අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ (අවිදුරේ නිධානය) 197
නා, යක්, ගුරුළු ආදීන්ගේ දිව්‍යමය සුවඳ මල් වරුසා මත ඇසතු බෝ රුක වෙත වැඩම කිරීම.
භද්‍ර වනයෙහි දිවා විහරණය සහ චිත්තවිසුද්ධි ලාභ
ඉන්පසු මහා පුරුෂයාණන් වහන්සේ ගං තෙරැ පිහිටි පරම සුරභි කුසුම සමලංකෘත වූ, පත්‍රයන් ගේ නීලාවභාෂයෙන් ශෝභිත, මනෝරම්‍ය උත්තුංග ශාල වෘක්ෂ පංක්තීන් ගෙන් සුසජ්ජිත භද්‍ර වනය දෙසට වැඩම කරනු. එහි දිවා විහරණය කරන සේක්, පෙර ආළාර උද්‍රකයන් හමුවේ උපදවන ලද, පසු කලැ දුෂ්කර ක්‍රියා සමයෙහි නොවැඩූ හෙයින් මල බැදුණවුන් මෙන් වූ අෂ්ටසමාපත්තීන් හා පංචාභිඥාවන් පිරිසිදු කරනු ලැබුවේ මහා සංග්‍රාමයකට රාජකීය අසිපත මුවහත් කරන විලසින්. මේ වනාහි අප මහා බෝසතාණන් වහන්සේ ගේ “චිත්තවිසුද්ධි ලාභ” යනුවෙන් බලංගොඩ ආනන්ද මෛත්‍රී නාහිමිපාණන් වහන්සේ බුද්ධ චරිතය පොතේ සඳහන් කරනවා. එනම් උපචාර සමාධි, අපර්ණා සමාධි, යන දෙකින් සිත භාවනා අරමුණෙහි පිහිටුවා නීවරණයන් කෙරෙන් ශුද්ධ කැරැ ගැනීම යනුවෙන් උන්වහන්සේ විසින් තව දුරටත් එය උපග්‍රන්තයන්හි විස්තර කරනවා.
දෙවියන් විසින් සරසනු ලැබූ මග ඔස්සේ බෝධි මණ්ඩලය කරා වැඩම කිරීම.
මෙලෙස භද්‍ර වනයෙහි නොයෙක් සමවත්වලට සමවදිමින් සමවත් සුවයෙන් කල් ගෙවූ අප මහා බෝසතාණෝ සවස් කාලයේ දෙවියන් විසින් පිළියෙළ කරන ලද මාර්ගය ඔස්සේ බෝධි මණ්ඩලය දෙසට වැඩම කරනු ලැබුවා. නා, යක්, ගුරුළු ආදීහු දිව්‍යමය සුවඳ මල් ආදිය දසත විසිරවන්න වුනා . ඒ සමගම දිව්‍යමය සංගීත රාවයද දසත පැතිරෙන්නට වුනා . දස දහසක් ලෝක සුවඳ මල් මාලාවක් මෙන් සුවඳවත් වුනා . සාධුකාර හඬ ද ඒ හා සමානව දසත පතුරුනා. ඒ මිනිසුන්ගේ නෙවෙයි. දෙවියන්ගේ. අප මහා බෝසතාණන් වහන්සේ ඒ සියලු පුද පූජා සත්කාර මැද බුද්ධත්වය සඳහා සුදුසු භුමිය සොයමින් ඉදිරියටම වඩින්නට වුනා .
සොත්ථිය තණ වෙළෙන්දා සහ අට තණ මිට.
ඒ වේලාවෙහි සොත්ථිය නම් තණ වෙළෙන්දා තණ ගෙනයමින් ඒ මාර්ගයේම ඉදිරියට එමින් සිටියා. එයත් ඉබේ සිදුනොවුවක් ලෙස ඔබ තරයේ සිත තබා ගත යුතයි. එයත් පාරමී දම් පුරමින් ලබාගත හැකි මිනිස් ජීවිතයක විරළ අවස්ථාවක්. ඔහුද බෝසතාණන් වහන්සේගේ ආකාරය දැන කුඩා තණ තණ මිටි අටක් බුදුන් වහන්සේට පිළිගන්වනු ලැබුවා. ඒවා ගවයන්ට කැවීමට ගෙන යන තණ නොව මෙට්ටයක් වශයෙන් ගුදිරියක් වශයේ බිම අතුරා හිඳීමට හා සැතපීමට පාවිච්චි කරන වියළි තණයි. සොත්ථිය බමුණා බෝසතාණන් වහන්සේට ඒවා පිළිගැන්වූයේ ද බිම අතුරා ඒවා මත වැඩ සිටීම සඳහායි. දඹදිව තවුසන් බොහෝ සෙයින් පාවිච්චි කරන්නේ තණ ඇතිරිය. බෝසතාණන් වහන්සේ ඒ තණ අට මීටත් රැගෙන බොරුක කරා වැඩියා.
බෝධි වෘක්‍ෂය
ශ්‍රාවක බෝධිසත්ත්වයන්ට හා ප්‍ර‍ත්‍යෙක බෝධිසත්ත්වයන්ට කොතැනකදී වුව ද ඒ තත්වයට පැමිණිය හැකි ය. රහත් වීමට පසේ බුදු වීමට නියම තැනක් නැත්තේ ය. මහා බෝධි සත්ත්වයනට එසේ නො හෙන පරිදි එය වටා ප්‍රාකාරයක් මෙන් ගස් වැල් වැඩී ඇති තැනකැයි ද දෙවියකුට බ්‍ර‍හ්මයකුට වුව ද එයට උඩින් යා නොහෙන අනුහසක් ඇති තැනකැයි ද කාලිංග බෝධි ජාතකයේ කියා ඇත. එය අචල භූමියකැ යි ද එහි කියා තිබේ. එය දඹදිව මධ්‍යදේශයේ නේරඤ්ජරා නම් ගඟට නුදුරු තැනකි.
සියලු ම බෝධි සත්ත්වයන් වහන්සේලා ලොවුතුරා බුදුබව ලබන්නේ යම්කිසි ගසක් මුලදී ය. සිද්ධාර්ථ කුමාරයන් මවුකුසින් බිහි වූ දිනයේ ම ඉහත කී ජය භූමියෙහි ඇසටු ගසක් පැන නැඟිණ. එය පැන නැඟුණේ උන්වහන්සේට ලොවුතුරා බුදුවීමට ආධාර වීම සඳහා ය. ඒ අනුව සියලු ම මහා බෝධිසත්ත්වයන්ට උපදින දිනයේ ම බෝධිය පැන නඟින බව සිතිය යුතු ය. අප ගෞතම බුදුරජාණන් වහන්සේගේ බෝධිය ඇසටු ගස ය. ඇසටු ගස මුල බුදු වූ අන් බුදුවරයකු ගැන සඳහන් වී නැත. ඒ ඒ බුදුවරුන්ට බෝධි වනු පිණිස නොයෙක් වර්ගවල ගස් පැන නඟී.
කොතැනක දී හෝ බුද්ධත්වයට නො පැමිණිය හැකි ය. මිනිස් ලොවෙහි ම මිස දිව්‍ය‍ලෝක බ්‍ර‍හ්මලෝක නාගලෝකාදියෙහි ලොවුතුරා බුදුබව නො ලැබිය හැකි ය. එය ලැබිය හැක්කේ මිනිස් ලොවෙහි ම ය. එහි ද සෑම තැනකදී ම බුද්ධත්වයට නො පැමිණිය හැකි ය. සියලු මහා බෝධි සත්ත්වයන් බුදුබව ලබන විශේෂ ස්ථානයක් මේ පොළොවෙහි ඇත්තේ ය. ඒ විශේෂ භූමි භාගයට බෝධි මණ්ඩලය යි කියනු ලැබේ. එය එක් තණපතකුදු නැති රිදී පැහැති වැලියෙන් වැසුණු සම භූමියකැ යි ද ඒ බිමට කිසිවකුට ඇතුළු විය නොහැකි යැයි ඉහතින් සඳහන් කල පරිදී “කාලිංග බෝධි ජාතකයේ” දේශණා කොට ඇත. ඒ පිළිබඳව ඊලග ලිපියේ ලියන්නට සිතුවේ එහි අනුහස් හා ආශ්චර්ය අද්භූත බව පෙන්වනවීමට.
උපකාරක ග්‍රන්ථ සහ මුලාශ්‍ර
ජාතක අට්ඨකතා 01,
මහාචාර්‍යය රේරුකානේ චන්දවිමල මහනායක ස්ථවිරයන් වහන්සේ විසින් රචිත “බෝධි පූජාව” නමැති ග්‍රන්ථය.
බලංගොඩ ආනන්දමෛත්‍රය මහානායක හිමිපාණන් වහන්සේ විසින් රචිත” සිද්ධර්තගෞතම බුද්ධ චරිතය” ග්‍රන්ථය.