අපේ බුදුහාමුදුරුවෝ 127
මහා වෙස්සන්තර ජාතකයේ ඔබ නොඇසූ කරුණු. 22
ජූජක බමුණාට රැවටුණු වෙසතුරු කුමරුගේ ආරක්ෂක නිලධාරියා.
ඒ කුලී හේවායා ජූජක බමුණාගේ වහසිබස් වලට රැවටී ඔහුව විශ්වාස කරනු ලැබුවා. ඇත්තෙන්ම ඔහු සිතුවේ ඔහු දෙමාපියන්ගේ පණිවිඩ කරුවෙකු කියායි. ඉතාමත් දුකට පත්වී සිටින මහලු රජ තුමා සහ දේවිය ගැන අනුකම්පාවෙන් වෙසතුරු කුමරුහට කරුණු පැහැදිලි කොට ආපසු රැගෙනයාමට පැමිණි ඔහුගේ පැරණි ගුරුදේවයන් කියලයි හිතුවේ. ඔහු එම නිසාම ඔහුව විශ්වාස කරනු ලැබුවා.
වෙසතුරු රජ සිටිනා තැන පිලිබඳ විස්තර ජූජක බමුණාහට ලබාදීම.
” මම ඔබව සනසන්නෙමි. අද දවස මෙහිම ගත්කරන්න යැයි පලාපල අදියෙන් සංග්‍රහකොට පසුදා මාර්ගය පෙන්වන්නේ අත දිගුකර මෙසේ ගන්ධමාන පර්වතය අසල ඇති මුචලින්ද විලත්, එහි අවට පරිසරයත්, එහි අසිරියත්, කුරුළු සිවුපා මල්වැල් ගහකොළ ඇතුළු සියලු විස්තර ඔහුට මෙලෙස එකිනෙක විස්තර කලේ ලස්සන සිතුවමක් මවමින්.
බමුණ,යම්තැනක වෙසතුරු රජදරුවන් ඇතුළු ඔහුගේ අඹුදරුවන් වාසය කරයිද, අර පෙනෙන පර්වතය ගන්ධමාන නම් වේ. ඔහු තාපස විලාශයද දෙහෙටිල්ලද, ගිණිපුදන හැන්දද, දළමඩුළුද, දරනුයේ අදුන්දිවිසම් දරනුයේ බිම හොවී ගිනිදෙවිය පුදයි. එහි නිල්වන් වූ නොයෙක් පළ දරණ වෘක්ෂයෝ නැගී සිටි වලාකුළු මෙන් නිල්වන් අදුන්කුළු මෙන් පැනෙතිවව.
හෙළගිරිකිල්ල මල් පිපෙණ නිල්වන් කැළෑ හීතණ.
දැව, අසුය, කිහිරිය, සල්ය, කොළොම්ය, මාළුවාය යන වෘක්ෂයෝ එක්වරක් පානය කල සුරාසොඩුන් මෙන් පවනින් වෙව්ලති. රුක් අතු මත්තේ පක්ෂීන්ගේ රාවය දේවගීතිකා මෙන් ඇසෙයි. විලිකුළු ගණන හා කෙවිලි ගණන ගසින් ගසට පනිති. යම්තැනක වෙසතුරු රජ දරුවන් හා සමග වෙසේද එහි පවනින් සැලෙන ගසේ පත්‍ර තමා පියා දරුවන් කැදවන්නවුන් වැනිය. තමා කරා එන්නාහු සතුටු කරනුවන් වන්නාය. නිරන්තරයෙන් වාසය කරන ජනයා තුටු කරන්නාහ. රජ එහි තවුස් වෙස්ද පළවැල නෙළන කෙක්කද ගිණිපුදන හැන්දද දළමඩුළුද දරනුයේ අදුන්දිවිසම් හැදගෙන බිම සයනය කරයි. ගිණි දෙවියාද පුදයි. ඒ වනයේ සිත්කළු බිම්පෙදස්හි පැතිර සිටි හෙළගිරිකිල්ල මල් ඇති බිම හීතණයෙන් නිල්වන් ය. ඒ බිම ධුලි නොනැගෙන්නේය.ගිරිතිල්ල මල් වියනකින් හා නිල් තණයෙන් නීල වර්ණ වූ ඒ ස්ථානයෙහි අල්ප වුද දුවිල්ලක් නොනගී.
මොණරකර බදු වූ හිඹුල් පුළුන් ස්පර්ශය සමාන උපමා ඇති, ස්පර්ශයෙන් පුළුන් හා ස්පර්ශවීම සමානය. තෘණයෝ හාත්පසින් සතරගුල් ඉක්ම නොවැඩේ. ඒ භූමියේ ඇති මොණර ග්‍රීවාව වැනි වර්ණ ඇති නිල් තණ හාත්පසින් අගල් සතරක් පමණක්ව පවතී. අඹ දඔ ගිවුළුද මිටි රුක්හි විලිකුන් දිබුල් ද ඇත.නොයෙක් පරිභෝග වෘක්ෂයන්ගෙන් ඒ වනය ඇලුම් වඩවයි.
සිව්රැස් පොකුණ
නොයෙක් ඵලයන්ගෙන් යුතු පරිභෝග වෘක්ෂවලින් හා වනරොදෙහි වන්කගිරියෙහි කුඩා ගංගාවලින් ගලාබස්නා ජලය පවතී මස්කැලන් විසින් නිරන්තරයෙන් සෙවුනා ලද වෙරළුමිණිවන් පැහැ ඇති පිරිසිදු සුවද සලිල් ඇති දියදහර ඒ වනරොදෙහි ගලාබසියි. එයට නුදුරුව මනරම් බිම්පෙදෙසක දෙවියන්ගේ නදුන් උයනෙහි මෙන් පියුමින් හා උපුලින් සැදි පොකුණක් ඇත. බමුණ ,ඒ සිව්රැස් පොකුණෙහි උපුල් වර්ග තුනක් ඇත.එක් වර්ගයක් නිල්පාටය එක් වර්ගයක් සුදුය. එක් වර්ගයක් ලේ පාටය. මේ තුන් ආකාර උපුල්වලින් ඒ විල විසිතුරුය. සරසන ලද මුදුන් මල්කඩක් මෙන් බබලයි. ඒ පොකුණ විසිතුරුය. මෙසේ සිව්රැස් පොකුණ වර්ණනා කර නැවත මුචලින්ද විල වර්ණනා කරමින් මෙසේ කියන්නට වුණා.
මුචලින්ද විල
ඒ වන ලැහැබෙහි විලක් ද ඇත. ඒ විලෙහි හෙලපියුම්, හෙළපිලි අතුරනලද තැනක් බදුය. හෙළපුළින් හා හෙල්මැල්ලෙන් ද දියකුරයෙන්ද ගැවසුනේය. ඒ විල මුචලින්ද නම් වේ. තවද ඒ මුචලින්ද විලෙහි පියුම් කෙළවරක් නැත්තා සේ පෙනෙති. ඇතිරිල්ලක් ඇතුරුවාසේ හාත්පසම පෙනේ. ගිම්හාන, හේමන්ත ඍතුවල පිපුණු පියුම් දණක් පමණ ගැබුරු දියෙහි පැතිරී සිටිති. විසතුරු මල් සතර අත සුවද පතුරුවයි. බඹරු මල්සුවදින් හාත්පසම අභිනාද කරයි. වෙසතුරු රජුද, තොප සතුටු වේවයි කියන නන්දික ලිහිණියෝ ද, දරුවන් සමග සැරදෙවයි කියන ජිවපුත්ත ලිහිණියෝද, තොප ද තොප ප්‍රිය දරුවෝද සැරදේවයි කියන ලිහිණියෝ ද තොපිද තුටුව තොප දරුවෝද තුටුවෙත්වයි කියන ලිහිණියෝ ද මුළු පොකුණම නිවාස කොට ඇත්හ. යම්තැනක වෙස්සන්තර රජුන් දරුවන් සමග සිටීද ඒ වනහිස් නන්පැහැ වූ මලින් නිපුණයින් විසින් ගෙතූ මල්දම් ලෙසින් සොබනේය.තවද බමුණ ඒ විල්දිය කෙළවර වෘක්ෂයෝ වෙත්.සුපිපි කොළොම් රුක්ය. පළොල් රුක්ය. මල් පිපී ගිය කොබොලීල රුක්ය. අගුණ රුක්ය,වැල්කිණිහිරිය, කරගස් නාගස් යන මේ වෘක්ෂයෝ මුචලින්ද විල වටා පීපී සිටියි.
මුචලින්ද පොකුණ වටකොට ඇති ගස් වර්ග
මහරිය, හෙළපළුය , පියුමගස්ය, යන මේ ගස් වලින් මනා සුවද හමයි. මහනිකද,සුළුනිකද ගස්ද පියාරුක්ද එහි පීපී තිබේ. පගුරුය, මුහුළුය, සල්ය, මුරුංගාය යන මේ රුක් පීපී සිටී. දුනුකේ ගස්ද කිණිහිරි ගස්ද කණේරු ගස්ද පීපී තිබේ. මහා කුඹුක්ද සුළු කුඹුක්ද මහඋක්ද මල්මල් පීපී සිටී. මනාව පිපුණු අගති කැල ගස් දිළිසෙන අගුරු මෙන් සිටී. ඇත්දෙමටය, රුක්අත්තනය, කදලය, වනුක්ය, දුනුවලලා ය තිටිගය යන රුක්මලින් ඇට්ටර හා වරණ රුකින්ද ඒ වනය හෙබුනා. අසුගස්ද තෙලබු රුක්ද හින්සල්රුක්ද පිපීවනම සිටී. හෙළවසුරුක් හා තුවරලාද මැසිගස්ද උපුල්කොළ ද කළුවර ගස්ද ඇත. තවද ඒ විලෙහි උදයකාන්තයෙහි බහුලව හටගත් දඹලද ඇත. සිහින් මුගු ද මහමෑ ද කටුකොහොවිල ද බොහෝය. තවද ඒ විලමියර ඇත්තේය. වාතයෙන් අලළන ලද්දේ වෙයි. නද දෙන මීමැස්සන්ගෙන් යුක්ත මල් පිපුණු හුගු ගස් හා රත්කරව් ගස් ඇතියේය. සුළු අංගෙන්ද මහ අංගෙන්ද හුරුකලන්ද ගස් ද මෙහි බොහෝය.
මල් වර්ග සහ එහි සුවඳ
බමුණ, හෙළ කලවැලින් ගැවසීගත් වෘක්ෂ ඇත. සත් දවසක් මුළුල්ලෙහි රදා සිටින ඒ මල්වල සුවද නොසිදේ. ඒ මුචලින්ද විල දෙපස ශෝභමාන මල් ඇත. එරහැන්ද ගස්වලින් යුතු ඒ වනය හොබනේය. අඩමසක් මුළුල්ලෙහි දරනු ලබන ඒ එරහැන්ද ආදී මල්වල සුවද නොසිදේ.පිපියා වූ දියබෙරලිය සේතවාරි,නිල්කටරොළු ද ඇත.ඒ වනය කටෙරුකයෙන් හා තලාගසින් වැසුනේය. ඒ වනය මල්අත්තෙන් පවත්නා සුවදින් පැමිණි අයව මත් කරවයි.මල් සුවදින් හාත්පසම නද දෙන බඔරු වෙති. බමුණ,ඒ විල අසල කැකිරි වර්ග තුනකි.එක් වර්ගයක් කළයක් පමණය.වර්ග දෙකක් මිහිගු බෙර දෙකක තරම් වෙයි. තවද ඒ අසපුව ඉදිරියේ අබ ද හරිතායුත යනාදිය යන ලුහුණු බොහෝය.ඉදිගස් තල්රුක් මෙන් සිටී. මිටින් සිදලිය හැකි රන් එරහැදී බොහෝය.ගැහැවි සුවද වත් සමන් වැල්ද හිරිවැල්ද කෑලිය ද මිහිගෙදි ද හෝපලු ද නීතුල ද ලබුකොමඩු ද හිගිනි රුක් ද කටුකරඩු, අනෝජා ද පීපී ඇත.නාලියද හිරමුසු වලද ගස්නාග පිපිවනම සිටී. රන්කටුකරඩු ද වෑකොද විනිගස් ද ඉද්ද ද වැල්සමන් ද හොයොඹු ද ගදඇඹුලු ද යන වෘක්ෂයන්ගෙන් ඒ වනය හොබනේය. මීපැණි සමාන සුවද ඇති මධුගන්දිය, පළොල් ද සූරිදුගස් ද කිණිහිරි ගස්ද පිපියාහු රුසිරැ ගිනිසළු වැනිය. එළන ලද රන්දැල් මෙන් පෙනේ. දියගොඩ උපදනා හටගන්නා යම්කිසි කුසුමයෙක් ඇද්ද ඒ සියළුම පුෂ්පයන් ඒ විලේ පෙනෙයි.මහා දියකද දරන මුචලින්ද විල මෙසේ රමණිය වේ.
මුචලින්ද විලේ දිවිගෙවන මත්ස්‍ය වර්ග සහ විල අවට ඇති සිවුපාවුන්
විශාල ජලකදක් දරා සිටින මුචලින්ද විලේ දිය ඇසුරු කොට සිටින්නාවූ රෙහෙ මස්හුද ඉස්සෝද සුගුමස්හුද කිඹුලෝද මෝරුද සුංසුමාරයෝද බොහෝ වෙති. මී ද වැල්මී ද තලිස්පතුරු ද පුවගු ද කළුනීර ද වම්මුතු ද සියපුප් ද ලොලුපද තුවරලාය,තුංගවණ්ටකය, පද්මකය නරදය කුට්ඨය කධාමකය හරෙණුකය යන සුවද රුක් බොහෝය. තවද ඒ වනයේ සිංහයෝද ව්‍යඝ්‍රයෝද වෙළෙඔ, මුව පක්ෂීහුද ඇතුන්ද ඒණිමුවන් ද පසද මුවන්ද රෙහෙ මුවන්ද සරභ මුවන්ද කැනහිලුන් කොක් නහවෝත් ගිජු නහවෝත් පිය බළලුන් ද රුක් නහවෝද සෙමරහුද තිත්මුවෝද වාමුවෝද මහකළු වදුරෝද හැලිවදුරන්ද රිලා වදුරන්ද ගෝණහුද හගමොරලියෝද වලස්සුද දඩගෝන්නුද බොහෝ වෙති. කඟවෙහෙණුවෝ ද හූරෝ ද මුගටියෝද කලවැද්දෝ ද ඒ විල්තෙර බොහෝ වෙති.
කියා නිමකළ නොහැකි හිමවතෙහි තව බොහෝ විස්තර විස්තර.
එයින් මතුද ආශ්‍රමය වර්ණනා කරමින් මෙසේ කියයි. අඹ ද ගිවුළුද පනාද සල්ද දඹද බුළුද අරළුද නෙල්ලිද ඇසතුද ඩෙබරද එහි රන්තිඹිරි රුක්ද නුගද හෙලකිදි ඇසතු ද ඇත මියුරු රස ඇති මීරුක්හු හොබවති. මිටි රුක්හි විලිකුන් දිඹුල්පලද ඇති කිරිපළුද එල්ගෙදද මී වෑහෙන මිදිද ඇත. ඒ වෙනෙහි නිවසි මී තුමු මැ ගෙන බුදති. ඒ වනයෙහි සමහර අඹ රුක් කෙතෙක් මල් පිපී තිබේ. ඇතැම් අඹරුක් අමුපලද විලිකුන් පලද ඇතිව සිටිති .ඒ අමු විලිකුන් පළ දෙවර්ගයම මැඩියන් වැන්න. තවද ඒ අසපුවෙහි අඹරුක් යට සිටි පුරුෂ තෙම වර්ණ ගන්ධ රසයෙන උතුම් වූ අමු අඹද විලිකුන් අඹද නෙලා ගනී. මට මෙය ඉතාම අසිරිය. මට විශ්මය වැ වැටහෙයි. දෙවියනට නිවාස වූ නදුනුයනු මෙන් හොබී. ඉදුරුකින් සැදි මහවනයෙහි තල් රුක්ද නෙරළු රුක්ද ඇත. සුපිපි වෘක්ෂයෝ ගෙතු මල්දම් සෙයින් සිටිති. ධ්වජාග්‍රයන් මෙන් පෙනෙයි. නන්පැහැ මලින් තරුවලින් සැදි අහස මෙනි. සළුකෙලිද උපුල්කොළද තුවරලාද පළොල් රුක්ද පිපී සිටී. දොඹරුක් ද මහදොඹ රුක්ද කොබෝලීල රුක්ද පිපී සිටී. එහි එරහැන්ද ද සෝමරුක් ද ඇගිල්රුක් ද බදුලුරුක් ද බොහෝය. අවරිද සුලුකුඹුක් ද පියාරුක් ද පිපී සිටී. එහි මහකෙලිද ද සළල රුක් ද බක්මී රුක්ද කොසඹ රුක්ද දෙල් රුක්ද දැවරැක්ද සල්රුක්ද පිපී සිටී. පිදුරු කලවිටි වැන්න. ඒ අසපුවට නුදුරෙහි මනරම් බිම් පෙදෙසක දෙවියන්ගේ නදුනුයනෙහි මෙන් පියුමුපුලෙන් සැදි පොකුණෙක් ඇත .තවද එහි පොකුරු මී රසින් මත් වූ මියුරු හඩ ඇති කුරවි කෙවිල්ලෝ ඍතු සමයෙහි පිපි රුක්වල හිද මහවනය වෙසෙසින් හඩවති. මලින් බස්නා මුවරදින් පොකුරු පත මී ඇත. තවද ඒ අසපුවෙහි දකුණු දෙසින් පවන් හමයි. පියුම් කෙසරුයෙන් හා රොනින් ඒ අසපුව ගැවසී ගත්තේ වෙයි. ඒ පොකුණෙහි මහවිල්කටු හා ස්වයංජාත හුරු හැල්ද එයින් සැදුනු හාල් ද ඇත. රැහැබැද ඇවිදින මස්කැස්බෝ ද ඇත .එහි කකුළුවෝ ද බොහෝ වෙති. නෙලූඹු අලයෙන් මී වෑහෙයි. නෙලූඹු වලින් වෑහෙන රස කිරිමුසු ගිතෙල් වැන්න. සෑම වූ ගන්ධයෙන් වෑහුණු ඒ වනය සුවද හමයි. පුෂ්පයන්ගෙන් වහනය වන්නාවූ සුවදින් ඒ වනයට පැමිණෙන දනන් මත් කරන්නේය. බඹරු මල් සුවදින් හාත්පසම නද දෙයි. තවද ඒ වනයෙහි ලිහිණියෝ සිටිති. නේක වර්ණයෙන් යුතු ලිහිණියෝ ඔවුන්නොවුන් කුල්නාහු ලිහිණි දෙනුන් හා තුටු වෙයි.
මෙලෙස කුලී හේවායා විසින් කරනු ලැබූ දීර්ඝ විස්තරය එය අසා සතුටු වූ බමුණා තමා සතු වූ මීපැණින් සාදන ලද බත චේත පුත්‍රයා වෙත පිළිගැන්නුවා. එවිට චේත පුත්‍රයා මාර්ගෝපකරණ තොපටම වේවා. මම තොපගේ මාර්ගෝපකරණ නොකැමැත්තෙමි. යනුවෙන් එම තුටු පඬුරු ප්‍රතික්ෂේප කරනු ලැබුවා. බමුණ මතැනින් දැන් යන්න. සැපසේ යන්න. මෙලෙස ඉදිරියට යනවිට අඩිපාරක් හමුවෙයි. එය අසපුවට ඉදුරාම යයි. ඒ මාර්ගයේ මැලියම් බැදුණු දත් ඇති දුවිලි වැනි හිස් ඇති අච්‍යුක නම් තපසයෙක්ද වෙයි. ඔහු තාපස විලාශය ද පළාපල නෙලන අංකුශයද ගිණිපුදන හැන්දද දළමඩුලු දරනුයේ බිම නිදන්නේය. ගිණි දෙවියෝ පුදයි. ඔබ ගොස් ඔහුගෙන් පාර අසන්න. ඔහු ඔබට නිවැරදි මග කියන්නේය. බමුණා මෙය අසා චෙත වැසියන්ට පැදකුණු කොට අච්‍යුත තවුසා යම්තැනකද ඒ වෙත ඔදවැඩි සිතින්ම පිටත්ව ගියා.