතර බැවින් අනුත්තරෝ නම් වනවා.
තවද උන්වහන්සේ අනාවරණ ඤාණයෙන් උත්තරීතර බැවින් අනුත්තරෝ නම් වනවා.
තවද උන්වහන්සේ තේ සත්තෑ ඤාණයෙන් උත්තරීතර බැවින් අනුත්තරෝ නම් වනවා.
තවද උන්වහන්සේ සත් සත්තෑ ඤාණයෙන් උත්තරීතර බැවින් අනුත්තරෝ නම් වනවා.
තවද උන්වහන්සේ සුවිසි ප්‍රත්‍ය ඤාණ සුවිසි පට්ඨාන ඤාණයෙන් උත්තරීතර බැවින් අනුත්තරෝ නම් වනවා.
තවද උන්වහන්සේ අනන්ත ඤාණයෙන් උත්තරීතර බැවින් අනුත්තරෝ නම් වනවා.
තවද උන්වහන්සේ රූපකාය සම්පත්තියෙන් උත්තරීතර බැවින් අනුත්තරෝ නම් වනවා.
තවද උන්වහන්සේ බුද්ධත්වයෙහි විශාරද නුවණින් උත්තරීතර බැවින් අනුත්තරෝ නම් වනවා.
සකල ධර්මයන්ගෙන් මෙලෙස සකල ධර්මයන්ගෙන් ද ගුණ ඤාණයන්ගෙන් ද, නවදහස් එකසිය අසූකෝටි පනස් ලක්‍ෂ තිස් හය දහසක් වූ සික්‍ෂාපදයන්ගෙන් උත්තරීතර බැවින් ද අනුත්තර නම් වනවා. මෙසේ ලියා නිම කල නොහැකි අනන්ත වූ ගුණධර්ම සමුදායකින් ලොවට වඩා උසස් වන බවින් උන්වහන්සේ “අනුත්තරෝ” නම් වනවා.
තවදුරටත් අග්ගප්පසාද සූත්‍රයේ මෙලෙස සඳහන් වනවා.
“මහණෙනි, පා නැත්තාවූ හෝ දෙපා ඇත්තාවූ හෝ පා සතරක් ඇත්තාවූ හෝ බොහෝ පා ඇත්තාවූ හෝ, රූප අත්තාවූ හෝ රූප නැත්තාවූ හෝ, සංඥා ඇත්තාවූ හෝ සංඥා නැත්තාවූ හෝ, භවාග්‍රයෙහි ඉපදුනාවූ හෝ යම්තාක් සත්ත්‍වයෝ ඇත්තාහුද, අර්‍හත් සම්‍යක් සම්බුද්‍ධවූ තථාගත තෙම ඔවුන්ට අග්‍රයයි කියනු ලැබේ. මහණෙනි, යම් කෙනෙක් බුදුන් කෙරෙහි පැහැදුණාහුද, ඔවුහු අග්‍රවූ දෙයෙහි පැහැදුනාහු වෙති. අග්‍ර දෙයෙහි පැහැදුනවුන්ට, අග්‍ර විපාකය වේ.
උපකාරක ග්‍රන්ථ සහ මුලාශ්‍ර
විශුද්ධි මාර්ගය – ඡ අනුස්සති නිර්දේශය – බුද්ධානුස්මෘතිය
අඞ්ගුත්තරනිකාය » චතුක්කනිපාතපාළි » චක්කවග්ගය » අග්ගප්පසාද සුත්‍රය