අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 13
සුමේධ තවුසා පිළිබඳව ඔබ නොඇසූ කතා 10
අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ මේ වනවිටත් ඔබගේ නිවන වෙනුවෙන් පෙරුම් පුරමින් පැමිණි කාල පරිච්ඡේදය මිනිසෙකුට නොව බුදුවරයෙකුට වුවද සිතා අවසන් කල නොහැකි තරම් දීර්ඝ කාලයකි. එම දීර්ඝ කාල පරිච්ඡේදය බුදුබව පතන ආකාරය අනුව ප්‍රධාන කොටස් තුනකට බෙදේ. එනම් මනො ප්‍රණිධාන වාග් ප්‍රණිධාන, මහා ප්‍රණිධාන (කාය ප්‍රණීධාන) වශයෙනි. විවරණ වශයෙන් කොටස් දෙකකට බෙදේ. ඒ නියත විවරණ සහ අනියත විවරණ ලෙසය. එලෙස අනියත විවරණ සඳහා මේ වනවිටත් මනො ප්‍රණිධාන එනම් සිතින් පමණක්‌ බුදුබව පතමින් අසංඛ්‍ය කල්ප ලක්ෂ හතක් පසුකොට අවසන්ය. සම්මුඛ වූ බුදුවරු සංඛ්‍යාව එක්‌ලක්‌ෂ විසිපන්දහසකි. වාග් ප්‍රණිධාන වශයෙන් පැමිණි කාලය අසංඛ්‍ය කල්ප ලක්ෂ නවයකි. බුදුවරු සංඛ්‍යාව තුන්ලක්‌ෂ අසූහත් දහසකි. මෙලෙස සම්පුර්ණ කල කල්ප ප්‍රමාණය අසංඛ්‍ය කල්ප දහසයකි. සියලු බුදුවරු සංඛ්‍යාව පන්ලක්ෂ දොළොස් දහසකි. දැන් ඇත්තේ නියත විවරණ සම්පූර්ණ කර ගැනීමයි. ඒ සඳහා සම්මුඛ විය යුතු බුදුවරුන් ගණන විසිහතරෙකි. කාලය සාරාසංඛ්‍ය කල්ප ලක්‍ෂයකි.
ඒ මහා ශ්‍රී විභූතියෙන් යුතු දීපංකර බුදුරජාණන් වහන්සේ ලක්ෂ සංඛ්‍යාත රහතුන් පිරිවරමින් පැමිණ නමස්කාර කරමින් බිම වැතිරී සිටි සුමේධ තවුසා ඉදිරියේ නතර විය. එක් චිතක්ෂණයකින් අතීත වර්තමාන අනාගත ගණනය කල නොහැකි කාල යාත්‍රාවක පැමිණි ගමනද යායුතු ගමනද දර්ශනය විය. බෝසතාණන් වහන්සේගේ ප්‍රාර්ථනයද, විර්යයද දර්ශණය විය. දැන් ඇත්තේ ප්‍රථම නියත විවරණය සඳහා ලබා තිබිය යුතු අෂ්ට ධර්ම සම්පුර්ණ වේ ඇත්දැයි බැලීමය. එනම්
මනුස්සත්තං ලිංගසම්පත්ති – හෙතුසත්ථාර දස්සනං
පබ්බජ්ජා ගුණසම්පත්ති – අධිකාරො ච ඡන්දතා
අට්ඨධම්ම සමෝධානා – අභිනීහාරෝසමිඣතී
බුදුබව පතන්නාහු අෂ්ට ධර්මයකින් යුක්ත විය යුතුය. එනම් මිනිසත් බව, ලිංග සම්පත්තිය, හේතු සම්පන්න වීම, බුදුකෙනෙකු හමුවීම, පැවිදිවීම, අධිමානසික ගුණයෙන් යුක්ත වීම. ජිවිත පරිහරණය, කැමැත්ත හා සම්බන්ධ විර්යය යන මේ අටකින් යුක්ත වුවන්ගේ ප්‍රාර්ථනය සඵලවේ.
- මනුස්සත්තං – මිනිසත් භවයෙහි සිට බුදු බව පතන්නහුගේ ප්‍රාර්ථනය සඵල වේ. නාගයකු, ගුරුළකු, දෙවියෙකු විසින් කරනු ලබන බුදුබව ප්‍රාර්ථනය සඵල නොවේ.
- ලිංගසම්පත්ති – මිනිසත් භාවයෙහි දී පුරුෂයකු කරන ප්‍රාර්ථනාව ම සඵල වේ. පණ්ඩක, නපුංසක, උභාතෝව්‍යාඤ්ජනකයන් කරන බුදු බව ප්‍රාර්ථනා සඵල නොවේ.
- හෙතු – පුරුෂයෙකු වුවද එම අත් බැව්හි රහත් බවට හේතු සම්පත් ඇත්තහුගේ ප්‍රාර්ථනාව ම සඵල වේ. එයින් අන් අයකෙගේ ප්‍රාර්ථනාව සඵල නොවේ.
- සත්ථාරදස්සනං – රහත් වීමට හේතු සම්පත් ඇත්තා වුවද ජීවමාන බුදුරජාණන් වහන්සේගේ සමීපයෙහි ප්‍රාර්ථනා කරන්නහුට සඵල වේ. බුදුරජුන් පිරිනිවී කල්හි චෛත්‍යය, බෝධි මූල ළඟ ප්‍රාර්ථනා කරන්නා හට සඵල නොවේ.
- පබ්බජ්ජා – බුදුරජුන් සමීපයෙහි බුදුබව පැතුවද පැවිදි වේශයෙන් සිටියහුට ම සඵල වේ. ගිහි වේශයෙන් සිටියහුගේ ප්‍රාර්ථනය සඵල නොවේ.
- ගුණ සම්පත්ති – පැවිද්දකු වුවද පංච අභිඤ්ඤා අෂ්ට සමාපත්ති ලභියකුම විය යුතුය. ධ්‍යාන ගුණයෙන් වියුක්ත වුවන්ගේ ප්‍රර්ථනා සඵල වේ.
- අධිකාරෝ – ධ්‍යාන ගුණයෙන් යුක්ත වුවද සිය ජීවිතය බුදුරජුන්ට පරිත්‍යාග කල කෙනෙකු හෙවත් අධිකාරය විශේෂ පරිත්‍යාග කල අයෙකු විය යුතුය. මේ අධිකාරය කලහුගේම ප්‍රාර්ථනය සඵල වේ.
- ඡන්දතා – ජීවිත පරිත්‍යාග කලද බුද්ධ කාරක ධර්ම හෙවත් පෙරුම් දම් පිරීම සඳහා මහත් කැමැත්තක්, මහත් උත්සාහයක්, මහත් පරිශ්‍රමයක්, මහත් ගවේෂණයක් ඇත්තා හටම ප්‍රාර්ථනය සමෘද්ධි වේ. මේ කරුණෙහි ලා චන්ද අභිලාෂ මහත් බවට උපමාවකි. බුදුබව පතන්නෙකුට මෙවැනි සිතක් තිබිය යුතුය. එනම් සම්පුර්ණ සක්වළ ගැබ එකම ජලාශයක් වුවත් තම බාහු බලයෙන් පිහිනා එතෙරට යන්නට සමත් විය හැකි සිත් ඇත්ද එවැන්නෙකු බුදුබවට පත්වේ. තවත් බොහෝ උපමා ඇත. එහෙත් මෙය ප්‍රමාණවත් යැයි සිතේ.
ඒ අප මහා බෝසතාණන් වහන්සේ මේ වනවිට මේ අෂ්ට ධර්මද සම්පුර්ණ කොට අවසානය. දැන් ඔබ බුදුන්වහන්සේ හට පසඟ පිහුටුවා දවසකට වඳින වාර ගණන සිතන්න. උන්වහන්සේ වෙනුවෙන් පුදනු ලැබූ පුජා භාණ්ඩයන්හි මිල ගණන් බැලු වාර ගණන සිතන්න. පුදනු ලැබූ මල් ගණන සිතන්න. ඔබට සෑහීමකට පත්විය හැකිද? ඒ කෘතගුණ කෙලෙස නිම කරම්ද?